من و راديو
سعيد توكل
ارتباط و پيوند من با راديو به‌طور طبيعي در خانواده‌اي كه تنها سرگرمي مجازش راديو بود، از اواسط دهه چهل برقرار شد. گوش كردن به برنامه‌هاي كودك و قصه‌هاي صبحي و بعدها، جوانان، قصه شب و جاني دالر، براي جمع خانواده باعث علقه‌اي خاص شده بود. راديو براي‌مان مصداق كانون همگرايي بود. جايگاه خاصي داشت. به ويژه در روزگاري كه هنوز ترانزيستوري و كوچك سازي نشده بود؛ مثل زمان دبيرستانم كه لابلاي كيف و كتاب درسي همه جا همراهم بود تا برنامه‌هايي كه نشان كرده بودم را در مسير يا زنگ تفريح از دست ندهم.با صداي گوينده‌ها، خواننده‌ها، هنرپيشه‌ها و كاراكترهاي گوناگونش مانوس شده بودم و همه را مي‌شناختم و اين شناخت قابليت‌ها‌ي‌شان بود. وقتي چند سال بعد، پس از فارغ التحصيلي از مدرسه عالي تلويزيون و سينما، دست روزگار مرا در موضع برنامه‌ساز و تهيه كننده دركنارشان قرارداد، باعث شد به سرعت با مجموعه اخت شوم و مثل ديدار و همنشيني دوباره با دوستي قديمي مرا بپذيرند.از سال 61 به مدت دو سه سال، گونه‌هاي مختلف برنامه‌هاي راديو را تهيه‌كنندگي كردم. آن زمان گروهي داشتيم به نام گروه ويژه كه در مناسبت‌هاي خاص ملي و مذهبي، وظيفه تامين برنامه‌هاي توليدي و زنده را داشت تا اينكه در تابستان سال 64 (در زمان تصدي مديريت آقاي ابطحي) بحث مجدد راه‌اندازي راديو دريا در صفحات شمالي كشور و با استفاده از همان تجهيزات قبل از انقلاب در شهر چالوس مطرح شد. چراغ‌ها و آنتن اين راديوي خاطره‌انگيز و پرطرفدار ديگربار در بحبوحه سال‌هاي جنگ تحميلي روشن شد. موفقيت راديو دريا با همان امكانات محدود، زمينه تاسيس دفتر ورزش و تفريحات راديو را فراهم كرد و برنامه صبح جمعه با شما كه قبل از ايجاد اين دفتر هم وجود داشت با رنگ و بويي متفاوت، در قالب نو و ماموريت هدفمند تفريحي و طنز كليد خورد.برنامه راديويي شادي متولد شد كه به صورت پرخاطره‌ترين برنامه راديويي زمان خود، نوستالژي نسل دهه 60 و70درآمد.دعوت از هنرمندان خوش صدا، مسلط و محبوب براي صبح جمعه با شما آغاز شد. صدا‌پيشگان قديمي همچون حيدر صارمي، محسن فريد، عباس مصدق، منوچهر آذري، فرهنگ مهرپرور، عزت‌الله مقبلي، غلامحسين بهمنيار، منصور والامقام، حسين اميرفضلي، هوشنگ خلعتبري و توران مهرزاد و بسياري ديگر، از نخستين چهره‌هايي بودند كه به ميدان آمدند، تا اينكه در اواخر سال 67 با رويكردي تازه‌تر و با دعوت از منوچهر نوذري فصلي نوين در فضاي صبح‌هاي جمعه راديو باز شد.اجرا، كارگرداني و نقش‌آفريني نوذري در كنار مجري جوان پريچهر بهروان ماندگار شد.
خاطره نخستين ديدار با منوچهر نوذري
همكاري با بزرگان درجه اول راديو از الطاف خدادادي بود كه درطول 35 سال اخير به من عطا شد؛ البته با اندوه از دست دادن يكايك آنها نيز همراه شد. خاطره دعوتي كه اواخر سال 67 با حمايت مدير راديو از هنرمندان قبل از انقلاب به‌عمل آمد و در ابتداي ليست پيشنهادي ما اسم منوچهرخان نوذري بود، هنوز برايم تازگي دارد. روز موعود قرار بود بچه‌هاي هماهنگي و قديمي‌ترهاي راديو، نوذري را به ميدان ارگ دعوت كنند. به اتفاق احمد شيشه‌گران از دفتربرنامه به آن سوي حياط راه افتاديم و نمي‌دانستيم اين انتخاب و دعوت و آوردن نوذري به راديو چه پيامد‌هايي خواهد داشت. ريسك بزرگي بود. در اتاق مسوول هماهنگي، نوذري با چشمان مشتاق‌تر از ما منتظر ورودمان بود. در كه باز شد قبل از گفتن اولين جمله بغض منوچهر تركيد و گفت: «شماها منو دوباره به خونه‌ام راه دادين. من هر هفته از اول تا آخر برنامه صبح جمعه رو گوش مي‌كنم و مي‌خواستم ببينم اينكه ميگن كار مشتركي بود از احمد شيشه‌گران و سعيد توكل كيان؟ شماها كه هم سن ايرج خودم هستين.»اين ورود و تولد دوباره نوذري كه با خلق شخصيت نمايشي ملون توام شد ضمن محبوبيت مضاعف خودش، راهگشاي ورود چهره‌هاي ورزيده دوبلاژ نظير: كنعان كياني، حسين عرفاني، منوچهر والي زاده، شهلا ناظريان، پرويز ربيعي، اصغر افضلي، مينو غزنوي، ژرژ پطروسي، تورج نصر، مهين برزويي، اكبر مناني و بسياري ديگر شد.
تولد جمعه ايراني
بعد از پايان دوره صبح جمعه با شما و جدايي سازندگان اصلي برنامه، من به راديو تهران رفتم و مدت 3 سال برنامه‌اي با نام «قند و نمك» براي پنجشنبه و جمعه‌هاي راديو تهران ساختم و اين برنامه در شبكه لوكال پايتخت با موفقيت ادامه داشت. تابستان سال 82، مدير وقت راديو، آقاي دكتر حسيني، با انگيزه بازگرداندن فضاي پرشور و نشاط گذشته كه در خاطره داشتند دست به‌كار شدند و مسووليت اين امر خطير را به من سپردند.برنامه جمعه ايراني با كوله‌بار تجربيات چندين‌ساله ارايه «صبح جمعه با شما» و «قند و نمك»، با حضور جمع باقي مانده از پيشكسوتان و هنرمندان جوان و خوش قريحه‌اي كه بعدها هريك در زمره چهره‌هاي محبوب و مشهور زمانه درآمدند با رويكردي تازه و ضرباهنگي روزآمد متولد شد.جمعه ايراني با بهره‌گيري از قلم طنزپردازان و نويسندگان با تجربه و تازه نفس، به مدت 13سال هر هفته و هر عيد نوروز با اجرا در حضور مردم در كنار همراهان راديو ايران بود. آخرين برنامه‌اش پس از پخش در آخرين هفته اسفند 93 و همزمان با تغييرات مديريتي در راديو، متوقف شد؛ برنامه‌اي كه طبق نظرسنجي‌هاي سازمان در طول اين سال‌ها تا حدود 80 درصد رضايت مخاطبين را با خود داشت و مورد عنايت مردم و حتي مقامات بالاي كشور قرار داشت.
اگر حق ياورمان باشد و توفيق رفيق راهمان چهارشنبه‌هاي هر هفته با صفحه نوستالژي در خدمت شما خواهيم بود. آميزه‌اي از ياد و خاطره و تذكر و شايد هم مقداري اطلاعات. تا هم پيوند خودمان را با گذشته حفظ كنيم و هم بدانيم از كجا آمده‌ايم و به كجا بايد رفت. چهارشنبه‌ها را فراموش نكنيد.