«اعتماد» از واكنش فعالان سياسي به وزراي معرفي شده كابينه چهاردهم گزارش مي‌دهد
كابينه مقدور يا مطلوب؟
مهدي بيك اوغلي
«كابينه مقدور در برابر كابينه مطلوب»؛ اين ترجيع‌بندي است كه دبيركل كارگزاران سازندگي از آن استفاده مي‌كند تا تصويري از چرايي و چگونگي انتخاب كابينه ارايه كند؛ كابينه‌اي كه مانند هر گزينش ديگري با موافقت‌ها و مخالفت‌هايي مواجه شده و نقص‌ها و فرصت‌هايي دارد. در اين ميان حضور چهره‌هايي از هر 3جريان اصلاح‌طلب، اصولگرا و جريان ميانه، نشان داد كه ايده تشكيل دولت وفاق ملي، واقعيتي فراتر از يك وعده صرف است و پزشكيان اصرار دارد، اين ايده را به سبك خاص خود عملياتي كند. رونمايي از كابينه چهاردهم اما مانند هر انتخاب ديگري بلافاصله با دامنه وسيعي از ديدگاه‌هاي متفاوت و بعضا متضاد روبه رو شد. بيشتر انتقادات مرتبط با نحوه انتخاب وزراي سياسي كابينه شامل وزارتخانههاي كشور و اطلاعات و سپس انتخاب احمد دنيامالي براي پست وزارت ورزش و جوانان بود. برخي تحليل‌ها حاكي از آن است كه حساسيت ويژه پزشكيان حول محور انتخاب چهره‌هاي اصلاح‌طلب براي وزارتخانههاي اقتصادي بوده و رييس‌جمهور منتخب در خصوص وزراي سياسي به گونه‌اي عمل كرده تا بتواند نهايتا هماهنگي را با حاكميت صورت دهد. بنابراين حضور طيف‌هاي مختلف اصلاح‌طلب، بيشتر حول و حوش وزارتخانههاي اقتصادي و بخش‌هايي چون وزارتخانههاي اقتصاد، بهداشت، راه و شهرسازي، كار، جهاد كشاورزي و... ديده مي‌شود و چهره‌هاي اصولگرا، در وزارتخانه‌هايي چون اطلاعات، كشور، ورزش و جوانان و... همچنين جريان ميانه هم بيشتر در حوزه وزارتخانههاي ارشاد، ميراث فرهنگي و گردشگري، علوم و خارجه حضور جدي‌تري دارند. برخي از فعالان سياسي اما معتقدند كابينه را نبايد بر اساس اسامي بلكه مي‌بايست بر اساس عملكردها بررسي كرد. اين دست از تحليلگران به حضور چهره‌هايي چون عبدالله نوري و سيد عطاءالله مهاجراني در دولت نخست اصلاحات اشاره كرده و عنوان مي‌كنند همين افراد كه امروز از آنها ذيل عنوان دستاوردهاي مهم دولت اصلاحات ياد مي‌شود در زمان معرفي كابينه سيد محمد خاتمي با مخالفت‌هاي جدي مواجه بودند اما در ادامه مشخص شد كه از ظرفيت‌هاي قابل‌توجهي برخوردار هستند. بنابراين براي ارزيابي عملكرد كابينه چهاردهم هم بايد فرصت بيشتري در اختيار دولت پزشكيان قرار داده شود و بعد در خصوص وزن كابينه دست به ارزيابي و تحليل زد. مخالفان اما بدون توجه به اين استدلال‌ها، نفس معرفي چهره‌هايي چون اسكندر‌مومني و دنيامالي را نشان‌دهنده دوري دولت جديد از گفتمان اوليه پزشكيان ارزيابي كرده و اقدام به نقد مكانيسم انتخاب وزراي معرفي شده كردند.
سهم زنان در ميان وزرا يك صندلي است!
در شرايطي كه تحليل‌هاي اخير حاكي از وجود 2الي 3زن در ميان اسامي وزراي معرفي شده و حداقل يك وزير اهل تسنن بود از اين پيش‌بيني تنها حضور يك زن در ميان وزراي معرفي شده تاييد شد. البته حضور يك بانوي اصلاح‌طلب در ليست وزراي كابينه بازخوردهاي مثبتي داشت و ويژگي‌هاي او مورد استقبال منتقدان قرار گرفت، هرچند تعدادي از فعالان حوزه زنان معتقد بودند با توجه به وعده حضور 20درصدي زنان در كابينه، مي‌شد، تعداد بيشتري از بانوان را به عنوان وزير پيشنهادي معرفي كرد.
در اين ميان يكي از ابهامات مهم در خصوص ليست ارايه شده، نسبت وزراي معرفي شده با ليستي بود كه شوراي راهبري پس از بررسي‌ها، بحث‌ها و تبادل نظرهاي فراوان به رييس‌جمهور ارايه كرده است. بررسي‌هاي تحليلي «اعتماد» اما نشان مي‌دهد حدود 60درصد وزراي معرفي شده، مبتني بر مكانيسم شوراي راهبري معرفي شده‌اند. افرادي چون، محمدرضا ظفرقندي، احمد ميدري، غلامرضا نوري قزلجه، صالحي اميري، فرزانه صادق، ستار هاشمي، ناصر همتي، پاكنژاد، عباس صالحي و سيمايي صراف از جمله وزراي پيشنهادي هستند كه كارگروه‌ها و كميته‌ها آنها را انتخاب كرده و محصول اجماع نخبگاني هستند. رحمت‌الله بيگدلي عضو شوراي راهبري كابينه چهاردهم در همين خصوص مي‌گويد: « ۷ نفر از وزرا در ليست شوراي راهبري نبودند.» اين فعال سياسي اصلاح‌طلب اين تركيب اسامي وزراي پيشنهادي دولت به مجلس را بالاتر از وفاق ملي و حتي ائتلاف ارزيابي كرد. از سوي ديگر از جمع 19وزير معرفي شده، 14 وزير نخستين‌بار است كه نامزدي كسب كرسي وزارت را تجربه مي‌كنند .
ميانگين سني كابينه چهاردهم
حضور چهره‌هاي جوان، يكي ديگر از وعده‌هاي مهم پزشكيان بود. اما ميانگين سني كابينه حول و حوش 60سال است. جوان‌ترين وزراي كابينه چهاردهم، ستار هاشمي و فرزانه صادق هر دو متولد سال 55 و حدودا 48ساله هستند و ساير وزراي معرفي شده را متولدين دهه‌هاي 30 و 40خورشيدي تشكيل مي‌دهند. 4وزير متولد دهه 30 شامل ناصر همتي67سال، محمدرضا ظفرقندي66سال، محمد اتابك67 سال و احمد دنيامالي64 ساله هستند. ضمن اينكه 13وزير شامل نام‌هايي چون علي‌آبادي 63سال، سيد عباس صالحي61سال، اسماعيل خطيب63سال، كاظمي59سال، احمد ميدري61سال، حسين سيمايي‌صراف 56سال، سيدرضا صالح‌اميري63سال، عباس عراقچي62 سال، امير حسين رحيمي56سال، عزيز نصيرزاده 60سال، غلامرضا نوري قزلجه 49سال، اسكندر مومني 61 سال و عباس پاكنژاد 58 سال، متولدين‌دهه 40 هستند. يكي از بخش‌هاي پر ابهام كابينه مرتبط با حضور اهل سنت در كابينه چهاردهم است . با توجه به عدم معرفي برخي از پست‌هاي كابينه مانند معاون اقتصادي، معاون رييس‌جمهور و رييس سازمان محيط زيست، معاون حقوقي رييس جمهور، رييس سازمان استاندارد و... بايد ديد آيا سهمي براي اهل تسنن در كابينه در نظر گرفته مي‌شود يا اينكه رييس‌جمهور در اين بخش با محدوديت‌هايي روبه رو شده است.
سهم استان‌ها از كابينه چهاردهم
«اعتماد» در روزهاي گذشته با انتشار گزارش‌هايي اعلام كرد برخي استان‌هاي كشورمان مانند بوشهر و كهگيلويه و بويراحمد در تمامي ادوار گذشته، سهمي از وزراي كابينه نداشته‌اند. يكي از نكات جالب توجه كابينه چهاردهم حضور ستار هاشمي از ياسوج مركز استان كهگيلويه و بويراحمد در كابينه چهاردهم است. بنابراين يكي از خط‌هاي خالي در گستره جغرافياي وزراي جمهوري اسلامي پاك خواهد شد تا تنها استان بوشهر سهمي از 321 وزير طي سال‌هاي پس از انقلاب نداشته باشد. همچنين از شهرستان قائن استان خراسان جنوبي دو وزير (خطيب و كاظمي) در كابينه حضور خواهند داشت. ۳ نفر از وزراي معرفي شده متولد استان تهران (عراقچي، ظفرقندي و پاك نژاد) هستند و وزراي جهاد كشاورزي و دفاع هم متولد استان آذربايجان شرقي‌اند. زادگاه وزراي پيشنهادي علوم و فرهنگ هم استان خراسان رضوي است. از سوي ديگر استان همدان هم دو وزارتخانه اقتصاد و دادگستري را در اختيار دارد.
مدرك تحصيلي وزراي پيشنهادي پزشكيان
يكي ديگر از موارد مورد توجه افكار عمومي ايرانيان، بررسي سوابق تحصيلي وزراي پيشنهادي است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه برخي از وزراي كابينه مدارك خود را از دانشگاه‌هاي خارج از كشور دريافت كرده‌اند. ستار هاشمي دكتري هوش مصنوعي خود را از دانشگاه موناش استراليا و دانشگاه علم و صنعت اخذ كرده، محمد اتابك وزير پيشنهادي نفت هم كارشناسي ارشد مهندسي عمران خود را از دانشگاه ميشيگان امريكا اخذ كرده است.عباس عراقچي هم اگر چه كارشناسي ارشد خود را در دانشگاه آزاد تهران به اتمام رساند اما مدرك دكتري خود را از دانشگاه كنت انگليس گرفته است. محمدرضا ظفرقندي هم كه فوق تخصص جراحي عروق و استاد تمام دانشگاه علوم پزشكي تهران است، دوره فلوشيپ جراحي عروق و تروما را در دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي آغاز كرد كه ثمره آن راه‌اندازي بخش جراحي عروق در سال ۱۳۷۴ در دانشگاه علوم پزشكي تهران شد. در اين ميان، رضا صالحي‌اميري هم كه به عنوان وزير پيشنهادي ميراث فرهنگي معرفي شده و سابقه رياست در كميته ملي المپيك را در كارنامه دارد، مقاطع كارشناسي ارشد علوم سياسي و دكتري مديريتي خود را در دانشگاه آزاد گذرانده است. همچنين احمد دنيامالي، نماينده مجلس هم كه به عنوان وزير پيشنهادي ورزش و جوانان معرفي شده است، تحصيلات خود را در رشته‌هاي معماري و شهرسازي و برنامه‌ريزي شهري به اتمام رسانده است.