لاريجاني؛ به دور از تمجيد و تخريب
ضرب شست آقاي رييس
عليرضا كيانپور
ديروز كه CFT تصويب شد، روزنامه‌ها از اين‌طرف و آن‌طرف گزارش‌هاي اصلي‌شان را به مجلس اختصاص دادند. ما هم اينجا در «اعتماد» از «روز سخت CFT در بهارستان» نوشتيم و سعي كرديم تا آنجا كه بلد بوديم از نقش عوامل مختلف له و عليه اين تصميم پارلماني بنويسم. در اين ميان، البته نقش رييس مجلس و مديريتش بر صحن هم از عوامل مهمي بود كه بدون درنظر گرفتن اثرات مثبتش در روند تصويب لايحه الحاق دولت ايران به كنوانسيون مقابله با تامين مالي تروريسم يا همان كنوانسيون CFT، تصور تحقق اين تصميم پارلماني دشوار مي‌شد. پس از آن هم نوشتيم. هرچند نگفتيم كه اگر علي لاريجاني نبود، دنيا به سر مي‌رسيد و نقشه‌هاي هفت‌گانه دلواپسان يكي و آن‌گاه ديگري، دمار از روزگار دولت و اصلاح‌طلبان درمي‌آورد. اينها را ننوشتيم چون نه به جادوي اعداد معتقديم و در نتيجه حاضريم براي رسيدن به تقدس عدد 7، تذكر ساده يك نماينده اصولگرا را كه در هر جلسه علني مجلس، حداقل چند فقره ايراد مي‌شود، به عنوان دسيسه‌اي از عالم غيب براي گرفتار آوردن پاي ظريف و دست روحاني جا بزنيم؛ و نه فكر مي‌كنيم، به عنوان روزنامه و روزنامه‌نگار وظيفه داريم، براي ملت قهرمان‌سازي كنيم و اميدشان را به اين ابرقهرمانان براق روي جلد مطبوعات خوش كنيم. بلكه اتفاقا فكر مي‌كنيم وظيفه‌مان تقويت روحيه كار جمعي و همگاني است و از قضا تصويب يك لايحه بحث‌انگيز با راي و نظر جماعتي از نمايندگان ملت كه با وجود رنگارنگي سلايق و نظرات‌شان مي‌توانند كنار هم بنشينند و درحد امكان و با وجود تمامي نواقص، تمرين دموكراسي، گفت‌وگو، شنيدن و شنيده شدن كنند و در نهايت تصميم نهايي را با راي اكثريت واگذارند، فرصتي است كم‌نظير كه حيف است به اين راحتي از كف برود، چه برسد كه بخواهد خرج قهرمان ساختن از يك فرد يا هر فردي بشود.
به نظر ما و البته احتمالا به نظر هر رهگذري كه اتفاقا صحنه‌اي از جلسات علني مجلس را روي گوشي تلفن همراه خود يا رهگذري ديگر ديده باشد، شلوغي صحن علني به قدري معمولي و هميشگي است كه سبزي كرسي‌ها و موكت‌هاي كف و سنگ‌هاي ديوار پارلمان. پس به عنوان روزنامه‌نگاري كه پيش از هر چيز موظف به شرح وقايع‌ايم، نمي‌توانيم اين اتفاق ساده را به عنوان نقشه‌اي برآمده از اتاق‌هاي فكر دلواپسان مخالف FATF و هر آنچه بوي توسعه مي‌دهد، بزك كنيم و بعد نقشه بر آب كردن اين نقشه را معجزه‌اي تكرارناشدني بخوانيم كه جز از دستان پرتوان آقاي رييس برنمي‌آمد.
اينها البته دليل نمي‌شود كه نقش اين رييس مقتدر را ناديده بگيريم و بگوييم مثلا لاريجاني جز همان يك رايي كه احتمالا به تصويب لايحه داد، نقش ديگري نداشت. خير. لاريجاني نه‌تنها عملكردي مثبت و موثر در تحقق اين تصميم مهم پارلماني داشت، بلكه حتما جزو يكي از نمايندگاني بود كه در صورت فقدانش در روند رسيدن به اين تصميم مهم مشكل مي‌افتاد. اتفاقا لاريجاني بسيار موثر بود و از پس ايفاي نقش تاريخي‌اش در تصويب لايحه الحاق دولت ايران به كنوانسيون CFT سربلند برآمد اما واقعيت اين است كه او بيش از آنكه يكي از بازيگران نقش اصلي اين روايت جنجالي باشد، از جمله بازيگردانان پشت صحنه بود. شايد شبيه به يكي از خالقان چندگانه يك اثر سينمايي كه علاوه بر ايفاي نقش اصلي‌اش به عنوان عضوي از گروه نويسندگان يا كارگردانان، نقشي كوچك نيز براي خود مقابل دوربين كنار گذاشته است. چرا كه سكانس مهمي كه لاريجاني در آن اثرگذاري كرد، غيرعلني و به دور از لنز دوربين‌ها اتفاق افتاد. وقتي كه لاريجاني، روز شنبه 31 شهريورماه، درست دو هفته پيش از روز سرنوشت CFT با تشكيل جلسه‌اي با حضور وزراي خارجه و اطلاعات، سرپرست وزارت اقتصاد، رييس‌كل بانك مركزي، نمايندگاني از سپاه پاسداران و البته نمايندگاني از مجلس در مقام رياست كميسيون امنيت ملي و فراكسيون‌هاي اميد و مستقلين تا آنجا كه مي‌شد ابهامات را برطرف كرد تا انبوه مخالفان FATF عملا تبديل شوند به اقليت در فراكسيون نمايندگان ولايي. تنها غايب مهم آن جلسه.
رييس مجلس البته در روز سرنوشت CFT هم كم نگذاشت. او كه پس از تصويب طرح اقدام متقابل و متناظر جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام در جلسه تاريخي 19 مهرماه 94 در مجلس نهم، همواره شديدا مورد انتقاد بخشي از ياران ديروزش كه حالا به عنوان «دلواپسان» معروف‌ترند تا «اصولگرايان»، مواجه بوده، در جلسه يكشنبه 15 مهرماه 97 در مجلس دهم نيز بار ديگر موثر و البته مخالف نظر دلواپسان بازي كرد و در همين 24 ساعت پس از اتمام جلسه، به‌شدت هدف حملات مخالفانش قرار گرفته است. كساني كه از قضا در همين جلسه اخير هم با يادآوري ماجراي تصويب برجام و دستاويز قرار دادن كليدواژه «تصويب 20 دقيقه‌اي برجام» كه گويا جزو معدود نقاط ضعف لاريجاني است و مي‌تواند در هر شرايطي، اعصاب او را تحريك كند، عليه او وارد ميدان شدند. هرچند بي‌راه نيست اگر بگوييم كه دلواپسان اين‌بار سخت‌تر از دفعات قبل، با ضرب شست او مواجه شدند. آنجا كه با اصراري عصبي، لاريجاني را در شرايطي قرار دادند كه بتواند با لحن سرد هميشگي از اينكه مجبور شده برخلاف ميل باطني، متن نامه رهبري را آن هم در صحن علني مجلس و روبه‌روي تمامي دوربين‌ها و خبرنگاران قرائت كند، گلايه كند و درعين حال با خواندن همان چند سطر تكليف را يكسره كند. جالب اينكه وقتي لاريجاني تصميم گرفت بالاخره آن نامه تاريخي را بخواند، حتي نياز نداشت كه از كسي بخواهد «مكتوب واصله» را برايش بياورد. كافي بود دو انگشت اشاره و وسط دست راستش را به سمت جيب آن كت خاكستري برده، مكتوبه را بيرون بياورد و بعد همزمان با آنكه گلو صاف مي‌كند و با شست راست، برگه كاغذ را صاف، و از رو بخواند.