تهران به زنان بدهكار است و در روزي كه به نام اين شهر ثبت شده ميتوان زبان به گلايه بازكرد و از شهر طلبكار بود.14 مهر به نام «روز تهران» به ثبت رسيده و از يكي دو روز قبل از آن و تا يكيدو روز بعد از آن برنامههاي مختلفي براي گراميداشت اين روز برگزار ميشود، از بليت نيمبهاي موزهها و سينماها گرفته تا سمينارها و گراميداشتها و سخنرانيها و بازديد مديران شهري از بافتهاي قديم و متجدد تهران كه اتفاقا رسانهاي هم ميشود.
تنور عكس يادگاري در اين روز بيشتر از هرچيزي داغ است با چاشني چند كلمه و جمله كه بهبه تهران با قدمت ما_ كه اتفاقا تهران را با «ط» دستهدار هم مينويسند تا قدمتش بيشتر به چشم بيايد_ چنان بود و چنان هست و چنان خواهدشد اما در اين بروبياي كمتر كسي به آدمها و فضا شهري و آنچه بايد باشد و نيست و آنچه نبايد باشد و هست توجه ميكند.
درروزي كه به نام تهران ثبت شده كنار ناز و نوازش شهر، بهتر ميتوان به چهره خشن و مردانه و زمختي كه مديريت شهري از آن ساخته، اعتراض كرد كه با حالت عبوث و درهم كشيدهاش زندگي را براي ۴ ميليون و ۳۶۴ هزار زن ساكن در شهر طاقتفرسا كرده است. مردانه بودن در فضاهايش قد كشيده و ظرافت را در خود بلعيد و فكر ميكند با چند شهربانوها و پارك بانوان بدون كمترين حس امنيت، حق مطلب را به اين دسته از ساكنان شهر ادا كرده است.
زنان نيمي از ساكنان امروز پايتخت را تشكيل ميدهند. آمار سرشماري جمعيت شهر تهران درسال ۹۵ ميگويد حدود ۴ ميليون و ۳۶۴ هزار نفر از مجموع ۸ ميليون و ۶۷۸ هزار نفري شهر تهران را زنان تشكيل ميدهند. از اين جمعيت ۳ميليون و ۷۸۷ هزار نفر با سواد هستند. تحصيلكردههايي كه پابهپاي مردان در اين شهر كار ميكنند و سهم برابري بايد از شهر داشته باشند.
زبان اعتراض به «تهرانمردانه« زماني درازتر ميشود كه جايگاه زنان را به لحاظ اجتماعي با آمار و ارقام بررسي ميكنيم. از جامعه زنان تهران، ۱۴۲ هزار و ۳۴۵ نفر بر اثر طلاق و ۳۱۲ هزار و ۸۰۰ نفر بهدليل فوت همسر، سرپرست خانوار هستند. از سوي ديگر جمعيت زنان هرگز ازدواج نكرده نيز به حدود يك ميليون و ۵۷ هزار و ۳۲۴ نفر ميرسد و ۲ ميليون و ۳۴۶ هزار نفر از زنان در شهر تهران داراي همسر هستند.
اعداد و ارقام را كه مرور كنيم، ميرسيم به خواستههاي اين افراد از تهران، خواستهايي كه مديريت شهري سالهاست آن را بيپاسخ گذاشته و نسبت به تغيير وضعيت اجتماعي زنان واكنشي نشان نداده و نميدهد. ساختار و فضاي شهر تهران و سهم زنان از اين جمعيت در مقايسه با سرانههاي خدماتي، تفريحي و از همه مهمتر امنيتي بسيار كم است.
مساحت كل مجموعههاي اختصاصي زنان در تهران نزديك به ۱۱۳ هكتار است كه در مقابل جمعيت زنان تهراني، بسيار ناچيز است. بهطور متوسط ماهانه تعداد ۶۸۵ هزار نفر از خدمات مجموعههاي ويژه زنان استفاده ميكنند كه در مقابل جمعيت اين قشر، بسيار اندك است. به اين ترتيب سرانه مجموعههاي اختصاصي بانوان بدون احتساب پارك بانوان ۰۴/ ۰ درصد و با احتساب پارك بانوان ۶/ ۰ درصد است. در واقع سرانه مجموع فضاهاي فرهنگي، ورزشي و هنري ويژه بانوان در شهر تهران كه زير نظر مديريت شهري قراردارد معادل يك ميليون و ۱۳۶ هزار مترمربع است. نكته جالب اينجاست كه پيش از سال ۸۷ هيچگونه مجموعه فرهنگي، ورزشي و فراغتي ويژه زنان در شهر تهران وجود
نداشته است.
اين اعداد و ارقام ناچيز و سهم ناديده گرفتهشده زنان از تهراني كه همه با طمطراق از آن ياد ميكنند چندان عجيب نيست وقتي براي مسائل مرتبط به زنان، مردان تصميم ميگيرند و مردانه هم عمل ميكنند به همين دليل روز تهران بهانهاي است تا زنان تهراني سهم خود را از شهر طلب كنند و بخواهند در برنامهريزي، سياستگذاري و اداره شهر، نقش پررنگتري داشتهباشند.
حق اين بخش از جامعه است كه با آرامش در شهر رفتوآمد كنند و به پارك بروند؛ براي تشويق و تماشاي بازي تيم مورد علاقه خود به ورزشگاه بروند؛ در حمايت از كاهش آلودگي هوا و بهبود ترافيك، دوچرخه سوار شوند و ايدهپردازي زنانه براي اداره شهري داشتهباشند كه سالهاست با قوانين مردانه اداره ميشود؛ هنگام عبور از هيچ معبري دلشان نلرزد و شهر، محلي براي زندگي آنان باشد، نه معبري براي عبور تند و باشتاب همراه با حس ترس و دلهره.
با آنكه حدود 50درصد جمعيت ساكن در شهر تهران را زنان تشكيل ميدهند، سهم آنان از فضا شهري و امنيت حاكم بر آن چهقدر است؟ درچند طرح و برنامه، شرايط زنان براي حضور در فضاي اجتماعي شهر، درنظرگرفتهشده است؟ چند درصد از زنان، شب يا در سپيدهدم بدون ترس در پايتخت رفت و آمد ميكنند؟ چه تعداد از آنها بدون هراس از پل عابرپياده عبور ميكنند؟ آيا حقوق زنان در برخورداري از امكانات شهر به اندازه مردان ديده
شده است؟
14 مهر روز تهران بود، بهانهاي براي پايان دادن به بيگانگي جنسيتي در برنامهريزيهاي شهري و اهميت دادن به نيازها و ارتباط شهروندان با فضاي شهري كه هرروز در آن رفت و آمد ميكنند فرقي هم ندارد چه زن باشند چه مرد.