تقابل بي‌جا و بي‌معني
غلامرضا نظربلند
پديده خرده‌فروشي مدرن در كشورهاي صنعتي و پيشرفته شكل گرفت و كشورهاي ديگر به جهت مزايا و منافع قابل توجه آن براي اقتصاد از آن الگو‌برداري كردند. ظهور فروشگاه‌هاي مدرن و زنجيره‌اي در كشورهاي پيشرفته نيز با بازتاب‌هاي منفي همراه بود البته اين نوع از عكس‌العمل نسبت به تغيير يك امر رواني و كاملا طبيعي است. اما مقداري از اين عكس‌العمل‌ها مصنوعي است كه ناشي از تضاد منافع مي‌شود چراكه منفعت يك گروهي با منفعت گروه ديگر در تقابل و تعارض قرار مي‌گيرد و ممكن است خروجي اين عكس‌العمل منفي باشد و يك تقابل بي‌جا و بي‌معني با فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي صورت گيرد.
فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي به دو دسته تقسيم مي‌شوند: دسته اول (chain store) هستند كه داراي شعب متعدد هستند و تنوع كالايي كمتري دارند و ديگري هايپرماركت‌ها (department store) هستند كه متشكل از خرده‌فروشي‌هاي متنوع هستند كه مايحتاج مردم را عرضه مي‌كنند.در برابر اين فروشگاه‌ها، بقالي‌هاي محلي قرار مي‌گيرند كه بضاعت سرويس‌دهي به يك محله كوچك را دارد. در كشورهاي پيشرفته نوعي توافق شفاهي و تفاهم نامه نانوشته بين فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و بازار سنتي شكل گرفته است به‌طوري‌كه هم‌اكنون فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و خرده‌فروشي‌هاي سنتي در كنار هم فعاليت مي‌كنند و در زمان و شرايط مناسب خود به نيازهاي مردم پاسخ مي‌دهند. فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي نمادي از مدرنيته در كسب و كار محسوب مي‌شوند و به نوعي ضرورت زندگي مدرن شهرنشيني به شمار مي‌رود. بايد بپذيريم كه زندگي در روستاها و شهرهاي كوچك تفاوت‌هايي با يكديگر دارد. در شهرهاي بزرگ خيابان‌ها و مكان‌هايي وجود دارند كه به واسطه فروش يك نوع تجهيزات و لوازم خاص، عنوان بورس را به خود گرفتند. قاعدتا اين رخداد از ملزومات كلانشهرها به شمار مي‌رود اما نيازي به اين خرده‌فروشي‌هاي متمركز در شهرهاي كوچك وجود ندارد. درست است كه مقدار قابل توجهي از مغازه‌هاي سنتي به حاشيه رفته‌اند اما بايد اين موضوع را بپذيريم كه فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي از ملزومات كلانشهرها محسوب مي‌شود و ديگر مغازه‌هاي سنتي به تنهايي نمي‌توانند جوابگوي نياز مردم باشند لذا نه فروشگاه‌هاي سنتي مي‌توانند جلوي گسترش فروشگاه‌هاي مدرن را بگيرند و نه فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي مي‌توانند موجب نابودي كسب و كار سنتي شوند. هم اكنون فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي تبديل به يك ضرورت شده است و بايد به اين نكته توجه داشته باشيم، زماني‌كه جمعيت كثير شد، بايد انتخاب‌هاي گسترده‌اي براي مردم ايجاد شود. در كشورهاي پيشرفته حوائج كلي توسط فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي تامين مي‌شود و فروشگاه‌هاي سنتي پاسخگوي نيازهاي فوري و جزيي خانواده هستند. در بحث اشتغال نيز بايد اين موضوع را مورد توجه قرار دهيم كه طبق برنامه، نبايد موجب نابودي مشاغل شويم و در مقابل نيز نبايد به قيمت نگه داشتن اشتغال به اقتصاد كشور آسيب وارد كنيم. اقتصاددان