نتايج انحصار در فضاي مجازي
غلامرضا ظريفيان
عرصه فضاي مجازي و لوازمي كه همراه با خود آورده، بسيار گسترده است. از اين رو انحصار فضاي مجازي نه شدني است و نه مطلوب. در هرجايي كه اساسا منع ايجاد كرديم، به لحاظ روانشناسي و مخاطب‌شناسي به هدف خود دست نيافته و گاهي اوقات نتيجه عكس گرفته‌ايم. در همين اعتراضات اخير ديدم كه به اشكال مختلف و در ابعاد گسترده از فيلترشكن‌ها استفاده شد. نه تنها جامعه از آن پيام‌رسان رو برنگرداند بلكه طرق ديگري را هم آموخت تا به آن دست پيدا كند. البته اين انحصار در مورد تلگرام هم نبايد اتفاق بيفتد. اينكه جامعه با تعداد محدودي پيام‌رسان مواجه باشد، مناسب نيست. جامعه بايد بين شبكه‌هاي اجتماعي مختلف حق انتخاب داشته باشد. اگر بتوانيم ظرفيت‌هاي رسانه ملي، نشريات و پيام‌رسان‌هاي داخلي را گسترش دهيم و محدوديت‌هاي مناسب‌شان را كم كنيم به تدريج براي مردم حق انتخاب ايجاد مي‌كنيم. تنوع و تكثر پيام‌رسان‌ها به ويژه با تكيه بر ظرفيت‌هاي داخلي مي‌تواند سبب شود تا در يك بازه زماني مردم به ظرفيت‌هاي داخلي رجوع كنند. قابليت‌ها و توانمندي‌هاي داخلي بايد مورد توجه قرار بگيرد. فيلتر كردن و اعمال محدوديت ممكن است در شرايط خاص امنيتي و مطابق با ارزش‌هاي جامعه در يك بازه زماني اتفاق بيفتد اما در طولاني‌مدت و در شرايط عادي نمي‌توان چنين ممنوعيتي را اعمال كرد. به اين معنا كه نتيجه‌اي نخواهد داشت و غير‌ممكن است. در تجربه سال‌هاي اخير برخي ابزارهاي ارتباطي را منع كرديم اما ديديم كه جامعه دسترسي خود را قطع نكرد. بر اين اساس بايد به فرهيختگي و رشديافتگي جامعه اعتماد داشته و ابزار تكنولوژيكي بايد ابداع لازم را داشته باشد. در اين صورت مردم از كالاهاي فرهنگي داخلي نيز استفاده خواهند كرد.
رسانه ملي بايد از ظرفيت‌هاي خود براي اطلاع‌رساني دقيق، به‌روز، به هنگام و بدون سوگيري بهره گيرد. اين مساله عامل مهمي است و اعتماد جامعه به آن را مي‌سازد اما فضاي مجازي از جاذبه‌هاي خاص خود برخوردار است و مي‌تواند به عرصه‌هاي مختلف نيازهاي جامعه پاسخگويي كند. رسانه ملي اگر همه وظايف خود را به درستي انجام دهد نيز پيام‌رسان‌ها همچنان مورد استفاده مردم قرار خواهد گرفت.
اگر رسانه ملي بتواند تنوع‌ها و سلايق مختلف را در نظر بگيرد اعتماد بيشتري را جلب مي‌كند و آسيب‌هايي كه در جريان حوادث اخير شمرده مي‌شود، پيش نمي‌آمد. رسانه ملي بايد با مهندسي جدي در كار خود بازبيني كند. بايد از عموم نخبگان بهره گيرد؛ نه فقط بخشي از نخبگان با سوگيري‌هاي خاص سياسي. وقتي رسانه نام ملي مي‌گيرد بايد سپهر خود را بالاي سر همه شهروندان گسترش دهد. اگر اين اتفاق نيفتد ميزان تاثيرگذاري‌اش كم مي‌شود. در اين صورت جامعه مجبور مي‌شود نيازهايش را از طرق ديگري رفع كند.
فعال سياسي اصلاح‌طلب