از روزگار «گلستان» حكايت
كتاب «داستان‌ها و فيلم‌هاي ابراهيم گلستان (متن و فرامتن)» نوشته رسول نظرزاده منتشر شد. به گزارش ايسنا، اين كتاب را انتشارات مرواريد راهي بازار كتاب كرده است. در مقدمه اين كتاب مي‌خوانيد: در اين كتاب، مجموعه آثار ابراهيم گلستان از فيلم‌هاي مستند و داستاني تا داستان‌هاي كوتاه و بلند او به عنوان يك متن درنظر گرفته و با نگاهي درون‌متني و فرامتني بررسي شده‌اند. با خوانش و دقت در اين آثار مي‌توان متوجه پيوندهاي عميقي ميان نگرش‌ها و انديشه‌ها و نشانه‌هاي هر يك از اين آثار با همديگر شد و همچنين متوجه تغييرهايي كه اندك‌اندك ميان آنها به ويژه از دهه چهل به بعد به وجود مي‌آيند و اينكه تاثير سينما را مي‌توان در آنها به روشني ديد. پژوهش‌هايي كه تاكنون درباره آثار گلستان انجام شده اغلب به بررسي گرايش‌ها و نگرش‌هاي سياسي و اجتماعي او در زندگي‌اش پرداخته‌اند و جنبه‌هاي گوناگوني از زندگي او از سوي نويسندگان و دوستان و نزديكانش زير ذره‌بين رفته‌اند. داستان‌هاي او نيز مورد بررسي قرار گرفته و همچنين درباره فيلم‌هاي مستندش و دوره فيلم‌هاي «سازمان فيلم گلستان» و به‌ويژه فيلم «خشت و آينه» و «اسرار گنج دره جني» نقدهاي زيادي نوشته شده است. اين كتاب قصد ندارد راه‌هاي رفته را دوباره بپيمايد و به تكرار سخن ديگران بپردازد. در اين پژوهش، نيت و زندگي مولف چندان مدنظر نيست، به جز مواردي كه با خاطره/ داستان در آثار او روبه‌رو مي‌شويم و به ناچار چگونگي و پيوند اين خاطره‌ها در متن‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند. آنچه ميان اين آثار به عنوان يك متن كلي مدنظر بوده‌اند، يافتن خطوط مشترك، نشانه‌ها، مايه‌ها، تصويرها، روايت‌ها در يك بررسي ساختاري تطبيقي، موضوعي، تاثير سينما در داستان‌ها و نيز تشابه نگاه او با فروغ فرخزاد و... است. آنچه مصالح لازم را براي يك بررسي درون‌متني و فرامتني فراهم مي‌آوردند. اين پژوهش به دو بخش «خوانش در متن» و «خوانش در فرامتن» تقسيم شده است. بخش «خوانش در متن» به بررسي ساختاري درون‌متن‌ها مي‌پردازد، دوازده منظر براي اين بخش درنظر گرفته شده است. بخش «خوانش فرامتن» به موضوع‌ها و درونمايه‌ها، نگره‌ها و انديشه‌ها و زمينه‌هاي كلي‌تر متن‌ها مي‌پردازند كه پنج پژوهش، اين بخش را در بر مي‌گيرند. در نوشته پشت جلد كتاب آمده است: ابراهيم گلستان (۱402-۱301) نويسنده و فيلمساز ايراني در نيمه نخست زندگي طولاني خود به عنوان داستان‌نويس و كارگردان پيشگام شناخته شد و آثارش مورد توجه گروهي از مخاطبان ادبي و هنري قرار گرفت. او در حدود نيمه دوم زندگي، به‌ويژه دو دهه پاياني، اغلب به نقد شفاهي در حوزه‌هاي ادبيات و اجتماع و حتي سياست پرداخت. در كتاب حاضر، مجموعه آثار گلستان، از فيلم‌هاي مستند و داستاني تا داستان‌هاي كوتاه و بلند او به عنوان يك متن درنظر گرفته و در دو حيطه درون‌متني و فرامتني بررسي شده است. ويژگي پراهميت نقد و تحقيق حاضر تلاش نويسنده براي ايجاد چشم‌اندازهايي چندجانبه از آثار هنري و ادبي گلستان سينماگر و گلستان داستان‌نويس است.