احسان پناهبر
تبادل آتش شديد ميان اسراييل و حزبالله درحالي است كه برخي منابع از آمادگي ارتش رژيم اسراييل براي حمله زميني به لبنان خبر ميدهند. همزمان ايالاتمتحده و فرانسه مشتركا طرح صلحي را ارايه كرده و از دو طرف درگير خواستهاند آن را بررسي كرده و بپذيرند. در همين رابطه، در حمله عصر پنجشنبه جنگندههاي رژيم اسراييل به ضاحيه بيروت، محمد حسين سرور، فرمانده يگان پهپادي حزبالله لبنان به شهادت رسيد. همزمان پايگاه «ميشار»، مقر اطلاعاتي اصلي ارتش اسراييل در شمال سرزمينهاي اشغالي هدف حملات موشكي حزبالله قرار گرفت.حزبالله لبنان همچنين با انتشار بيانيهاي از حمله به شهرك اسراييلي «كريات آتا» با ۵۰ موشك و پايگاه شمشون مركز تجهيز فرماندهي و يگان تجهيز منطقه شمال خبر داد. در اين ميان كانال ۱۲ عبري گزارش داد حزبالله ۲۰ موشك به سوي كفر مندا واقع در شمال حيفا شليك كرد. اين گروه همچنين اعلام كرد كه در دور تازه حملات موشكي خود بيش از ۸۰ موشك به سمت منطقه الجليل بالا شليك كرده است. ناظران با استناد به تحولات اخير در لبنان درباره قرار گرفتن منطقه در آستانه جنگي تمام عيار هشدار ميدهند، بالاخص آنكه هرتزي هلوي، رييس ستاد مشترك ارتش اسراييل نيز گفته است به قواي تحت امرش دستور داده براي حمله زميني به لبنان آماده شوند. همزمان، رسانههاي اسراييلي روز پنجشنبه اعلام كردند اين رژيم بسته كمكي 7/8 ميليارد دلاري امريكا براي حمايت از اسراييل در منطقه را دريافت كرده است.
جزييات طرح آتشبس
ايالاتمتحده، فرانسه و ساير متحدان روز چهارشنبه خواستار آتشبس فوري 21 روزه شدند تا امكان مذاكره در مورد تشديد درگيري بين اسراييل و حزبالله را فراهم كنند. در بيانيه مشتركي كه در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل در نيويورك تتظيم شد، آمده است درگيريهاي اخير «غيرقابل تحمل است و با تشديد تنشها در منطقه خطر وقوع جنگ تمام عيار جدي شده است.» ارايه طرح صلح پيشنهادي توسط ايالاتمتحده و فرانسه كه روز چهارشنبه در نشستي خبري خواستار طرحي اضطراري شدند، با حمايت عربستانسعودي، آلمان، ژاپن و امارات متحده عربي همراه بود. در بيانيه مشترك آمده است كه «ما خواستار آتشبس فوري 21 روزه در سراسر مرز لبنان و اسراييل هستيم تا فضايي براي ديپلماسي فراهم شود.» در اين بيانيه تاكيد شده است كه جنگ به واقعهاي «غيرقابل تحمل» بدل شده و تهديدي جدي براي ثبات منطقه است. در همين رابطه، نيويورك تايمز به نقل از ديپلماتهاي امريكايي در نيويورك گزارش داد آنتوني بلينكن، وزير خارجه ايالاتمتحده، براي به دست آوردن حمايت جهاني از طرح آتشبس نقش اساسي داشته است. بلينكن براي اولينبار اين ابتكار را در ديدار با مقامات فرانسوي در روز دوشنبه پيشنهاد كرد و حمايت رهبران كليدي خاورميانه ازجمله محمد بن عبدالرحمن آل ثاني، نخستوزير قطر و فيصل بن فرحان، وزير امور خارجه عربستانسعودي را به دست آورد. همزمان نمايندگاني از گروه هفت (G7) نيز از طرح آتشبس حمايت كردند.
در اين ميان، كارين ژان پير، سخنگوي كاخ سفيد روز پنجشنبه مدعي شد اعلام آتشبس موقت در لبنان با هماهنگي اسراييل منتشر شده است. ژان پير گفت: ما باور داريم كه جنگ همهجانبه در لبنان راهحل مناسبي نيست. همزمان، جان كربي، سخنگوي كاخ سفيد در تماسي با خبرنگاران تصريح كرد دولت بايدن چون از سوي اسراييل براي پيشنهاد آتشبس چراغ سبز دريافت كرده بود، پيشنهاد آتشبس 21 روزه را ارايه كرد. او مدعي شد كاخ سفيد دلايلي دارد مبني بر اينكه گفتوگو با اسراييليها قبل از انتشار بيانيه طرح آتشبس «صادقانه» بوده است. سخنگوي كاخ سفيد همچنين مدعي شد بيانيه پس از مشورت با اسراييل منتشر شد و اسراييليها از هر كلمهاي كه در بيانيه آمده بود آگاه بودند.
با اين حال نشانهاي از سوي اسراييليها مبني بر پايان دادن به خصومتها در دو سوي مرز وجود ندارد. حزبالله نيز با انواع موشكها و راكتهاي خود به تهاجم اخير اسراييل در شهرهاي حيفا و تلآويو پاسخ داده است. ارتش رژيم اسراييل گفته است كه تنها در روز گذشته بيش از 200 هدف حزبالله را هدف قرار داده است. در 24 ساعت گذشته برخي گزارشها مبني بر چراغ سبز نتانياهو به مذاكرهكنندگانش جهت شروع مذاكرات براي پايان درگيريها منتشر شد. اكسيوس به نقل از مقامات امريكايي مدعي شد نتانياهو و معتمدان نزديكش مستقيما در تنظيم آتشبس موقت دخيل بودهاند. با اين حال، زماني كه نتانياهو از هواپيماي خود در نيويورك به منظور شركت در مجمع عمومي سازمان ملل پياده شد، گفت كه اين «شايعات» واقعيت ندارد و اسراييل به تهاجم به لبنان ادامه خواهد داد. دفتر او نيز طي بيانيههاي متعددي اعلام كرد تهاجم عليه لبنان همچنان ادامه خواهد داشت. ناظران معتقدند موضعگيري نخستوزير اسراييل به واسطه مخالفتهاي فراوان اعضاي كابينه او، بهويژه راست افراطي، تغيير كرده است. به گزارش الجزيره، ايتامار بن گوير، وزير امنيت داخلي اسراييل به نتانياهو درقبال توافق آتشبس با حزبالله هشدار داده و روز پنجشنبه علنا گفت او و حزبش كابينه را ترك خواهند كرد. اين امر مي تواند اساسا ائتلاف حاكم را سرنگون كند. به ادعاي برخي منابع در گفتوگو با اكسيوس، نتانياهو ابتدا با طرح آتشبس مشترك ايالاتمتحده و فرانسه موافقت كرده بود. با اين وجود، نيويورك تايمز گزارش داد رييس ستاد ارتش اسراييل گفته است كه او و يوآو گالانت، وزير دفاع، طرحهاي جديدي را براي ادامه حملات خود به لبنان تصويب كردهاند. اين درحالي است كه نگرانيهاي زيادي درباره تهاجم زميني احتمالي به خاك لبنان وجود دارد؛ اقدامي كه به نظر ميرسد مورد حمايت رييس ستاد ارتش، رييس نيروي هوايي و وزير جنگ رژيم اسراييل است.
بهرغم رد پيشنهاد آتشبس توسط نتانياهو ازسوي ايالاتمتحده و متحدانش، كاخ سفيد همچنان اصرار دارد كه هنوز فضا براي ديپلماسي وجود دارد و
از همين رو تلاشها در اين باره در سازمان ملل ادامه دارد. كارين ژان پير، سخنگوي كاخ سفيد مدعي شد كه تيمهاي فعال براي اجرايي كردن طرح آتشبس هنوز در نيويورك مستقر هستند تا كار را پيش برند. جان كربي، سخنگوي مشاور امنيت ملي كاخ سفيد نيز با انتقاد از رد پيشنهاد آتشبس از سوي نتانياهو گفت اگر دولت بايدن فكر ميكرد اسراييل با پيشنهاد آتشبس 21 روزه موافقت نميكند، هرگز آن را پيش نميكشيد. او مدعي شد مذاكرات با اسراييليها پيش از انتشار اطلاعيه طرح آتشبس «صادقانه» بوده است.
عليرغم رد زودهنگام پيشنهاد آتشبس اسراييل و لبنان ازسوي نتانياهو، ايالاتمتحده اصرار دارد ديپلماسي هنوز راهحل است و جنگ همهجانبه نميتواند راه به جايي ببرد. كربي مدعي شد آتشبس به نفع هر دو طرف است، چه اسراييليها و چه مردم لبنان و به مردم اجازه ميدهد به خانههاي خود بازگردند. بنابراين، دولت بايدن از همه طرفها ميخواهد كه نگاهي تازه به اين پيشنهاد داشته باشند، آن را براي دستيابي به صلح بپذيرند و شاهد كاهش تنش در منطقه باشند. حزبالله لبنان هنوز به اين طرح واكنشي نشان نداده است اما پيشتر بارها اعلام كرده است تنها در صورتي حملات به اسراييل را متوقف ميكند كه تهاجم اسراييل در غزه پايان يابد. ناظران با توجه به تحولات چند روز اخير و طيف وسيع حملات و كشتار غيرنظاميان لبناني از سوي اسراييل معتقدند درگيريها به مرحله تازهاي رسيده و احتمال حمله زميني اسراييل به لبنان بسيار بالاست.
خاورميانه روي بشكه باروت
با وجود تشديد حملات از سوي اسراييل و پاسخهاي متعاقب حزبالله عليه اين رژيم، برخي ناظران معتقدند منطقه در آستانه جنگي تمام عيار است كه ميتواند پاي ديگر بازيگران را نيز به آن باز كند. از سوي ديگر، برخي نيز بر آنند اصولا غرب بايد مانع از وقوع چنين جنگي شود، چراكه وضعيت ميتواند به بحراني منطقهاي و حتي جهاني بدل شود. جوزف كروس، تحليلگر امور امنيتي و راهبردي معتقد است نشانهها از عدم كاهش تنش از سوي اسراييل در روزهاي اخير نشان از آمادگي و عزم اين رژيم براي حمله تمام عيار به لبنان دارد. او با اشاره به چينش كابينه نتانياهو ارزيابي كرد نه تنها اعضاي افراطي كابينه، كه بسياري از اعضاي حزب ليكود و احزاب مخالف كابينه نتانياهو نيز بر طبل جنگ ميكوبند. اين به آن معناست كه نتانياهو چنين فرصتي را از دست نخواهد داد. از نظر كروس، آرايش جنگي نيروهاي زميني و زرهي اسراييل در مرز لبنان چيزي فراتر از رزمايش است و نشانههاي ميداني حاكي از تهاجم قريبالوقوع اين رژيم به لبنان است. اين تحليلگر امور راهبردي با اشاره به تلاش ايالاتمتحده و فرانسه براي كاهش تنش افزود در شرايطي كه نتانياهو طرح آتشبس را رد كرده است و حزبالله نيز يك گام عقب نگذاشته، به نظر ميرسد جنگ تمامعيار حتمي باشد.
گروه بينالمللي بحران نيز در تحليلي بر لزوم جلوگيري از جنگي تمام عيار در خاورميانه تاكيد دارد. اين انديشكده در وبگاه خود مينويسد دولت بايدن به جاي تمركز بر طرح آتشبس در لبنان، بايد بر طرح نافرجام آتشبس در غزه تمركز كند. اين انديشكده ميافزايد راه بهتر دولت بايدن اعمال فشار جهت تحقق آتشبس در غزه است كه ميتواند مطمئنترين راه براي عقبنشيني از لبه پرتگاه باشد. گروه بينالمللي بحران در تحليل خود معتقد است كاخ سفيد در يازده ماه گذشته براي رسيدن به آتش بس در غزه ناكام بوده است و به نظر دليل آن تمايل كم دولت بايدن در اين امر است. اين انديشكده بر آن است ايالاتمتحده از تمامي ابزارها و اهرمهاي فشار خود براي رسيدن به صلح در منطقه استفاده نكرده است. در پايان، گروه بينالمللي بحران معتقد است حضور نتانياهو در نيويورك اين فرصت را دراختيار مقامات امريكايي قرار داده است تا فشارها را بر نخستوزير اسراييل بيشتر كنند و با اهرمهايي همچون مشروط كردن كمك نظامي و حمايت ديپلماتيك امريكا از اين رژيم، او را تسليم به پذيرش توافق آتشبس كنند.
به باور ناظران به واسطه نبود سازوكاري موثر و بهكارگيري اهرمها و فشارهاي لازم براي آتشبس غزه، واشنگتن كارتهاي كمي براي رو كردن در بحران لبنان دارد. به نظر ميرسد با توجه به همگرايي حاكم در اسراييل جهت تهاجم به لبنان، تلآويو بايد هدف فشارها قرار بگيرد نه حزبالله. جنگ با حزبالله احتمالا لبنان را به ورطه نابودي ميكشاند و تركشهاي چنين ماجراجويي به تمامي منطقه نيز برخورد خواهد كرد. نفوذ ايالاتمتحده بر اسراييل بسيار كم شده است و ايالاتمتحده در مورد حزبالله، دشمن قسم خورده اسراييل، عملا هيچ برگ برندهاي ندارد.
آخرین خبر: حمله اسراييل به مقر فرماندهي حزبالله در بيروت
اسراييل روز جمعه مقر فرماندهي مركزي حزبالله در بيروت را هدف حملات سنگيني قرار داد؛ حملاتي كه به ادعاي يديعوت آحارونوت هدفش ترور حسن نصرالله، دبيركل حزبالله لبنان بوده است.همزمان شبكه كان مدعي شد در مورد حضور سيدحسن نصرالله دبيركل حزبالله در زمان بمباران ضاحيه بيروت در محل حادثه اطميناني وجود ندارد.در همين حين منابع امنيتي مقاومت خبر دادند: سيدحسن نصرالله در يك مكان امن است و آنچه در رسانههاي عبري منتشر ميشود، صحت ندارد. منابع اسراييلي در گفتوگو با اكسيوس مدعي شدند كه در زمان حمله ادعايي اسراييل به مقر مركزي فرماندهي حزبالله مقامهاي ارشد اين گروه در اين مكان حضور داشتند. در اين ميان، دانيل هاگاري، سخنگوي ارتش اسراييل نيز در اين باره ادعا كرد: پس از اطلاع از نتايج حمله، جزييات آن را اعلام خواهيم كرد.به ادعاي او تاكنون، هيچ تغييري در دستورات فرماندهي جبهه داخلي به وجود نيامده است. با اين وجود بايد هوشياري حفظ شود و در صورت ايجاد هرگونه تغيير، اين موضوع اعلام خواهد شد.اين در حالي است كه برخي از رسانههاي اسرایيلي اعلام كردند كه تلآويو، اندكي قبل از حمله به بيروت، اين موضوع را به امريكا اطلاع داده است.رسانههاي لبناني از ويراني كامل ساختمانها و شهيد و زخمي شدن شماري از شهروندان اين كشور بر اثر حملات پياپي و بسيار شديد اسراييل به ضاحيه جنوبي بيروت خبر دادند.«امير بوخبوط» روزنامهنگار اسراييلي در اين باره مدعي شد: اين حمله، يكي از بزرگترين حملاتي است كه بيروت پس از سال ۲۰۰۶ شاهد آن بوده است و ميزان دود برخاسته از ساختمانها، شدت حمله و ميزان اصرار بر حملات، بيسابقه است.