هند، ميدان جديد نبرد
اسراييل و ايران
چند روز پس از ورود نائور گيلون، سفير جديد اسراييل در هند به دهلي‌نو، وي ايران را بزرگ‌ترين عامل بي‌ثبات‌كننده در خاورميانه خواند. اظهارنظر گيلون در خلال كنفرانس مطبوعاتي آغاز به كارش، در پاسخ به سوالي در مورد نقشه راه «چهارگانه جديد» بيان شد. چهارگانه جديد اصطلاحي است كه در هند براي توصيف گروه اخيرا تشكيل شده از ايالات متحده، اسراييل، امارات متحده عربي و هند استفاده مي‌شود. وزراي خارجه چهار كشور، ماه گذشته اولين نشست خود را براي تشكيل يك كارگروه مشترك جديد با تمركز بر مسائل اقتصادي برگزار كردند و قصد دارند در هفته‌هاي آينده مجددا در دوبي با يكديگر ديدار كنند. سفير به رسانه‌هاي هندي گفت كه اسراييل ديدگاه خود را نسبت به ايران كاملا روشن كرده است. اين اظهارات باعث ايجاد يك دعواي عمومي بين گيلون، سفارت ايران در هند و آلون اوشپيز، مديركل وزارت خارجه اسراييل شد. سفارت ايران در بيانيه‌اي سخنان گيلون را «اظهارات كودكانه» خواند، گيلون را «نماينده شيطان صفت صهيونيست» ناميد و اسراييل را «خانه ترور» و «رژيم خودخواه و خونخوار» خواند. گيلون در مقابل از آنها تشكر كرد و گفت: وقتي در سن 57 سالگي مرا «كودك» و «ماجراجو» خطاب مي‌كنند، آن را به عنوان يك تعريف مي‌پذيرم. اوشپيز، سفير سابق هند در توييتر درباره انفجاري در سال 2012 در خارج از سفارت اسراييل در دهلي‌نو، زماني كه يك عامل بدانديش ايراني قصد ترور يكي از ديپلمات‌هاي اسراييل را داشت، نوشت. ايراني‌ها در پاسخ، تهران را «قهرمان بزرگ مبارزه با تروريسم بين‌المللي» خواندند و از گيلون خواستند، به استفاده از تاكتيك‌هاي كودكانه يادشده پايان دهد. اما اين اولين‌بار نيست كه دهلي‌نو به عنوان ميدان جنگ براي درگيري ايران و اسراييل عمل مي‌كند. ژانويه گذشته، يك انفجار كوچك در نزديكي سفارت اسراييل در پايتخت هند به ايران نسبت داده شد. انفجار سال 2012 كه اوشپيز به آن اشاره كرد در همان منطقه رخ داد و چهار نفر از جمله يك ديپلمات اسراييلي زخمي شدند. كبير تانجا، يكي از اعضاي بنياد تحقيقات آبزرور، مي‌گويد: با اين حال، هند بخش بزرگي از تلاش‌هاي ديپلماتيك خود را در خاورميانه صرف عدم جانبداري كرده است. دهلي‌نو پيام نسبتا محكمي را به تهران و تل‌آويو پس از انفجار در سال 2012 ارسال كرد، مبني بر اينكه اين نوع فعاليت در خاك هند به نوعي براي روابط آن با هر دو كشور مضر خواهد بود. دهلي‌نو در وقايع ژانويه گذشته نيز همين رويكرد را در پيش گرفت. هند از زمان برقراري روابط ديپلماتيك كامل با اسراييل در سال 1992، با موفقيت روابط بسيار مشهود و سطح بالاي خود را با اسراييل و ايران متعادل كرده است. روابط هند با اين دو كشور از سال 1950، بلافاصله پس از استقلال هند، رسميت يافت. اسراييل هميشه هند را براي فاصله گرفتن از ايران تحت فشار قرار داده است. تل‌آويو نه فقط دهلي‌نو را به فاصله گرفتن از تهران دعوت مي‌كند، بلكه از هند مي‌خواهد كه ايران را به خاطر حمايت از تروريسم در خاورميانه هدف قرار دهد. اما فكر مي‌كنم اين اولين‌بار است كه اين نوع فراخوان عمومي كه از سوي گيلون مطرح شد، اتفاق افتاده است. من كمي متحير هستم كه چرا هند به اين موضوع كشيده مي‌شود. هيچ كشوري مانند هند نمي‌خواهد اين اتفاق در خاك خودش رخ دهد، زيرا در اين صورت شما به سمت چيزي كشيده مي‌شويد كه در آن دخالتي نداريد. بيانيه گيلون به اين تصور رو به رشد در هند اعتبار مي‌دهد كه دولت نارندرا مودي، نخست‌وزير، در حال تقويت روابط خود با اسراييل به ضرر شراكت ريشه‌دار تاريخي خود با ايران است. البته به نظر نمي‌رسد كه چنين چيزي درست باشد. در واقع اسراييل در بحث مبارزه با تروريسم بسيار نتيجه‌گرا و البته ايران هم ايدئولوژيك است. براساس گزارش موسسه تحقيقات صلح بين‌المللي استكهلم در سال 2020، هند 13درصد تسليحات خود را از اسراييل، سومين تامين‌كننده بزرگ خود پس از روسيه و فرانسه وارد مي‌كند. هند همچنين بزرگ‌ترين مشتري تسليحاتي اسراييل است و طبق گزارش اين موسسه، 43درصد از صادرات اين كشور از سال 2015 تا 2020 را به خود اختصاص داده است. تجارت سالانه دوجانبه دو كشور به جز در حوزه دفاعي در سال گذشته 4.14 ميليارد دلار بود كه از 200 ميليون دلار سال 1992 بيشتر بود و مقامات تل‌آويو و دهلي‌نو اميدوارند تا ژوئن آينده توافقنامه تجارت آزاد را نهايي كنند. در چند ماه گذشته، وزير امور خارجه و روساي ارتش هند از اسراييل ديدن كرده‌اند و نفتالي بنت، نخست‌وزير اسراييل قصد دارد سال آينده به هند سفر كند. اوايل اين ماه، در اجلاس آب و هواي COP26 در گلاسكو، بنت براي اولين‌بار با مودي ملاقات كرد و او را «محبوب‌ترين فرد در اسراييل» خواند و به شوخي اضافه كرد: بيا و به حزب من بپيوند. نه اسراييل و نه امارات تاثير عميقي بر روابط هند با ايران نداشته‌اند. با اين حال، پس از اعمال تحريم‌هاي جديد امريكا عليه ايراني‌ها در سال 2019، روابط تهران- دهلي آشفته‌تر شد. هند دومين واردكننده بزرگ نفت خام ايران بود كه 10درصد از واردات انرژي هند را در آن زمان تشكيل مي‌داد. پس از اعمال تحريم‌ها اين شاخص به صفر رسيد. تجارت دوجانبه هند و ايران كه قبلا از 17 ميليارد دلار فراتر رفته بود، ناگهان به 3.5 ميليارد دلار كاهش يافت. آريامان بهاتناگار، تحليلگر سياست خارجي در دهلي‌نو مي‌گويد: در ايران اين احساس نااميدي نسبت به دهلي‌نو وجود داشت كه هند براي سرپيچي از اين تحريم‌ها كاري انجام نداده است. او مي‌گويد: اگرچه دولت هند معافيت‌هايي دريافت كرد و ادعا داشت كه داراي خودمختاري استراتژيك است، اما مديريت رويكردهاي متضادش در قبال ايالات متحده و ايران برايش دشوار بود. بهاتناگار معتقد است كه هند بيشتر به سمت اسراييل و كشورهاي خليج‌فارس متمايل شده است، زيرا در اين برهه از زمان، سود بيشتري از ارتباط با آنها نسبت به ايران به دست مي‌آورد. واقعيت اين است كه ايران نمي‌تواند در هند سرمايه‌گذاري كند و در مقابل، دهلي‌نو مي‌تواند از كشورهاي حوزه خليج‌فارس نفت وارد كند. همكاري امنيتي تل‌آويو با اسراييل بسيار قوي‌تر است. با اين حال، علي‌رغم اين دلايل، بهاتناگار معتقد است كه هند احتمال دارد تا آنجا كه ممكن است براي حفظ تعادل روابطش با تل‌آويو و تهران تلاش كند.
منبع: هاآرتص / ترجمه: سايت انتخاب