سرگذشت عجيب يك هنرمند
چرا «ون‌گوگ» مدام خودش را نقاشي مي‌كرد؟
«ون‌گوگ» نقاش نام‌آشناي دنياي هنر كه بيشتر براي خلق آثار مشهوري همچون «شب پرستاره» و «شكوفه‌هاي بادام» شناخته مي‌شود همچون برخي ديگر از چهره‌هاي جهان نقاشي خودنگاره‌هاي متعددي از خود به جاي گذاشت. خبرگزاري دانشجويان در اين باره نوشته «وينسنت ون‌گوگ» نقاش مشهور هلندي در طول ۱۰ سال ۳۶ خودنگاره خلق كرد. اين مجموعه آثار هم منبعي براي كسب اطلاعات درباره چهره «ون‌گوگ» و هم منبعي براي درك روند پيشرفت او به عنوان يك نقاش هستند. «ون‌گوگ» نقاشي كردن را بسيار دير و زماني كه ۲۷ سال داشت، آغاز كرد. او هرگز تحت تعليم رسمي قرار نگرفت. نخستين خودنگاره‌هاي او همچون اين نقاشي به سال ۱۸۸۶ تعلق دارند. به رنگ‌هاي تيره‌اي كه او در اين نقاشي استفاده كرده است دقت كنيد. او اين تركيب رنگ را بلافاصله پس از آشنايي با امپرسيونيست‌هاي پاريس كنار گذاشت. «ون‌گوگ» بخش اعظمي از خودنگاره‌هاي خود را در پاريس و بين سال‌هاي ۱۸۸۶ تا ۱۸۸۸ خلق كرد. در اين خودنگاره مي‌شود به وضوح تغيير رنگ پالت نقاشي او را متوجه شد. در اين اثر شاهد استفاده گسترده از رنگ‌هاي پاستلي كه پيش از اين برايش غيرمعمول بودند، هستيم. «ون‌گوگ» در اين نقاشي حتي رنگ چشم‌هايش را براي هماهنگي بيشتر تغيير داده است. در اين نقاشي چشمان «ون‌گوگ» آبي - خاكستري هستند؛ اين درحالي است كه در واقعيت چشمان او سبزرنگ بودند. «ون‌گوگ» در پاريس بسيار تحت‌تاثير قرار گرفت. در اين نقاشي ما به وضوح مي‌بينيم كه او تكنيك نقطه‌چيني را مورد بررسي قرار داده و به اجرا درآورده است. اما او به جاي اينكه در نقاشي از نقطه استفاده كند، از خطوط كوچك در جهت‌هاي مختلف استفاده كرده است. او حتي با اين كار نوعي هاله در اطراف سرش ايجاد كرده است. اين در حقيقت پيش‌درآمدي بود بر اشكال مارپيچي مشهور نقاشي‌هايي كه در آينده خلق كرد. اين آخرين اثري است كه «ون‌گوگ» در پاريس خلق كرد. در آن زمان «ون‌گوگ» از اين شهر شلوغ خسته شده بود و چنين حسي را مي‌توان در چهره او ديد. او پس از ترك پاريس به آرل رفت و اميد داشت بتواند در آنجا گروهي متشكل از هنرمندان تشكيل دهد. او از «پل گوگن» كه در پاريس با او آشنا شده بود براي آمدن به آرل نيز دعوت كرد.
داستان از دست دادن يكي از گوش‌هاي «ون‌گوگ» به يكي از داستان‌هاي مشهور درباره اين هنرمند تبديل شده است. اما هيچ‌كس نمي‌داند اين اتفاق دقيقا چطور و به چه علت به وقوع پيوسته است. «گوگن» و «ون‌گوگ» اغلب در آرل با يكديگر به اختلاف برمي‌خوردند. در طول يكي از مجادلات آنها، يعني در غروب ۲۳ دسامبر سال ۱۸۸۸، «ون‌گوگ» با تيغ ريش‌تراشي كه در دست داشت به خودش آسيب مي‌زند كه منجر به از دست دادن گوش چپش مي‌شود. او به دنبال اين اتفاق خون زيادي از دست داد و وضعيت سلامتي‌اش به خطر افتاد. سپس بستري شد و بعدها اعلام كرد چيزي از اين اتفاقات در خاطر ندارد. اين خودنگاره پيش از تمام اين اتفاقات و براي «پل گوگن» نقاشي شده بود. «ون‌گوگ» احتمالا اين پرتره را زماني كه هنوز بستري شده بود نقاشي كرده است. آنچه اين نقاشي را با خودنگاره‌هاي پيشين متمايز مي‌كند تفاوت بارزي است كه در چهره او ايجاد شده است. او در اين نقاشي خسته و سرخورده به نظر مي‌رسد. در اين زمان روياي شكل دادن گروهي از هنرمندان براي او به كلي از بين رفته بود. «ون‌گوگ» اين خودنگاره را كمي پس از آنكه از بيمارستان به خانه بازگشته بود و گوشش را از دست داده بود خلق كرده است. اين هنرمند براي خلق خودنگارههايش از يك آينه استفاده مي‌كرد و به همين دليل است كه برخي به اشتباه فكر مي‌كنند او گوش سمت راستش را بريده بود. او در اين نقاشي در كارگاه با يك كت و كلاه به تصوير كشيده شده است. در سمت راست، يك اثر هنري چاپي ژاپني ديده مي‌شود. «ون‌گوگ» به چاپ‌هاي ژاپني بسيار علاقه داشت و بارها براي خلق آثارش از آنها الهام گرفت.
اين تابلونقاشي يكي از آخرين خودنگاره‌هاي «ون‌گوگ» به شمار مي‌رود. در ماه‌هاي نخست كه اين هنرمند به‌طور داوطلبانه وارد تيمارستان شد، اغلب منظره‌هاي پيرامون را نقاشي مي‌كرد. اما در اوايل جولاي ۱۸۸۹ وقتي «وينسنت» مشعول نقاشي كردن در زمين‌هاي اطراف تيمارستان بود دچار ضعف بدني شد. او كه به مدت ۵ هفته دچار ضعف بدني شده بود به كارگاه نقاشي بازگشت. اين نقاشي نخستين اثري است كه او پس از بهبودي از آن شرايط خلق كرد. شايد فكر كنيد كه «ون‌گوگ» فردي خودپسند بوده كه مدام خود را نقاشي مي‌كرد اما اين درست نيست. او فقير بود و پولي براي پرداخت به مدل‌هاي نقاشي نداشت؛ بنابراين مجبور بود خود را نقاشي كند. «ون‌گوگ» اين نقاشي را پس از آنكه دوستي‌اش با «گوگن» دچار مشكل شده بود خلق كرد و آن را به عنوان يك هديه به مادرش داد. تاريخدانان هنر همچنان درباره اينكه آيا اين نقاشي آخرين خودنگاره «ون‌گوگ» است با يكديگر اختلاف دارند.«ون‌گوگ» در سال ۱۸۹۰ به ضرب گلوله جان خود را از دست داد.