عليرضا كيانپور
«روز سخت CFT در بهارستان» سپري شد، هرچند با دشواري‌هايي عمدتا قابل پيش‌بيني و بعضا غيرقابل پيش‌بيني و آنچنانكه انتظار مي‌رفت، مذاكرات حدودا 5 ساعته نمايندگان در دو جلسه غيرعلني و علني از حدود ساعت 6 صبح تا حوالي ساعت 11، تبديل شد به «زورآزمايي تدبير و تهييج»؛ تدبيري كه به روشني در عملكرد اصلاح‌طلبان مجلس در فراكسيون اميد به‌رياست محمدرضا عارف و همراهي ميانه‌روهاي فراكسيون مستقلين ولايي نمود داشت و فراتر از آن، در نحوه ورود تخصصي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي كه حالا در سومين سال مجلس زير نظر حشمت‌الله فلاحت‌پيشه بيش از هر زمان در سال‌هاي اخير تاثيرگذار شده، ديده مي‌شد. گرچه نمي‌توان ناگفته گذاشت كه اوج اين تدبير و تدبر در رويكرد و عملكرد علي لاريجاني رييس مجلس بروز و ظهور كرد.
البته طرف مقابل نيز هر آنچه داشت در تهييج هرچه بيشتر اوضاع و احوال حاكم بر صحن و فضاي سياسي-رسانه‌اي كشور به كار گرفت و وسط گذاشت. اصولگرايان عضو فراكسيون نمايندگان ولايي كه طي چند ماه اخير با تمام توان عليه CFT و FATF آتش گشودند، پس از چندين ماه فضاسازي رسانه‌اي داخل و خارج پارلمان، روز سرنوشت هم مطابق انتظار با توپ پر به ميدان آمدند و هر آنچه در اين روزها ذره‌ذره رو مي‌كردند، اين‌بار يكجا به ميدان فرستادند. البته پس از آن اتفاق دور از انتظار در جلسه عجيب 20 خرداد 97 و نمايش تومارهاي خط‌خطي در صحن سبز بهارستان، ديگر امكان تكرار اين حد از جنجال‌آفريني وجود نداشت اما اين اقليت دلواپس همچنان دست به دامان شيوه‌هايي مشابه بود تا شايد فقدان آن تومارهاي عريض و طويل را با پلاكاردهايي كوچك اما پرتعداد پر كند و مگر به مدد اين جنجال‌ها حرفش را به كرسي بنشاند.
مانور همه‌جانبه مخالفان
اصولگرايان البته براي ديروز هم تومارهايي تهيه ديده و همين چند روز پيش، آنها را وارد ساختمان پارلمان كردند اما احتمالا با مخالفت هيات رييسه موفق به نصب آن داخل صحن نشدند. دلواپسان اما در عوض با بسيج جمعي حدودا 300 نفره در مقابل ساختمان مجلس كه اكثرا به پلاكاردهايي شبيه به آنچه خود در دست داشتند، مجهز بودند، سعي كردند به نحوي ديگر به نمايندگان فشار احساسي وارد كنند. پلاكاردهايي كه روي يكي نوشته بود «نه به لايحه استعماري» و بر آن ديگري، «با تصويب CFT سفره مردم را كوچك‌تر نكنيم». پلاكاردهايي كه هر لحظه در دست يكي از اين اقليت دست به دست مي‌شد و بلافاصله تبديل مي‌شد به بخشي از ژست دلواپسانه آن نماينده، مقابل لنزهاي درشت عكاسان پرتعداد حاضر در صحن.
جلسه كميسيون در صحن مجلس
اما آنچه در طول اين نشست غيرعلني و علني توامان گذشت، نيز حايز نكاتي مهم بود. نشستي كه چنانچه گفتيم از ساعت 6 صبح ديروز به رياست حشمت‌الله فلاحت‌پيشه و تحت عنوان جلسه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي به صورت غيرعلني و البته با حضور نزديك به 180 نفر از نمايندگان برگزار شد و در ادامه، با نزديك شدن به ساعت 8 صبح و موعد آغاز جلسه اصلي و علني مجلس، با حضور ساير نمايندگان، تحت عنوان نشست علني صحن و به رياست علي لاريجاني ادامه يافت. فلاحت‌پيشه كه از برخي جزييات نشست غيرعلني صبح ديروز مجلس سخن گفته به «اعتماد» مي‌گويد: «قرار بود جلسه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي كه مطابق آيين‌نامه به‌طور غيرعلني برگزار مي‌شود، پيش از جلسه علني و در محل كميسيون تلفيق مجلس داير شود اما باتوجه به درخواست تعداد قابل توجهي از نمايندگان، ناچار به برگزاري اين جلسه در صحن علني مجلس شديم.»
كارشناسان دلواپس ناپديد شدند
رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس گفته است: «نكته مهم اين است كه اين جلسه به درخواست تعدادي از اعضاي فراكسيون نمايندگان ولايي برگزار شد و در حالي كه در ابتداي جلسه حدود 180نفر از نمايندگان حضور داشتند و اتفاقا اكثر نمايندگان عضو فراكسيون ولايي غايب بودند، با نزديك شدن به ساعت 8 صبح، اين عزيزان نيز به جمع نمايندگان پيوستند و جلسه با حدود 250 نفر از نمايندگان به پايان رسيد.» فلاحت‌پيشه همچنين گفته است: «نكته ديگر اينكه مخالفان تاكيد داشتند كه 4 كارشناس براي حضور در جلسه معرفي كنند اما پس از 3 روز پيگيري ما، در نهايت فقط اسم يك نفر را ارايه كردند كه ما هم شرايط براي ورود ايشان را مهيا كرديم اما اين يك كارشناس هم وارد مجلس نشد.» فلاحت‌پيشه به برخي ناطقان اين نشست غيرعلني كميسيون امنيت در صحن اشاره كرده و مي‌گويد: «در اين جلسه آقايان ظريف وزير امور خارجه و عراقچي معاون‌شان، آقاي علوي وزير اطلاعات و معاونان‌شان، همتي رييس كل بانك مركزي، خانم جنيدي معاون حقوقي رييس‌جمهور و تعدادي ديگر از اعضاي دولت حضور داشتند كه جز وزير امور خارجه و اطلاعات، خانم جنيدي و آقاي همتي سخنراني كردند و از ميان نمايندگان نيز مصطفي كواكبيان، اردشير نوريان، عليرضا رحيمي و سيده فاطمه حسيني به عنوان موافق و حسينعلي حاجي‌دليگاني، محسن كوهكن، محمد حسن‌نژاد در مقام مخالف نكاتي را مطرح كردند.»
چشم در چشم؛ مخالفان عليه موافقان
جز مواردي كه فلاحت‌پيشه به شرح آن پرداخت، البته اتفاقات مهم ديگري نيز در جلسه غيرعلني افتاده بود كه شايد مهم‌ترين اين اتفاقات، قرائت متن نامه مقام معظم رهبري از سوي علي لاريجاني رييس مجلس بود. اتفاقي كه برخلاف خواست لاريجاني و با اصرار عجيب و نامتعارف مخالفان CFT بار ديگر در جلسه علني نيز تكرار شد و عملا مهم‌ترين لحظات اين جلسه حساس را رقم زد.
پيش از آن اما با آغاز نشست علني و اعلام دستور كار روز، مخالفان و موافقان تصويب اين لايحه، يك به يك در جايگاه ناطق ايستاده و نظرات خود را مطرح كردند و بر اين اساس، ابتدا محمد دهقاني‌نقندر نايب‌رييس فراكسيون نمايندگان ولايي به عنوان نخستين مخالف، سپس بهروز نعمتي عضو شوراي مركزي فراكسيون مستقلين ولايي به عنوان نخستين موافق، در ادامه سيدحسين نقوي‌حسيني سخنگوي فراكسيون نمايندگان ولايي در مقام دومين و آخرين مخالف و در نهايت نيز محمد فيضي عضو هيات رييسه فراكسيون اميد به عنوان آخرين موافق سخنراني كردند. پس از اين موافقان و مخالفان نيز نوبت به علي نجفي خوشرودي سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي و سپس محمدجواد ظريف وزير امور خارجه رسيد كه در نطق‌هايي نظرات مجلس و دولت را تشريح كنند؛ نطق‌هايي كه هر يك 15 دقيقه به طول انجاميد و آنچه كم نداشت، حاشيه و جزييات مهم بود.
ماجراي نامه رهبري
با اين حال اما بيراه نيست اگر بگوييم مهم‌ترين اين اتفاقات مهم، همان ماجراي نامه رهبري بود. ماجرايي كه البته از مدت‌ها قبل مطرح بوده و بخصوص هنگامي كه محمود صادقي نماينده اصلاح‌طلب تهران، درست 2 روز پس از آن «نشست علني تومارها» در توييتي نوشت: «مراجع امنيتي و نظامي ايران و دفتر رهبر معظم انقلاب كه بعضا نسبت به لوايح مبارزه با پولشويي نظر مساعد نداشتند، پس از توضيحات كارشناسان اقتصادي و بانكي تغييرنظر دادند؛ اين موضوع را دبير شوراي عالي امنيت ملي و رييس مجلس چندين بار در جلسات علني و غيرعلني اعلام كرده‌اند.» همين توييت كوتاه البته كافي بود براي آنكه جو رسانه‌اي شديد عليه اين نماينده مجلس به راه بيفتد و بعضي از مطبوعات اصولگرا همچون سايت مشرق‌نيوز رسما او را به «دروغگويي» متهم كنند.
اما اتفاق جالب در نشست غيرعلني ديروز مجلس صرفا اثبات ادعاي چندماه قبل صادقي نبود. موضوع جالب‌تر اين بود كه آنچه عملا دست دلواپسان و مخالفان FATF را رو كرد، اين بود كه افشاي اين مهم به اصرار كودكانه خودشان انجام شد. ماجرا از اين قرار بود كه علي لاريجاني در نشست غيرعلني ديروز، پس از آنكه بار ديگر با اصرار دلواپسان بر مخالفت رهبري با پيوستن به FATF مواجه مي‌شود، براي چندمين بار در مدت اخير، متن نامه‌اي كه از طريق حجت‌الاسلام حجاري از اعضاي دفتر مقام معظم رهبري به امضاي ايشان رسيده را قرائت مي‌كند تا احيانا شك و شبهه‌اي براي موافقان و مخالفان نماند كه رهبري همان‌طور كه همواره تاكيد كرده‌اند، اين نوبت نيز تصميم‌گيري درباره مسائلي اينچنيني را به دولت و بخصوص مجلس به عنوان نهادي كه در راس امور است، واگذار كرده است.
لاريجاني وارد مي‌شود
با اين حال هنگامي كه سيدحسين نقوي‌حسيني پشت تريبون رفت تا در مخالفت با تصويب CFT نطق كند، اشاره‌اي مجدد به اين مساله كرد و مدعي شد كه گفته‌ها در مورد عدم ورود صريح رهبري به امر تصميم‌گيري در رابطه با پيوستن به FATF ناراست است. اين اظهارات البته دقايقي بعد با انتقاد محمد فيضي نماينده اصلاح‌طلب اردبيل و موافق تصويب CFT روبه‌رو شد. فيضي حتي به قرائت متن نامه رهبري از سوي رييس مجلس در نشست غيرعلني نيز اشاره كرد و شايد اگر خود نقوي‌حسيني مرتكب يك خطاي ديپلماتيك نمي‌شد، دلواپسان همچنان مي‌توانستند بر مسير در تفسير نظر رهبري پابفشارند اما همان يك خطاي كوچك از نقوي‌حسيني كه چند سال سابقه سخنگويي كميسيون امنيت ملي و فراكسيون‌هاي اصولگرايان در مجلس را در كارنامه دارد و اتفاقا مرد نطق و خطابه و سياست است، كافي بود.
دقيقه 20؛ تنها نقطه ضعف آقاي رييس
لاريجاني كه پس از تصويب برجام در مجلس نهم همواره مورد انتقاد اصولگرايان و ياران پيشينش بوده، در اين جلسه نيز بار ديگر هنگامي كه با تكرار كليدواژه «تصويب 20 دقيقه‌اي» اين‌بار از سوي نقوي‌حسيني مواجه شد، براي لحظاتي كنترل از كف داد و نسبت به اين تعبير نادرست كه دلواپسان براي حمله به او در بحث برجام به‌كار برده و مي‌برند، واكنشي فوري نشان داد. اما دقايقي بعد، وقتي نصرالله پژمانفر ديگر نماينده عضو جبهه پايداري و مخالف جدي CFT در تذكري نسبت به اين رفتار او انتقاد كرد، با آرامش از نقوي‌حسيني عذرخواهي كرد و درنهايت ضربه كاري را وقتي فرود آورد كه خود نقوي‌حسيني مرتكب آن خطاي مهلك شد. هنگامي كه اين نماينده عضو جبهه پايداري ورامين، پس از چند نوبت انتقاد از جايگاه سخنران مخالف، بار ديگر در تذكري مخالفت خود را با نحوه اداره جلسه تكرار كرد و از قضا نقبي هم به ماجراي نامه رهبري زد. اينجا بود كه لاريجاني كار را يكسره كرد.
دوباره روز سرنوشت مجلس، دوباره لاريجاني
رييس مجلس كه بنا داشت به اتهام نقوي‌حسيني مبني بر اينكه او نمايندگان را ترسانده تا به CFT راي دهند، علاوه بر پاسخ به اين ادعا، توضيحاتي نيز درباره نامه رهبري ارايه كرد و گفت كه جز قرائت متن نامه، آن هم به اصرار خود نمايندگان مخالف CFT صحبت ديگري در جلسه غيرعلني نداشته است. او اما تير خلاص را وقتي شليك كرد كه گفت كساني كه با اس‌ام‌اس فرستادن به دنبال تغيير نظر مجلس هستند، سعي در مرعوب كردن نمايندگان دارند.
قرائت اصل كلام رييس مجلس جالب است. لاريجاني ابتدا در پاسخ به بخش آخر تذكر پژمانفر گفت: «مي‌گويند من در جلسه غيرعلني افراد را ترسانده‌ام.
آيا من چيزي گفته‌ام كه بترسيد؟ من فقط نكته رهبري را خواندم و نمي‌خواستم آن را در جلسه علني بگويم اما آقايان تذكر دادند و مجبور شدم علني بگويم. تهديد آن اس‌ام‌اس‌هايي است كه از بيرون مي‌دهند. هرچند مجلس بالغ‌تر از اين است كه با 4 پيامك نظرش عوض شود. شما آنچه حق مي‌دانيد را راي دهيد. ما تهديدي نمي‌پذيريم.»
لاريجاني در ادامه متن نامه رهبري را نيز قرائت كرد تا هيچ شك و شبهه‌اي باقي نماند و همه چيز در مسير تصويب لوايح مربوط به FATF و ايجاد سازوكارهايي شفاف در نظام پولي و بانكي كشور شفاف شود.