الزامات حفظ سرمايه اجتماعي دولت

دولت براي حفظ سرمايه‌هاي اجتماعي و به خصوص ارتقاي اعتماد مردم كه در انتخابات بروز و ظهور يافت، بايد به شعارهايي كه در انتخابات داده شد، جامه عمل بپوشاند. توقعات مردم در ايام انتخابات در ميتينگ‌ها تا حدودي در قالب شعار مطرح شد. يكي از اين توقعات رفع حصر بود. مردم از آقاي رييس‌جمهور خواستند در اين زمينه فعال برخورد كند. از ديگر توقعات مردم در حوزه اقتصادي كه مي‌تواند سرمايه اجتماعي را تقويت كند، جوان‌تر كردن ميانگين سني دولت است. موضوع ديگري كه به‌شدت سرمايه اجتماعي را با مخاطره مواجه مي‌كند، مساله ركود و بيكاري است.
به اذعان آمار رسمي كشور تورم كنترل شده است و توقع اين است كه در بعد اجتماعي نيز مساله بيكاري و به ويژه بيكاري جوانان و فارغ‌التحصيلان مورد توجه قرار گيرد. اواخر دولت يازدهم تمهيداتي انديشيده شد. دوره‌هاي كارورزي يا مهارت‌آموزي براي جوانان را به صورت دستور‌العمل و طرح تدارك ديدند. ستادي تشكيل شده و دفاتري در وزارتخانه‌ها قرار است تشكيل شود تا روي اين موضوع كار كنند. ليكن نكته مهم اين است كه برنامه‌ريزي و سياستگذاري مي‌كنند و راهبردي را مشخص مي‌كنند ولي برنامه را عملياتي كردن كار سختي است. اگر از نيروهاي با تجربه استفاده نشود در مقام عمل به اهداف برنامه نخواهند رسيد. از اهداف طرح كارورزي اين است كه 970 هزار شغل در سال اشتغال ايجاد شود. مهارت‌آموزي پيش‌نياز اشتغال است؛ خود اشتغال نيست. بايد فرصت شغلي ايجاد شود. فرصت شغلي نيز در صورتي ايجاد مي‌شود كه بازار فعال شود؛ سرعت نقدينگي در گردش بالا برود. در ايران ميانگين سرعت پول و گردش پولي 5 تا 6 مرتبه در سال است، اما در كشورهاي توسعه يافته اين رقم به بيش از 30 مرتبه در سال رسيده است. به اين معنا كه كار بانك تامين سرمايه و گرداندن پول در اقتصاد است. با همين گردش بالاي پول مي‌توان تورم را كنترل و اقتصاد مولد را فعال كرد. وقتي نقدينگي را افزايش مي‌دهيم، اگر همپاي آن خدمات مولد ايجاد نشود، كالاي خدماتي و توليدي به جامعه عرضه نشود، تورم افزايش خواهد يافت. اگر سرمايه ثابت در توليد هزينه شد و كارخانه ساخته شد، اما سرمايه در گردش وجود نداشته باشد و اگر تسهيلات نباشد كه واحدهاي ناتمام را تمام كند، باز هم تورم افزايش خواهد يافت. دولت بايد به اين مسائل بپردازد. مهم‌ترين ركني كه در فعال شدن اقتصاد مي‌تواند موثر باشد، توجه به ساخت و ساز است. 180 رشته توليدي به ساختمان‌سازي متصل است. 30 درصد نقدينگي جامعه نيز در اين حوزه است. بايد اين بخش را از ركود خارج كرد. با اين سيستمي كه وام مي‌دهيم نمي‌توان ركود را از بين برد. امروز وام‌هاي 5/9 درصد مسكن به جوانان داده مي‌شود كه نسبت به وام‌هايي كه در دنيا مي‌دهند، نرخ بهره بالايي دارد. كشورهاي توسعه‌يافته و در حال توسعه بهره زير 3 درصد را براي چنين تسهيلاتي در نظر مي‌گيرند.

دولت بايد از منابعي كه دارد سپرده‌گذاري كند يا براي برگشت اقساط مسكن مهر پايه بگذارد و به وام مسكن جوانان طبقات متوسط و ضعيف يارانه بدهد. اينكه اعلام مي‌شود مسكن‌هاي خالي زيادي در شهرهاي بزرگ وجود دارد، دردي را دوا نمي‌كند. منازل خالي غالبا واحدهاي لوكس و گران قيمت هستند. بايد وام ارزان قيمت ساخت و خريد به مردم داده شود. مجموعه اينها انتظارات مردم در حوزه اقتصادي است كه در بطن زندگي آنها موثر است. در بعد سياست خارجي نيز مردم توقع دارند مذاكرات ادامه پيدا كند و از روابط كشور با ديگر كشورها تنش‌زدايي شود. متاسفانه در كشور به اين اختلافات دامن زده مي‌شود. ما در برجام نشان داده‌ايم كه جرات و شجاعت مذاكره را داريم. بنابراين بايد به مذاكرات ادامه داد.