گفت‌وگو با علي سرتيپي، سعيد خاني و حبيب اسماعيلي درباره اقتصاد سينما در نوروز
تنوع ژانر ، تقسيم گيشه
تينا جلالي
نوروز امسال 8 فيلم «دايناسور»، «موسي كليم‌الله»، «پيشمرگ»، «رها»، «كوكتل مولوتوف»، «بامبولك»، «پسر دلفيني ۲» و «عينك قرمز» به عنوان اكران عيد در سينماهاي سراسر كشور اكران شدند. تركيبي از فيلم‌هاي اجتماعي، كمدي، تاريخي، مذهبي، انيمشين و جنگي. فارغ از كيفيت اما چينشي از تمام گونه‌ها در سينماها اكران شد. اما بعد از پايان تعطيلات نوروز، وضعيت گيشه آنچنان بايد و شايد چشمگير نبود، همين نكته انتقاداتي را در پي داشت كه بيشتر متوجه كيفيت فيلم‌ها بود، تا جايي كه حتي بعضي عنوان شكست را به فيلم‌هاي نوروز امسال اطلاق كردند چون توقع فروش زيادي از نوروز 1404 داشتند.با تمام اين تفاسير آيا سينماها در نوروز امسال گردش مالي و اقتصاد مناسبي داشتند؟ ما با علي سرتيپي، سعيد خاني و حبيب اسماعيلي سه كارشناس و تهيه‌كننده سينما، گفت‌وگويي انجام داديم و نظر آنها را درباره اين انتقادات جويا شديم كه در ادامه مي‌خوانيد.
امسال نوروز ،گيشه و فروش بين همه فيلم‌ها تقسيم شد
علي سرتيپي، مالك پرديس سينمايي كوروش درباره ارزيابي‌اش از گيشه نوروزي سينما مي‌گويد: «امسال نسبت به سال گذشته نوروز، نه تنها گيشه فيلم‌ها افت نداشت كه افزايش تعداد مخاطب را هم شاهد بوديم، سال گذشته در همين بازه، تعداد مخاطب سينماها يك ميليون و 300 هزار نفر از فيلم‌ها تماشا كردند اما امسال دو ميليون 305 هزار نفر مخاطب فيلم بودند. رسيدن به چنين عددي يعني مخاطبان سينما كم نشدند و فروش فيلم‌ها هم كاهش پيدا نكرده است.» او درباره اينكه عده‌اي نسبت به گيشه فيلم‌ها در نوروز انتقاد دارند و معتقدند مردم از فيلم‌هاي نوروز استقبال نكردند، توضيح مي‌دهد: «با اين نظر موافق نيستم چرا كه به نظرم تحليل درستي نيست؛ عده‌اي با در نظر گرفتن فروش بالاي فيلم‌ها در سال گذشته، منتظر انفجار گيشه فيلم‌ها در نوروز 1404 بودند كه متاسفانه اين محاسبه آنها درست از آب در نيامد. ولي از آنجايي كه در جريان فروش فيلم‌ها هستم بايد بگويم كه سينماها به هيچ عنوان با افت مخاطب همراه نبوده. نه تنها فيلم‌ها، فروش خوبي داشتند كه سينماها هم مخاطب داشتند.» سرتيپي در تكميل صحبت‌هاي خود توضيح مي‌دهد: «نكته مهمي كه در فروش فيلم‌هاي امسال مستتر است اينكه گيشه و فروش بين همه فيلم‌ها تقسيم شده، سال گذشته كمدي جواد عزتي «تمساح خوني» فروش بالايي داشت و ديگر فيلم‌ها گيشه بالایی نداشتند اما امسال فروش بين همه فيلم‌ها تقسيم شد؛ حتي خوبي اكران نوروز اين بود كه از همه نوع فيلم‌ها و گونه‌ها در اكران داشتيم اما اين موضوع باعث شد گيشه امسال به چشم نيايد وگرنه فروش همه فيلم‌ها راضي‌كننده است.» مديرعامل فيلميران و مالك پرديس سينمايي لوتوس مال، درباره ارزيابي‌اش از فروش فيلم‌ها به طور كل در سال ۱۴۰۴ مي‌گويد: «نظرم اين است كه امسال هم، سينماها ركورد تماشاگر مخاطب را مي‌زند چرا كه فيلم‌هاي خوبي در صف اكران هستند. هم فيلم كمدي و هم آثار اجتماعي خوب مثل فيلم آقاي صدرعاملي يا پيرپسر كه قطعا با برنامه‌ريزي درست شاهد رونق سينماها خواهيم بود.» از سرتيپي درباره افزايش قيمت بليت سينما و تاثير در جذب مخاطب پرسيديم كه او مي‌گويد: «آنقدر هزينه‌هاي زندگي زياد شده كه افزايش 10 يا 20 درصدی قيمت بليت سينما در جذب يا ريزش مخاطب تاثيري ندارد. مخاطب خودش مي‌داند كه قيمت بليت سينما به نسبت ديگر رقم‌هاي هزينه زندگي، گران نيست.»
سينما و اكران فيلم‌ها قابل پيش‌بيني نيست
سعيد خاني، تهيه‌كننده و پخش‌كننده سينما و مديرعامل «خانه فيلم» معتقد است: فروش بالاي فيلم‌ها در سال گذشته توقعي به وجود آورده بود كه انگار بايد ديگر فصل‌ها گيشه فيلم‌ها بالا باشد. ولي آنچه اهميت دارد اينكه سينما و اكران فيلم‌ها را اصلا نمي‌توان پيش‌بيني كرد و هميشه نبايد از فيلم‌ها فروش‌هاي فوق‌العاده توقع داشت. امسال نوروز، كمي فيلم‌ها افت فروش داشتند اما اين افت فروش چشمگير و حاد نبود.» خاني مي‌گويد: «قطعا اكران فيلم‌ها تحت تاثير شرايط روز جامعه است و فروش فيلم‌ها به حال و احوال مخاطب و اتفاقات كشور وابستگي زيادي دارد.» او ادامه مي‌دهد: «با توجه به اينكه ماه رمضان و نوروز با هم تداخل پيدا كرده بود و با در نظر گرفتن اينكه روزهاي ابتدايي عيد، سينماها همزمان با ايام شب‌های قدر تعطيل بود فروش‌ها كمي افت داشت كه اين نكته كاملا طبيعي بود اما بعد از تعطيلات اوضاع گيشه فيلم‌ها دوباره به حالت معمول برگشت.» اين پخش‌كننده يكي از ويژگي‌هاي گيشه امسال سينماها در نوروز را تنوع ژانر مي‌داند و مي‌گويد: «از فيلم اجتماعي تا تاريخي و اكشن امسال نوروز در سينماها اكران بودند اتفاقا همين نكته باعث شد فروش بين همه فيلم‌ها تقسيم شود.» سعيد خاني، تهيه‌كننده فيلم تحسين شده «رها» درباره استقبال از اين فيلم اجتماعي مي‌گويد: «مخاطبان سينما به همان اندازه كه نياز به فيلم كمدي و حال خوب دارند به همان اندازه به فيلم‌هاي با موضوع‌هاي روز جامعه نياز دارند. آنچه در سينما اهميت دارد تنوع نگاه و سلايق مختلف است. البته ذكر اين نكته مهم است كه نمي‌توانيم مخاطبان گونه كمدي را لزوما تماشاگر فيلم‌هاي اجتماعي بدانيم از اين حيث بايد خوراك براي تفكرها و نگاه‌هاي مختلف در سينما داشته باشيم.» از آنجايي كه در يكي، دو سال اخير فيلم اجتماعي خوبِ تراز با مشكلات جامعه نداشتيم از فيلم رها در گيشه استقبال خوبي شد و اين براي ما اهميت دارد.
ويژگي مثبت اكران نوروز امسال
تنوع فيلم‌ها بود
حبيب اسماعيلي، تهيه‌كننده و پخش‌كننده سينما و همچنين عضو شوراي صنفي نمايش در پاسخ به اينكه آيا فروش فيلم‌ها در نوروز امسال انتظارات را برآورده كرده يا خير؟ مي‌گويد: «به نسبت جمعيت 80 ميليوني كشورمان قطعا انتظار ما از مخاطب و فروش سينماها بسيار بيشتر است، اما خب با توجه به داشته‌ها و امكانات‌مان فروش نوروز امسال بد نبوده است.»
او توضيح مي‌دهد: «در ابتداي امسال قيمت بليت سينماها افزايش داشت ولي ديديم كه سينماها افزايش مخاطب هم داشت پس افزايش بليت سينماها در افت مخاطب تاثيري نداشت و سينماها نه تنها ريزش مخاطب نداشت كه افزايش بيننده را هم داشت.» اسماعيلي مي‌گويد: «نكته مهم ديگر اينكه سال گذشته عمده فروش نوروز، به فيلم «تمساخ خوني» جواد عزتي اختصاص داشت و فيلم‌هاي ديگر فروش چشمگيري نداشتند، اما ويژگي اكران نوروزي امسال اين است كه فروش بين همه فيلم‌ها تقسيم شد و فاصله زيادي بين گيشه فيلم‌ها وجود ندارد و اين نكته باعث مي‌شود فروش سينماها بالا به نظر نرسد اما به نظر من برآورد اكران نوروزي امسال قابل قبول است.» اسماعيلي با بيان اينكه تنوع فيلم‌ها در اكران نوروز امسال از ويژگي بارز آن است چرا كه همه سليقه‌ها را پوشش مي‌دهد مهم‌ترين نكته نوروز امسال را همزمان شدن با ليالي قدر مي‌داند و مي‌گويد: از 28 اسفند تا 4 فروردين، سينماها تعطيل بودند و همين نكته باعث سكته در فروش فيلم‌ها شد از سوي ديگر ماه رمضان با نوروز همزمان شده بود معمولا ماه رمضان مخاطبان رغبت زيادي به سينما ندارند، با تمام اين نكات اما در نوروز مخاطبان از فيلم‌هاي سينما استقبال كردند. اين عضو شوراي صنفي نمايش درباره پيش‌بيني از استقبال فيلم‌ها در سال پيش رو گفت: سينما هيچ وقت از جو جامعه دور نبوده و شرايط جامعه بر سينما همواره تاثير مي‌گذارد. وضعيت اقتصادي مردم، ركود و گراني‌هاي افسارگسيخته باعث شده كه سينما و به طور كل كالاي فرهنگي در اولويت مردم نباشد اما مردم ما در زمان‌هاي مختلف ثابت كردند كه براي تقويت روحيه خود ارزش قائل هستند و به عبارتي براي خوراك ذهني خودشان وقت مي‌گذارند از اين رو در دوره‌هاي مختلف، سينماها و فيلم‌ها توجه‌ها را به خود جلب كرده و مي‌كند. پارسال چينش فيلم‌ها در سينماها به گونه‌اي بود كه در همه فصل تنوع فيلم روي پرده سينماها داشتيم امسال هم بايد تنوع در تمام فصل و اكران‌ها در نظر گرفته شود. ضمن احترام به سازندگان فيلم‌هاي كمدي كه باعث مي‌شوند گيشه سينماها هميشه گرم بماند و مردم هم به دليل شرايط روحي از اين فيلم‌ها استقبال مي‌كنند، اما معتقدم بايد در سال جديد برنامه‌ريزي اكران به گونه‌اي شود كه فيلم‌هاي غيركمدي هم با استقبال مخاطبان همراه شود يعني استقبال از فيلم‌هاي كودك، اجتماعي و سياسي هم زياد شود، شما وقتي به تاريخ سينماي ايران نگاه مي‌كنيد انبوهي از فيلم‌هاي پرفروش و پرمخاطبي را در ژانرها و گونه‌هاي مختلف مي‌بينيد. فيلم‌هايي نظير كشتي آنجليكا، قرمز، مي‌خواهم زنده بمانم، جدايي نادر ازسيمين، عقاب‌ها، درباره الي... نمونه‌اي از فيلم‌هاي پرفروش سينماي ايران در زمان‌ها و دوره‌هاي مختلف است. اسماعيلي گفت: «به زودي اعضاي جديد شوراي نمايش معرفي مي‌شوند و آنها هم قطعا در سال جديد، زمان‌بندي درست فيلم‌ها را در نظر مي‌گيرند.»