كارگروه نفت و معيارهاي انتخاب وزير
علي آهنگر
سرانجام در راستاي شفافيت و اهميت انتخاب كابينه، كارگروه نفت هم از سوي شوراي راهبردي در روز دوشنبه ۲۵ تير اعلام شد. كارگروهي متشكل از ۲۷ نفر از بزرگان علمي و باتجربه صنعت نفت كه قرار است پس از بررسي‌ها و نشست‌هاي لازم، شخصيت مناسبي را براي تصدي وزارتخانه راهبردي نفت به رييس‌جمهور محترم پيشنهاد دهند؛ راهبردي شايسته و ارجمند كه در اين شكل و هيات براي تعيين وزيران و روساي سازمان‌هاي وابسته به دولت سابقه پيشين نداشت. در عين حال روشن است كه تنها مشخص ساختن كارگروه تعيين وزير كافي نيست، بلكه نمايان ساختن سنجه‌ها و معيارهاي انتخاب وزير هم به تمامي لازم است. براي تعيين سنجه‌ها و معيارهاي انتخاب وزير نفت، نخست بايد از رويكرد و اولويت‌ها و نيز نگاه دولت چهاردهم به نفت آگاه بود. از آنجا كه رويكرد دقيق دولت هنوز روشن نيست، بنابراين رويكرد و اولويت‌هايي كه در شرايط حاضر براي نفت ايران حياتي به نظر مي‌آيد، مطرح مي‌شود. در حال حاضر به نظر مي‌آيد اولويت اصلي و اساسي دولت، فروش نفت بدون تخفيف به مشتريان متنوع جهاني و بازگرداندن پول نفت به داخل كشور است. رويكرد دولت چهاردهم در زمينه نفت، تعامل با جهان، رفع تحريم، اجراي توسعه و توليد و نجات ميادين نفت و گاز از حالت احتضار كنوني بايد باشد. اما نكته داراي اهميت ديگر نگاه دولت به كليت نفت در صحنه بين‌المللي است. اينكه نفت، گاز و پتروشيمي را تنها كالايي براي فروش و كسب درآمد مي‌داند، و يا به كليت نفت و گاز نگاهي ديپلماتيك دارد و آن را ابزاري براي توسعه روابط و انگيزه مهمي براي جذب مشاركت‌هاي جهاني و وسوسه‌گري موثر و بي‌نظير براي جلب همكاري‌هاي بين‌المللي و پيشبرد سياست‌هاي وزارت‌خارجه مي‌شمارد؟ بايد واقف بود كه نگاه دولت به چالشي به نام انرژي‌هاي نو و تجديدپذير چيست؟ از آنجا كه نفت و انرژي كالايي جهاني است، چشم‌انداز انرژي دولت براي براي دهه ۳۰ و سال‌هاي ۲۰۳۰ به بعد چيست؟
با عنایت به همه اين موارد، نخستين و مهم‌ترين معيار براي انتخاب وزير نفت همسويي تام و تمام او با وزير خارجه است. فقط با همسويي و همپوشاني دو وزارتخانه نفت و خارجه است كه مي‌توان به اهداف رويكرد تعامل با جهان و رفع تحريم‌ها دست يافت.
معيار دوم تسلط كامل وزير پيشنهادي به زبان انگليسي است. مي‌دانيم كه زبان نفت، زبان انگليسي است. تنها زبان رسمي پذيرفته شده در اوپك و نيز در سرتاسر جهان همين زبان است. بنابراين وزير نفت همسو با وزارت‌خارجه براي رفع تحريم و بازگرداندن توسعه و جذب سرمايه و تجهيزات لزوما بايد بر زبان نفت تسلط كامل داشته باشد.
معيار مهم ديگر در انتخاب وزير نفت اين است كه اراده و توانايي براي تنوع‌بخشي به مقصدهاي فروش، فروش نفت بدون تخفيف و بازگرداندن پول‌هاي نفت به كشور را داشته باشد.
عزم و اراده جدي نسبت به يكپارچه‌‌سازي چرخه نفت در درون وزارت نفت از توليد تا بازاريابي و فروش را داشته باشد و بتواند از سم مهلك گوشت قرباني شدن نفت جلوگيري كند.
توانايي نه گفتن و شهامت اخذ تصميم‌هاي مهم و راهبردي را داشته باشد.شناخت كافي و عميق از صنعت پيچيده نفت، گاز و پتروشيمي داشته باشد. با كاركرد بازار جهاني نفت، گاز و فراورده آشنايي عميق داشته باشد، فرهنگ و قوانين جذب سرمايه را بداند. ضرورت‌ها و اولويت‌هاي صنعت را بشناسد، با فناوري‌هاي مدرن و روزآمد آشنا بوده و شيوه‌هاي جذب آنها را بداند. مورد اقبال كلي در صنعت نفت باشد. بتواند ايران را به جايگاه اصلي خود در سازمان‌هايي مانند اوپك، مجمع بين‌المللي انرژي، مجمع كشورهاي صادركننده گاز، نشست‌هاي كاپ، كنگره جهاني نفت، ديگر مجامع و نشست‌هاي مداوم انرژي در منطقه و جهان بازگرداند. بتواند اين نشست‌هاي مهم را در تهران برگزار كند. سابقه و تجربه كار و تعامل با سازمان‌هاي بين‌المللي را داشته و براي نفت ايران راه‌هاي هرگز نرفته‌اي را پيموده باشد. همه اينها در شرايطي است كه رويكرد واقعي دولت چهاردهم ايجاد تعامل و موازنه مثبت باشد. اگر قرار است در بر همان پاشنه بچرخد كه حرص بيهوده مي‌خوريم.