معماي ظهور راست افراطي در هلند
محمود فاضلي
راستگراترين كابينه تمام دوران در هلند، رسما به قدرت رسيد. تمركز اين كابينه قوانين سختگيرانه مهاجرت و همچنين ترديد روزافزون به اتحاديه اروپا و قواعد آب و هوايي آن است. اخيرا «ديك شوف» (Dick Schoof )نخست‌وزير غير حزبي اين كشور و 15 وزير و 13 معاون در كابينه اين دولت سوگند ياد كردند. در حالي كه شوف خود غيرحزبي است، كابينه وي نماينده يك اتحاد جناح راست از حزب راستگراي مردم (PVV) تا حزب ملي ليبرال (VVD) و محافظه‌كار (NSC) و اتحاد تشكيل شده از اعتراضات كشاورزي در سال‌هاي اخير است. شوف 67 ساله كه جانشين مارك روته، نخست‌وزير شده، از اعضاي كابينه‌اش مي‌خواهد تا «سخت‌ترين» سياست پناهندگي تمام دوران‌ها را اجرا كند. شوف وزراي جديد خود را در مراسمي در كاخ سلطنتي لاهه معرفي كرد كه يكي پس از ديگري براي سوگند وفاداري به پادشاه و قانون اساسي حاضر شدند. شوف كه قبلا يكي از اعضاي حزب «سوسيال دموكرات كار» بود، اعلام كرد كه نخست‌وزير «براي همه هلنديها» خواهم بود. من غيرحزبي هستم. من خودم را در بند آقاي ويلدرز نميبينم. حزب راستگراي پوپوليست مردم PVV - برنده آشكار انتخابات پارلماني در ماه نوامبر گذشته، براي اولين‌بار بهعنوان يك شريك كامل ائتلافي در لاهه مسووليت دولت را بر عهده گرفت و مذاكرات با ديگر احزاب راست ميانه را براي تشكيل دولت آغاز كرد. اين تنها حزبي است كه پنج وزارتخانه بهداشت، پناهندگي و مهاجرت، تجارت خارجي و كمكهاي توسعه، اقتصاد و زيرساختها را در كابينه دراختيار دارد. حزب ملي ليبرال VVD در كابينه راستگراي كنوني داراي سه وزارتخانه مركزي خواهد بود كه عبارتند از: دفاع، دارايي و دادگستري. همه اعضاي كابينه براي اولين‌بار در راس يكي از وزارتخانهها قرار ميگيرند. PVV يكي از چهار حزب در ائتلاف جناح راست است. شواهد نشان مي‌دهد اين ائتلاف جديد در بروكسل موضع سختي اتخاذ خواهد كرد و احتمالا خواستار معافيت از پناهندگي اتحاديه اروپا و قوانين زيست‌محيطي و كاهش قابل توجه كمك هلند به بودجه اتحاديه اروپا خواهد شد. گرت ويلدرز، رهبر حزب اسلام‌ستيز «آزادي» كه برنده آشكار انتخابات سراسري سال گذشته بود، در دولت جديد حضور نخواهد داشت ولي همزمان با هدايت حزب و نمايندگي در پارلمان، در تصميم‌گيري‌ها تاثيرگذار خواهد بود. وي كه به جرم توهين به مراكشيها در يكي از گردهمايي انتخاباتي سال 2014 محكوم شده است، تنها پس از چشم پوشي از مقام نخستوزيري، موفق شد در ماه مه با سه حزب محافظه‌كار ديگر ائتلاف كند. حزب ضداسلامي و ضدمهاجرتي مردم، خواستار ممنوعيت فعاليت مساجد در هلند، فعاليتهاي مرتبط با قرآن‌كريم و ممنوعيت استفاده از روسري در اين كشور و برگزاري همه‌پرسي الزام‌آور درباره خروج آمستردادم از اتحاديه اروپاست. تنها ديك شوف، يك نخست‌وزير غيرحزبي دراين كابينه يك شركت‌كننده جانبي است كه قبلا هم رياست سرويس مخفي و هم نهادهاي مهاجرت و هماهنگي مبارزه با تروريسم را بر عهده داشته است. طبق توافقنامه ائتلاف «سخت‌ترين رژيم مهاجرت در اروپا» بخشي از اجماع اساسي اين «راستترين كابينه تاكنون» در هلند است. دولت راستگراي جديد هلند مي‌خواهد سياست پناهندگي سخت‌تري را عملياتي كند. چهار حزب اين ائتلاف، اهداف و برنامههاي خود را در اواسط ماه مه ارايه كرده بودند. آنها ترديدهاي آب و هوايي و اتحاديه اروپا را با برنامه ساخت مسكن و اقدامات قدرت خريد تركيب ميكنند كه هدف آن منافع «امنيت زندگي» شهروندان است. هسته اصلي اين قرارداد، يك برنامه گسترده ضد مهاجرت است كه از جمله موارد اضطراري پناهندگي بايد در آن اعلام شود. حزب راستگراي پوپوليست «گيرت ويلدرز» در انتخابات پارلماني زودهنگام ماه نوامبر پيروز شده بود. ويلدرز در واقع ميخواست خود نخست‌وزير شود، اما نگرشهاي ضد اسلامي و ضد اروپايي او، تشكيل ائتلاف را دشوار ميكرد. در اواسط ماه مارس، ويلدرز سرانجام استعفاي خود را از سمت نخستوزيري اعلام كرد. پس از آن PVV، حزب كشاورزان BBB، ليبرال VVD و حزب جديد NSC به رهبري پيتر اومتزيگت، سياستمدار ضد فساد، با تشكيل ائتلاف موافقت كردند. يكي از موضوعاتي كه دولت جديد هلند در بخش سياست خارجي با آن روبهرو است، حمايت اين كشور از اوكراين است. انتظار نمي‌رود انتقال قدرت تاثيري روي سياست اين كشور در قبال اوكراين داشته باشد، زيرا توافق ائتلافي بين چهار حزب ميانه‌رو و راستگراي اين كشور، تعهد تداوم حمايت از اوكراين را شامل مي‌شود.ديك شوف، نخست‌وزير جديد هلند در تماسي تلفني با «ولوديمير زلنسكي»، رييس‌جمهور اوكراين حمايت كشورش از كي‌يف در جنگ با روسيه را اعلام و مدعي شد «من به زلنسكي اطمينان دادم كه حمايت هلند از اوكراين همچنان پابرجاست و ما به حمايت سياسي، نظامي و مالي از كي‌يف برابر روسيه ادامه خواهيم داد.» خانم اولونگرن، وزير دفاع دولت پيشين هلند نيز اعلام كرد كه هلند بهزودي اولين جنگنده‌هاي اف-۱۶ وعده داده شده به اوكراين را در اختيار كي‌يف قرار خواهد داد. دولت هلند گفته است ۲۴ فروند از اين جنگنده‌ها را در اختيار اوكراين قرار مي‌دهد و مجوزهاي لازم براي تحويل اين جنگنده‌ها به اوكراين داده شده است. وزير دفاع هلند به‌دلايل امنيتي از تعيين تعداد هواپيما در اولين تحويل و زمان ورود آنها به اوكراين خودداري كرد. هلند‌يكي ازكشورهايحاميائتلافبينالملليبراي تامين جنگنده‌هاي اف-۱۶ براي تقويت دفاع هوايي اوكراين و افزايش قابليت‌هاي پدافند هوايي اين كشور در برابر روسيه ايفا كرده است. دولت هلند پيش از اين، جت‌هاي جنگنده اف-۱۶ خود را براي يك مركز آموزشي در روماني ارسال كرده بود. اين مركز جايي است كه خلبانان و نيروهاي هوايي اوكراين در حال آموزش پرواز و نگهداري از هواپيماها براي اهداف جنگي هستند. هلند و دانمارك، رهبري يك ائتلاف بين‌المللي را براي آموزش خلبانان و تامين تجهيزات لازم براي پرواز با جنگنده‌هاي اف-۱۶ بر عهده دارند.
تحليلگر امور بين الملل