عمه رباب و بقيه مخالفان سينما
حسن لطفي
بين همه همسايههايي كه داشتيم عمه رباب بيشتر از همه هواي نوجواني مرا داشت. هر وقت كه مرا ميديد بعد از كلي تعريف و هندوانه زير بغلم گذاشتن، قيافه ناراحتي به خودش ميگرفت و با صداي غمگيني ميگفت: فقط حيف كه سينما زياد ميري ببم! نبين ببم! نبين! حيف چشمات نيست! بعد هم با توضيحاتي كه ميداد معلوم ميشد كه بيشتر از چشمهام نگران آخرتم است. ميترسيد اين فيلمها از راه به درم كند. جالب اينجا بود كه فقط يكبار، آنهم براي تماشاي فيلم خانه خدا ساخته جلال مقدم پا داخل سالن تاريك سينما گذاشته بود. بدش هم نيامده بود. ميگفت كاش به جاي همه فيلمها فقط اين فيلم را نشان ميدادند. نميدانم عمه رباب چطور فيلم نديده در سالهاي دور مخالف سرسخت سينما بود اما خوب ميدانم گذر زمان هم نتوانسته امثال او را قانع كند. همين حالا هم خيليها بدون آنكه فيلمي ديده باشند شرمشان ميآيد دست اهل و عيال (به قول رفيقي بنده منزل) را بگيرند و به تماشاي فيلم بنشينند. حرفم كليتر است. منظورم تمام دلواپساني است كه يا آنقدر در باورهاي خود غرق شدهاند كه جز خودشان درست ديگري نميبينند يا آنقدر پي سياست تند به تنشان ماليده شده كه به خاطر اقدامات رقيب (حتي از دور خارج شده) حاضرند نديد را ديد و درست را غلط جلوه دهند. دلواپساني كه اگر دهه شصت موفق ميشدند (با پايين كشيدن پلاكارد فيلم برزخيها و سختگيريهاي زياد) امكانش وجود داشت. روي پشتبام اكثر خانهها ديش ماهوارهاي نبود. گستردگي ارتباطات و رشد امكانات آنقدر نبود كه فيلم اكرانش در سينماهاي دنيا با نمايشش در سينماهاي خانگي ايران همزمان باشد. اين را ننوشتم كه قبول كرده باشم در سينماي امروز ايران فيلمهاي هست كه شرم كنم با همسر و دخترانم به تماشاي آن بروم. شايد فيلمهاي زيادي باشد كه ديدنش اذيتم كند. به نظرم مبتذل بيايند. اما فقط خودم را از ديدنش محروم ميكنم. همسر و فرزندانم آنقدر درك و شعور و حق دارند كه خودشان فيلم مورد نظرشان را انتخاب كنند. مردم هم همينطورند. نميتوانيم به زور وادارشان كنيم فيلمهايي را ببينند كه در ذهن من درست و سالم هستند. منع و بگير و ببند تنها نتيجهاي كه دارد قويتر جذابتر شدن چيزهايي است كه ديگران را از ديدن، خواندن، نوشتن، نوشيدن و خوردن آنها منع ميكنيم. كتابي كه ممنوع ميشود خواننده بيشتري پيدا ميكند. فيلمهايي كه جلوي نمايشش را ميگيريم در خانههاي زياد اكران ميشود. يادمان نرود تاريخ ثابت كرده مردم بايد خودشان انتخاب كنند.