حساب تنخواه و يارانه، عامل اصلي افزايش نقدينگي و تورم

بر اساس آخرين گزارش بانك مركزي نقدينگي در پايان خرداد سال جاري به بيش از 3705 هزار ميليارد تومان رسيد. بر اساس آنچه اين نهاد پولي منتشر كرده عمده دليل رسيدن نقدينگي به اين رقم را «خالص مطالبات بانك مركزي از بخش دولتي با 633 هزار ميليارد ريال افزايش نسبت به پايان سال 1399 (در نتيجه استفاده از تنخواه‌گردان خزانه و سازمان هدفمندسازي يارانه‌ها و كاهش سپرده‌هاي دولت نزد بانك مركزي) » مي‌داند. بر اين اساس چندي پس از انتشار اين داده‌ها، رييس كل بانك مركزي با بيان اينكه حجم كسري بودجه دولت و پرداخت حدود ۵۶ هزار ميليارد تومان در قالب تنخواه‌گردان به دولت علت اصلي رشد پايه پولي در سه ماهه اول سال جاري بوده است، تاكيد كرد: بدون رعايت جدي انضباط مالي در شرايط كنوني، كنترل رشد پايه پولي و نقدينگي امكان‌پذير نيست.اكبر كميجاني در نشست دوره‌اي با مديران ارشد شبكه بانكي با اشاره به شرايط خاص اقتصادي كشور از سال ۱۳۹۷ تاكنون ناشي از تحريم‌ها و كسري بودجه دولت تاكيد كرد: رشد نقدينگي، افزايش تورم و رشد نرخ ارز را در پي دارد كه بر تصميمات عمده ميان‌مدت و بلندمدت اقتصادي در كشور تاثير مي‌گذارد. كميجاني با بيان اينكه بانك مركزي تمام توان خود را براي كنترل رشد نقدينگي در كشور به كار گرفته است، افزود: رشد نقدينگي در دوازده ماهه منتهي به پايان خرداد ماه سال جاري ۳۹.۴ درصد بوده است كه نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل ۵.۲ واحد درصد افزايش نشان مي‌دهد. همچنين نقدينگي در پايان خرداد ماه ۱۴۰۰ نسبت به پايان سال گذشته ۶.۶ درصد افزايش يافته كه دليل عمده اين امر استفاده دولت از منابع بانك مركزي در چارچوب مصوبات قانوني و در قالب تنخواه‌گردان عمومي به ميزان ۵۶ هزار ميليارد تومان است.رييس شوراي پول و اعتبار تصريح كرد: بانك مركزي در چارچوب عمليات بازار باز و در جهت مديريت نقدينگي و هدايت نرخ سود بازار بين بانكي حول نرخ سياستي (هدف)، با توجه به افزايش ذخاير مازاد بانك‌ها و كاهش نرخ سود در بازار بين بانكي، از نيمه دوم خردادماه ۱۴۰۰ تاكنون موضع خود را بر جذب نقدينگي در اين بازار قرار داده و به اجراي عمليات بازار باز در قالب توافق بازخريد معكوس مبادرت كرده است. به‌طوري كه در نتيجه اين اقدام تا حدود زيادي از شدت رشد نقدينگي كاسته شده و به هدايت نرخ سود در بازار بين بانكي به سمت نرخ سياستي (جلوگيري از افت شديد نرخ و فاصله آن از نرخ سياستي) كمك شده است. برهمين اساس بانك مركزي با استفاده از ابزار توافق بازخريد معكوس يك هفته‌اي، طي سه مرحله حراج از نيمه دوم خردادماه ۱۴۰۰ تا پايان خردادماه ۱۴۰۰، به‌طور متوسط هر هفته ۵۲.۶ هزار ميليارد ريال جذب كرده است.رييس كل بانك مركزي با تاكيد بر اينكه تلاش‌هاي بانك مركزي براي تامين ارز كالاهاي اساسي از آغاز سال جاري مانند سال گذشته تداوم دارد، افزود: بر اين اساس تا پايان تيرماه ۶.۳ ميليارد دلار به صورت نقدي و اعتباري براي واردات كالاهاي اساسي مربوط به وزارتخانه‌هاي صمت، جهاد كشاورزي و بهداشت و درمان تامين ارز صورت گرفته كه از اين ميزان ۲۲۰ ميليون دلار صرفا به منظور واردات واكسن كرونا انجام شده است. وي ادامه داد: خوشبختانه روزهاي گذشته بيش از شش ميليون دوز واكسن كرونا با كمك شبكه بانكي وارد كشور شده و تلاش‌ها براي تامين واكسن و خريد محموله‌هاي جديد با قوت ادامه دارد. كميجاني همچنين بر لزوم رعايت جدي و دقيق قوانين مبارزه با پولشويي توسط بانك‌ها به منظور جلوگيري از فساد و التهاب‌آفريني در ساير بازارها تاكيد كرد و افزود: رعايت اين ضوابط براي ناكام گذاشتن تلاش دشمنان براي ايجاد اختلال و التهاب در اقتصاد كشور ضروري است.