مشاركت حداقلي خطرناك است

تقي آزادارمكي معتقد است كه ما با پديده‌اي تحت‌عنوان بحران مشاركت روبه‌رو بوديم، هستيم و خواهيم بود. اين استاد جامعه‌شناسي دانشگاه تهران ريشه اين بحران مشاركت را در «بحران انتخابات» مي‌داند؛ «يعني انتخابات در ايران اساسا يك پديده به چالش كشيده و به بحران ختم شده است. ما هيچ انتخاباتي را در ايران نداشتيم كه بدون عارضه پيش رفته باشد. به‌رغم انتخابات بسيار زيادي كه داريم ولي متاسفانه رويه‌هاي انتخاباتي كه مطلوب و مورد توافق اكثريت جامعه باشد، نداريم. همچنين مشاهده مي‌كنيم حتي شخصيت‌هاي مورد وثوق ملي كه از درون اين مجموعه انتخابات باقي مانده باشد و كسي نتواند آنها را وارد چالش‌هاي عجيب و غريب كند، نداريم؛ لذا اين يك مشكل است كه در انتخابات ايران وجود دارد و بايد به آن پرداخت، چراكه همين مساله زمينه بحران مشاركت را فراهم مي‌كند.» او اين موضوع را كه جامعه‌اي پس از انقلاب با مشاركت حداكثر مطلقي شروع مي‌كند، به جايي مي‌رسد اما در حال حاضر طبق نظرسنجي‌ها به سمت ۲۰درصد ميل به مشاركت پيش رفته، عجيب مي‌داند و در اين رابطه به پايگاه خبري-تحليلي خبرآنلاين مي‌گويد: «بعضي، آن مشاركت ۹۸درصدي اول انقلاب را يك نوع واكنش هيجاني تعريف مي‌كنند و بقيه را نوعي انفعال مي‌دانند. به نظر من نه آن هيجان درست است و نه اين انفعال؛ چون در دوره‌هايي از انتخابات مي‌بينيم حدود ۶۰درصد مردم مشاركت مي‌كنند؛ پس نه آن حرف درست است كه بگوييم هيجان بوده؛ نه اين حرف كه جامعه به انفعال رسيده و از حكومت عبور كرده‌اند.» به عقيده اين جامعه‌شناس، جامعه ايران به‌ طور متوسط اهل انتخابات است؛ لذا اگر امروز مشكلي در مشاركت انتخاباتي وجود دارد، بايد ريشه آن را در مقوله خود انتخابات جست‌وجو كنيم. به ‌جاي اينكه در اين كشور احزاب سازوكار انتخاباتي را تعيين كنند، گروه‌هاي فشار تعيين مي‌كنند.
آزادارمكي در بخش ديگري از گفته‌هايش تاكيد كرد كه «اگر مشاركت حداقلي باشد نظامي‌ها حتما پيروز انتخابات خواهند بود اما اگر مشاركت حداكثري باشد، شانسي براي نظاميان وجود ندارد.» تقي آزادارمكي با اشاره به اينكه «وقتي مشاركت حداكثري شد آن وقت شما مي‌توانيد رييس‌جمهورتان را نقد كنيد»، گفت: «در واقع نظامي‌ها نماينده دعوا در جهان محسوب مي‌شوند؛ در حالي كه جامعه ايراني اهل دعوا نيست و معمولا صلح را ترجيح مي‌دهد ولي اگر مشاركت حداقلي باشد نظامي‌ها برنده انتخابات هستند.» اين استاد جامعه‌شناسي دانشگاه تهران همين موضوع را دليل براي تاكيدش بر اينكه كه «مشاركت حداقلي خطرناك است»، مي‌داند؛ چراكه به ‌گفته او، «در اين صورت نظامي‌ها پيروز مي‌شوند و راديكال‌هاي راست مجلس و شوراها را مي‌گيرند و با گفتمان دروني با خودشان حرف مي‌زنند و جهان را نمي‌بينند و بعد دعواي ما با جهان شكل مي‌گيرد.» او با همه اين اوصاف مي‌گويد كه در انتخابات ۱۴۰۰، حدود 70درصد مردم راي مي‌دهند.
آزادارمكي همچنين نسبت به بروز چند اتفاق هشدار مي‌دهد و بر لزوم تحقق چند مساله تاكيد مي‌كند؛ «بايد اجازه دهند افراد بيايند و براساس خواسته رهبري مشاركت كنند، اگر رهبري كاري به مشاركت در انتخابات نداشته باشد، جمهوري اسلامي سياسي ۵ سال بعد از بين مي‌رود ولي چون ايشان مي‌خواهند جمهوري اسلامي بماند و تقويت شود، حتما درمورد مشاركت سياسي حداكثري بحث خواهند كرد. مشاركت سياسي بدون رقيب امكان ندارد، وقتي رقيب مي‌آيد در اين صورت مي‌شود با افراد شروع به حرف زدن كرد. اگر شما من را در روز انتخابات دعوت كنيد، من احتمالا يك بحث ديگري خواهم كرد و آنجاست كه هيجان اجتماعي شكل مي‌گيرد، هيجان اجتماعي كه شكل گرفت، مردم مي‌آيند كه در ضدِ كسي يا دفاع از كسي راي حداكثري دهند.»