بازارهاي مالي اصلاح شدند
هفته پرنوسان روندهاي جهاني
رادين ناصحي
بازارهاي مالي جهان آخر هفته گذشته شاهد جهش اصلاحي شدند. با اين همه، فشاري كه شاخص‌ها را به حالت سقوط برده بود چنان زياد بود كه با وجود تصحيح روند، هفته گذشته بدترين هفته بورس‌ها از ماه فوريه شد. تنش‌هاي تجاري مهم‌ترين عامل فشار بوده و هست.
روز خوب و هفته بد
بعد از چند روز بد، از ميانه هفته گذشته، بازارهاي سهام از فشار فروش فاصله گرفتند. روز جمعه، يكي از بهترين روزهاي بورس‌ها در حدود يك ماه گذشته بود. در اين روز، شاخص‌هاي سهام آسيا و بعد اروپا احيا شدند تا از وضعيت نگران‌كننده روزهاي قبل دور شوند. با اين همه، افت روزهاي اول هفته گذشته چنان شديد بود كه هفته گذشته، بدترين هفته بورس‌ها از 10 ماه پيش بود. اوايل هفته گذشته بورس اقتصادهاي نوظهور و بعد بورس‌هاي آسيايي، كف 17 ماهه را تجربه كردند و در مقطعي شاخص كل بورس‌هاي جهان كه 47 كشور را پوشش مي‌دهد به كف دو ماهه رفت. روز پنجشنبه هم برخي شاخص‌ها سقوط چند درصدي را تجربه كردند.
روز گذشته شاخص اروپايي «استاكس 600» 0.9 درصد جهش كرد. «داكس» آلمان 1/1 درصد بالا پريد و «فوتسي 100» لندن 0.4 درصد رشد كرد. شاخص «ام اس سي آي» جهاني هم نيم درصد بالا رفت. با همه اينها، جو احتياط در بازارهاي سهام مشهود است. تنش‌هاي تجاري به ويژه جدال تعرفه‌ها ميان امريكا و چين بسياري را نگران نگه داشته است. هفته گذشته صندوق بين‌المللي پول با اشاره به اثر جنگ تجاري پيش‌بيني خود از رشد هر دو كشور و همين طور جهان را در سال 2018 و 2019 كاهش داد.
افت ترامپي شاخص دلار
تنش‌هاي تجاري و البته مسائل سياست داخلي امريكا، دلار را هم تحت فشار قرار داده است. عامل ديگر، انتقادهاي مستقيم دونالد ترامپ از سياست‌هاي پولي فدرال رزرو ايالات متحده است.
بانك مركزي امريكا و كميته سياستگذار پولي آن يعني كميته بازار آزاد فدرال رزرو، كاملا مستقل عمل مي‌كنند و توصيه‌هاي مستقيم رييس‌جمهور به آنها بسيار كم سابقه است. با اين همه، گفته‌هاي ترامپ در انتقاد از سياست‌هاي انقباضي و افزايش نرخ‌هاي بهره، بازارها را متاثر مي‌كند. شاخص دلار هفته گذشته عمدتا در مسير افت بود. شاخص دلار كه دو هفته پيش روي عدد 95.62 واحد ايستاده بود، دوشنبه رشد كرد و روي عدد 95.76 واحد ايستاد. اما روزهاي سه‌شنبه، چهارشنبه و پنجشنبه روزهاي افت بود تا اين شاخص به عدد 95.02 واحد برسد. با نزديك شدن شاخص دلار به مرز 95 واحد، صبح جمعه بازارها اصلاح روند افت را شاهد شدند، گرچه دلار توان رشد قابل توجهي را از خود نشان نداد.
تعديل خيز فلز زرد
افت شديد شاخص دلار و همچنين سقوط شاخص‌هاي سهام، روز پنجشنبه باعث افزايش شديد خريد طلا شد تا بهاي هر اونس فلز زرد به اوج دو ماهه برود.
اونس طلا كه چهارشنبه تا قيمت هزار و 194 دلار رشد كرده بود، پنجشنبه تا هزار و 224 دلار خيز گرفت. با اين همه، افزايش فروش‌ها براي سودگيري و همچنين اصلاح روند شاخص دلار در صبح جمعه و البته بازگشت بخشي از سرمايه‌ها به بازارهاي سهام باعث شد، روز جمعه روز تضعيف طلا باشد. اونس طلا جمعه را با قيمت هزار و 220 دلار شروع كرد و بعد به نوسان پيرامون همين مرز ادامه داد. با آنكه اونس اواخر هفته گذشته توانست از محدوده هزار و 180 دلار عبور كند، ارزش اين كالاي سرمايه‌‌اي هنوز حدود 11 درصد از اوج ماه آوريل پايين‌تر است.
روزهاي خوب نفت خام
نفت خام روز جمعه تا حدي تحت فشار رشد دلار بود، اما توانست قيمت خود را تقويت كند. اين تقويت ناشي از ادامه نگراني‌ها درباره وضعيت عرضه در بازار است. با آنكه داده‌ها نشان مي‌دهد كه بازار فعلا با كمبود عرضه مواجه نيست، عده‌اي نگرانند تحريم‌هاي ايران وضعيت بازار را تغيير دهد.
روز جمعه، آژانس بين‌المللي انرژي در گزارشي اعلام كرد كه بازار فعلا به اندازه كافي نفت در اختيار دارد. اين آژانس كه نهاد ناظر انرژي در غرب خوانده مي‌شود، جمعه اعلام كرد كه بازارهاي نفت كه در 6ماه گذشته افزايش توليد را تجربه كرده‌اند، فعلا با كمبود عرضه مواجه نيستند. با اين همه در گزارش ماهانه اين آژانس آمده كه ظرفيت توليد جهان، 2درصد كمتر از تقاضا عمل كرده و اين شكاف احتمالا بيشتر خواهد شد.
نفت برنت روز گذشته با بيش از 50 سنت رشد به قيمت 80.82 دلار رسيد و شاخص وست‌تگزاس‌اينترمدييت، با حدود 80 دلار جهش بهاي 71.74 دلار را تجربه كرد. در اين ميان، اوپك اعلام كرده كه متوسط قيمت هر بشكه نفت سنگين ايران در ماه سپتامبر 2018 (شهريور97) با 4 دلار و 82 سنت افزايش نسبت به ماه پيش از آن به 75.28دلار رسيده است. بر اساس جديدترين داده‌ها، هر بشكه نفت سنگين ايران در ماه آگوست 70.46 دلار به فروش رسيده بود. بر اساس گزارش ماهانه اوپك، قيمت تمامي انواع نفت‌هاي اوپك در اين ماه افزايش يافته است كه بيشترين افزايش به نفت الجزاير تعلق دارد. متوسط قيمت نفت ايران طي سال 2017 برابر با 49.60 دلار به ازاي هر بشكه بوده است. متوسط قيمت نفت ايران از ابتداي سال 2018 تا ماه سپتامبر (9 ماه) 68.70 دلار در هر بشكه برآورد شده است. همچنين نفت ايران در سال 2015 معادل 48.80 دلار در هر بشكه فروخته شده است. متوسط قيمت سبد نفتي اوپك در ماه سپتامبر با 4دلار و 92 سنت افزايش نسبت به ماه قبل از آن به 77.18 دلار در هر بشكه رسيده است. اين رقم براي سبد نفتي اوپك در ماه آگوست 72.26 دلار در هر بشكه بوده است.