سرمايه‌اي به نام گاوميش
مجتبي گهستوني
ساحل شرقي رودخانه كارون در محدوده شهرستان كارون (كوت عبدالله) در اطراف اهواز به دليل محل تكثير، پرورش و نگهداري گاوميش طرفداران خاص خود را دارد. برخي حيوان عظيم‌الجثه گاوميش را به سبب طعم شير پرچربش مي‌پسندند و برخي ديگر هم، چون گاوميش، حيوان قوي‌هيكل ديگري مثل بوفالو را براي‌شان تداعي مي‌كند به خاطر مي‌سپارند. زندگي گله‌هاي گاوميش در حاشيه رودخانه كارون نه تصنعي بلكه رويه و بخشي از زندگي بسيار طبيعي موجودي است كه ارتباط پيوسته با آب و خشكي دارد. با وجود اينكه گاوميش حيواني است كه در كمتر نقطه‌اي از ايران قابل مشاهده است، به فرصتي براي بازديد بخشي از گردشگران و به سوژه‌اي براي عكاسان و به موضوعي براي برخي نويسندگان تبديل شده است.
وجود حدود 45 هزار راس گاوميش در خوزستان و 8 هزار راس گاوميش در منطقه كوت عبدالله آن هم به عنوان يك حيوان بومي و سازگار با آب و هواي خوزستان ضمن اينكه مي‌تواند بخشي از گردشگران حيوان دوست را به خوزستان جذب كند، موجب توسعه اقتصاد افرادي مي‌شود كه از اين طريق امرار معاش مي‌كنند. فارغ از زندگي طبيعي گاوميش و مردماني كه گاوميش‌دار هستند و زندگي‌شان از طريق فروش شير يا حتي تكثير و پرورش و خريد و فروش گاوميش تامين مي‌شود، بازديد گردشگران از اين سبك زندگي طرفداران فراواني دارد. شخصا يا شاهد حضور يا راهنماي گردشگران ايراني و خارجي بودم كه دل‌شان مي‌خواست لحظاتي در ساحل رودخانه كارون شاهد آب تني گاوميش‌ها باشند. البته اين حضور گردشگران صرف اينكه عكسي گرفته شود و نوشتاري به قصد انتشار به نگارش دربيايد سود ديگري براي گاوميش‌داران نداشته است. به همين دليل ذكر چند نكته را ضروري مي‌دانم. براي اينكه جامعه محلي از وجود گردشگران بهره كافي را ببرند و حضور گردشگران هم هدفمند و ساماندهي شده باشد بهترين كار برگزاري كلاس‌هاي آموزشي براي آن‌دسته از افرادي است كه گاوميش‌دار هستند و همه آنها روزانه سه تا چهار وعده گاوميش‌هاي‌شان را براي آب‌تني به رودخانه كارون مي‌برند. به متوليان گردشگري و مسوولان شهري پيشنهاد مي‌شود كه با مطالعه و طراحي در محيط زندگي مردم گله‌دار و همچنين آغل گاوميش‌ها نسبت به ساماندهي، رعايت استانداردها، الزامات بهداشتي و محيط‌زيستي، شرايطي همچون راه‌اندازي سكوي بازديد را فراهم بياورند تا گردشگران با حضور در جايگاهي مشخص كه به رودخانه و البته محيط تردد گله‌هاي گاوميش اشراف دارد شاهد و ناظري بر نحوه رفتار گاوميش‌ها باشند. اين مهم به دليل وجود ساحل بسيار پهن امكانپذير است. وجود اين اسكله مي‌تواند خطر برخورد گردشگران با گاوميش‌ها را در صورت اينكه حيوان «رم» بكند، برطرف كرده و از همه مهم‌تر چشم‌انداز بهتري را براي مشاهده و تصويربرداري و حتي نحوه رفت و آمد گله‌ها و شير دوشيدن فراهم كند. در چنين شرايطي مي‌توان هم تورليدر تخصصي پرورش داد و هم انتظار داشت كه آن راهنماي تور توضيح بيشتري به گردشگران ارايه كند. واقعيت امر اين است كه با وجود گراني گاوميش كه هر راس آن بين 15 تا 20 ميليون تومان معامله مي‌شود و سرمايه قابل توجه‌اي به حساب مي‌آيد اما با نگاهي به زندگي پيراموني گله‌داران و آغل گاوميش‌ها شاهد مناظر خوشايندي نيستيم كه در همين زمينه بايد آموزش‌هاي لازم صورت گيرد. اما براي اينكه خاطره خوش‌تري براي گردشگران و گاوميش‌داران باقي بماند، دوشيدن شير و گرم كردن آن با رعايت نكات بهداشتي مي‌تواند يكي از جاذبه‌هاي ديگر براي گردشگران باشد.