ديروز در پارلمان چه گذشت؟
مشاجره لفظي پشت درهاي بسته صحن
تجمع مقابل ساختمان مجلس
عليرضا كيانپور
فردين فرمند، نماينده مستقل ميانه از جمله نمايندگاني است كه كمتر به مسائل سياسي ورود مي‌كند و شايد به همين دليل كمتر نامي از او در رسانه‌ها آمده است. هرچند حالا اوضاع تا حدودي تغيير كرده و چند روزي است كه رسانه‌ها بيش از پيش به عملكرد اين نماينده مجلس توجه مي‌كنند. آغاز اين تغيير رويه ناگهاني رسانه‌ها، همزمان بود با آغاز جلسه علني روز چهارشنبه هفته پيش مجلس شوراي اسلامي هنگامي كه فرمند در نخستين دقايق جلسه در حالي كه هنوز مجلس وارد نخستين دستوركار روزانه خود نيز نشده بود، به‌سمت جايگاه هيات رييسه راه افتاد و درست مقابل جايگاه، بست نشست و براي تحقق خواسته‌اش مبني بر غيرعلني شدن جلسه به‌منظور بحث درباره مسائل و مشكلات اقتصادي، يك‌تنه دست به تحصن زد.
كسي ميهمان جلسه غيرعلنيِ فرمند نبود
تحصن حدودا يك‌ساعته آن روز فرمند البته به نتيجه‌اي ملموس در همان جلسه نرسيد و نشست علني روز چهارشنبه گذشته مجلس غيرعلني نشد اما مسعود پزشكيان كه رياست جلسه را برعهده داشت پس از رايزني بعضي از ديگر نمايندگان، نهايتا گفت: «روز يكشنبه آينده، جلسه‌اي غيرعلني براي رسيدگي به ابعاد مختلف ماجراي اهواز و اوضاع اقتصادي كشور با مسوولان وزارت اطلاعات، دستگاه‌ها و ارگان‌هاي مربوطه خواهيم داشت.» وعده‌اي كه بالاخره روز گذشته محقق شد و نمايندگان نزديك به 2 ساعت پشت درهاي بسته به بحث و گفت‌وگو درباره مسائل و مشكلات اقتصادي كشور پرداختند. هرچند آنچنان كه بهروز نعمتي، سخنگوي هيات رييسه مجلس نيز توضيح داد اين نشست غيرعلني بدون مهمان و صرفا با حضور خود نمايندگان برگزار شد و خروجي مشخص و لااقل جديدي نيز درپي نداشت.
تشنج پشت درهاي بسته صحن
البته اين نشست غيرعلني چندان هم بي‌حاشيه و آرام نبود و گويا حتي بعضي نمايندگان در لحظاتي از جلسه، از كوره دررفته و از خجالت يكديگر درآمدند. و جالب اينكه محور اين حواشي نيز باز فردين فرمند بود؛ نماينده‌اي كه پيش‌تر پيشنهاد برگزاري اين جلسه را به زبان تحصن مطرح كرده بود و ديروز در جريان برگزاري جلسه غيرعلني كه مطالبه كرده بود، از كوره در رفت و دقايقي نظم جلسه را برهم زد. آنچنان كه به‌گفته چند نماينده حاضر در جلسه، عصبانيت فرمند در لحظاتي فراتر از يك اعتراض معمول پارلماني و به قيمت اهانت به رييس مجلس و برخي از ديگر نمايندگان، ازجمله محسن كوهكن نماينده لنجان تمام شده است.
تجمع مقابل ساختمان مجلس
با اين حال، اين ناآرامي و تشنج، تنها اتفاق مهم صبح ديروز پارلمان نبود. همزمان با مذاكرات غيرعلني نمايندگان پشت درهاي بسته صحن، گروهي از مخالفان پيوستن به FATF نيز پشت درهاي ساختمان مجلس و در محوطه مقابل اين ساختمان دست به تجمع زدند و در مخالفت با FATF و به‌خصوص لايحه CFT شعار دادند و باوجود آنكه تعدادشان از 50 نفر تجاوز نمي‌كرد، آنقدر سر و صدا كردند كه جواد كريمي‌قدوسي، احمد سالك و نصراله پژمانفر 3 نماينده عضو جبهه پايداري و از جمله مخالفان سرسخت دولت، برجام و FATF صحن مجلس را ترك كرده و در جمع معترضان حاضر شدند. انگيزه اين معترضان براي تجمع ديروز، ارجاع لايحه الحاق دولت جمهوري اسلامي ايران به كنوانسيون مقابله با تامين مالي تروريسم يا همان CFT به صحن علني و قرار گرفتن آن در دستوركار مجلس بود. لايحه‌اي كه به عنوان يكي از لوايح چهارگانه مربوط به FATF، بيش از 2ماه پيش و پس از تصويب در كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در دستوركار صحن علني مجلس قرار گرفت اما به‌جاي آنكه موضوع مذاكرات نمايندگان قرار گيرد، لاي تومارهايي كه مخالفان در صحن پهن كرده بودند، گير افتاد و در نتيجه به پيشنهاد غلامرضا تاجگردون، رييس اصلاح‌طلب كميسيون برنامه و بودجه و با راي اكثريت نمايندگان براي 2 ماه مسكوت ماند و ديروز بار ديگر در دستوركار صحن قرار گرفت.
چرا نوبت به CFT نرسيد؟
در نهايت در نشست علني ديروز هم اين لايحه مطرح نشد و به اين دليل كه نيمي از زمان به جلسه غيرعلني صبح اختصاص يافت، فرصتي براي بحث و بررسي و درنهايت تصويب آن دست نداد. هرچند به نظر مي‌رسد تصويب اين لايحه، باتوجه به تجمع ديروز و پيامك‌هاي بعضا تهديدآميز و گاه توام با توهين كه حالا چند روزي است، بار ديگر نمايندگان مي‌گويند از سوي مخالفان دريافت مي‌كنند، چندان بي‌حاشيه و سهل‌الوصول نباشد.
يك روش بي‌خطر براي غيرعلني كردن جلسات علني
در اين ميان اما همچنان سوالي مهم مطرح است و آن، اينكه فايده برگزاري اين جلسات غيرعلني متعدد كه به‌گفته نمايندگان از طيف‌هاي مختلف، عمدتا تفاوت خاصي هم با جلسات علني معمول ندارد، چيست؟ آن هم وقتي با اين جار و جنجال و ظاهرا بدون رعايت روند قانوني و آيين‌نامه‌اي درخواست شود. سوالي كه همزمان با تحصن هفته گذشته فرمند مطرح شد اين بود كه با توجه به روال قانوني نسبتا ساده‌اي كه براي برگزاري جلسات غيرعلني در آيين‌نامه داخلي مجلس درنظر گرفته شده، چرا بايد يك نماينده دست به تحصن بزند؟ آنچنان كه در آيين‌نامه داخلي مجلس تصريح شده در صورتي كه 10 نفر از نمايندگان خواستار غيرعلني شدن جلسه باشند، رييس جلسه موظف به رسيدگي به درخواست آنها و به راي گذاشتن آن خواهد بود و درصورتي كه اين پيشنهاد با راي موافق دو سوم نمايندگان حاضر در صحن همراه شود، جلسه علني، غيرعلني مي‌شود. بدون آنكه نياز به تحصن يا هر نوع اعتراض ديگري باشد.
نكته جالب ديگر درباره جلسه غيرعلني ديروز با موضوع مشكلات اقتصادي اينكه در حدود 2 سال اخير و از زمان آغاز اجلاسيه دوم مجلس دهم به پيشنهاد رييس مجلس، برگزاري جلسات غيرعلني به منظور رسيدگي به آنچه لاريجاني، «ابرچالش‌هاي كشور» مي‌خواند و از قضا عمدتا نيز مضاميني اقتصادي دارند، به نحوي روال كار عادي مجلس شده و در اين مدت، چندين جلسه غيرعلني با محوريت همين بحث مشكلات پولي و بانكي برگزار شده و گزارش آن نيز به اطلاع افكار عمومي و البته دولت و ديگر بخش‌هاي حاكميت رسيده است. در چنين شرايطي است كه درخواست يك نماينده براي برگزاري فوري جلسه غيرعلني آن هم به آن شيوه نامتعارف محل سوال قرار مي‌گيرد.
اهميت اين موضوع وقتي بيشتر به چشم مي‌آيد كه به اين مهم توجه كنيم كه با وجود تمامي فضاسازي‌ها عليه FATF، شايد اگر 2 ساعت ابتدايي جلسه ديروز غيرعلني برگزار نمي‌شد، نوبت به رسيدگي به لايحه CFT نيز مي‌رسيد و نكته مهم‌تر اينكه برخلاف تمام اين جار و جنجال‌ها و منفي‌بافي‌ها درباره ابعاد امنيتي و سياسي پيوستن به FATF واقعيت اين است كه FATF يك گروه ويژه اقدام مالي و متمركز بر مناسبات پولي و بانكي است و پيوستن به آن، از قضا راهگشاي بسياري از مشكلات و معضلات اقتصادي اين روزها مشكلاتي كه به باور قاطبه كارشناسان اقتصادي و البته آنچنان كه حالا مردم كوچه و بازار نيز با پوست و گوشت و استخوان درك كرده و مي‌كنند، عمدتا مربوط است به حوزه پولي و بانكي.