واشنگتن از اتهام‌زني به ايران پول در مي‌آورد!
پشت‌پرده تعطيلي كنسولگري امريكا در بصره
شهاب شهسواري
كمتر از چهار هفته بعد از اينكه گروهي ناشناس با استفاده از فضاي اعتراضي در بصره اقدام به حمله به مقر كنسولگري جمهوري اسلامي ايران در بصره كردند، ايالات متحده امريكا اعلام كرده كه كنسولگري خود را در بصره تعطيل مي‌كند. درحالي كه وزير خارجه امريكا بهانه اين اقدام را «حملات نيروهاي وابسته به ايران» عنوان كرده است، نيويورك‌تايمز مي‌نويسد كه بحث تعطيلي اين كنسولگري از مدت‌ها پيش براي صرفه‌جويي در هزينه‌ها مطرح شده است. مايك پومپئو، وزير خارجه امريكا در بيانيه‌اي ضمن اعلام تعطيلي اين كنسولگري ادعا كرده است كه تهديدهايي كه عليه اين مقر ديپلماتيك انجام شده است مربوط به ايران است. اوايل ماه سپتامبر گروهي از معترضان در بصره با حمله به ساختمان كنسولگري جمهوري اسلامي ايران، اين ساختمان را به آتش كشيدند، رسانه‌ها در آن زمان گزارش دادند كه پليس عراق در مقابل متجاوزان به ساختمان كنسولگري ايران در بصره واكنشي نشان نداده است، در حالي كه همزمان لايه‌هاي حفاظتي مستحكمي در برابر كنسولگري ايالات متحده امريكا تشكيل داده بود. ايران بلافاصله بعد از انجام اين تجاوز به كنسولگري خود، كشورهاي خارجي را مسوول هدايت اين عمليات معرفي كرده بود، اما امريكايي‌ها حاضر به پذيرش مسووليت در اين مورد نشده‌اند و بعد از چند هفته با ادعاي تهديد عليه جان ديپلمات‌هاي خود كنسولگري امريكا را در بصره تعطيل كرده‌اند.
آتش‌افروز ديروز، مدعي امروز
در بيانيه‌اي كه جمعه شب از سوي وزارت خارجه امريكا منتشر شده بود، آمده است كه تعطيلي اين كنسولگري به دليل «حملات هفته اخير از سوي شبه‌نظامياني كه از طرف ايران حمايت مي‌شوند» انجام شده است. در اين بيانيه كتبي كه به امضاي مايك پومپئو منتشر شده است، آمده «رويدادهاي مكرري از آتش غيرمستقيم عناصر اين شبه‌نظاميان طي هفته‌هاي اخير پيش آمده است.» چهار هفته پيش و درست ساعاتي بعد از حمله به كنسولگري جمهوري اسلامي ايران، تعدادي خمپاره از منبعي نامعلوم به سمت محل فرودگاه بين‌المللي بصره شليك شده بود، ساختمان كنسولگري امريكا در نزديكي فرودگاه بصره واقع شده است، اما بر اثر اين حملات آسيبي به آن وارد نشد. مايك پومپئو اما با نسبت دادن اين حملات به نيروهاي متحد ايران گفته است: «ايران بايد درك كند كه ايالات متحده امريكا بلافاصله و به شكل متناسب به هر حمله‌اي از اين شكل پاسخ خواهد داد.» زماني كه ماه گذشته اعتراض‌ها در بصره بالا گرفت و به خشونت كشيده شد، بسياري از سياستمداران عراقي، واشنگتن را به شعله‌ور كردن اين خشونت‌ها متهم كردند. در ايران هم بسياري معتقد بودند كه امريكا قصد دارد با دامن زدن به احساسات ضدايراني در بصره ميان دو همسايه اختلاف‌افكني كند. حمله به كنسولگري ايران در بصره و به آتش كشيدن ساختمان اين كنسولگري نشانه‌اي بر هدايت اين خشونت‌ها از سوي قدرت‌هاي مخالف ايران برداشت شد، اما حالا واشنگتن با وارونه جلوه دادن قضيه تلاش مي‌كند تا جمهوري اسلامي ايران را كه همين به تازگي قرباني خشونت‌ها در بصره شده است به حمايت از معترضان متهم كند. اما به نوشته نيويورك تايمز مدت‌ها است كه درون وزارت خارجه امريكا به‌دليل هزينه‌هاي بالاي نگهداري كنسولگري بصره، بحث‌هايي در مورد تعطيلي آن و كاهش هزينه‌ها وجود دارد و مساله تعطيلي اين سفارتخانه احتمالا بيش از آنكه با انگيزه‌هاي امنيتي انجام شده باشد، انگيزه‌هاي مالي دارد.
تعطيلي 200 ميليون دلاري
وزارت خارجه امريكا تخليه كنسولگري امريكا در بصره را «جابه‌جايي موقت كاركنان» توصيف كرده، با اين حال توضيحي در مورد تعطيلي دايم يا موقت كنسولگري در اين بيانيه نيامده است. به گزارش نيويورك‌تايمز سركنسول ايالات متحده در بصره، تيم ديويس با انتشار عكسي از خود و كاركنان كنسولگري در فيس‌بوك نوشته است: «اين كاركنان با جان و دل براي اينجا مايه گذاشته‌اند و به آنها گفتم كه فعلا كارمان اينجا تمام شده است. به آنها گفتم كه مديريت آنها افتخار بزرگي در طول زندگي من بود.» بيش از 1000 نفر در كنسولگري امريكا در بصره كار مي‌كردند كه اكثر آنها كارمندان پيماني بخش امنيت و خدمات بودند و تعداد ناچيزي از آنها ديپلمات‌هاي امريكايي محسوب مي‌شدند.در طول 15 سال گذشته از زمان آغاز عمليات نظامي امريكا در عراق و اشغال نظامي اين كشور، حملات متعددي به ساختمان‌هاي ديپلماتيك امريكا به‌خصوص به محل سفارت امريكا در منطقه سبز بغداد انجام شده بود، اما امريكا هيچ‌گاه اقدام به تخليه يا تعطيلي اين مكان‌ها نكرد. روز 8سپتامبر سال جاري چند خمپاره از منبع ناشناس به سمت فرودگاه بصره شليك شد و در محلي اطراف كنسولگري امريكا فرود آمد، اما اين حمله هيچ آسيب مالي و جاني به كنسولگري امريكا در بصره يا حتي فرودگاه بين‌المللي بصره بر جا نگذاشت. چهار روز بعد از اين حمله سخنگوي كاخ سفيد در ادعايي بدون ارايه هيچ مدرك يا شواهدي ايران را متهم به اين حمله كرد. حمله‌اي كه به نظر مي‌رسد بهانه ادعاي اخير مايك پومپئو براي تعطيلي كنسولگري باشد. نيويورك تايمز مي‌نويسد كه هزينه سالانه نگهداري و بهره‌برداري از كنسولگري امريكا در بصره، 200 ميليون دلار است و حتي تخمين زده مي‌شود اين رقم تا 350 ميليون دلار در سال هم مي‌رسد. مقام‌هاي پيشين وزارت خارجه امريكا به نيويورك تايمز گفته‌اند كه تعطيلي اين مكان، مدت‌هاست كه در وزارت خارجه امريكا مطرح شده است. وزارت خارجه امريكا حاضر به اظهارنظر در مورد فرآيندي كه منجر به تعطيلي كنسولگري شد، حاضر به پاسخگويي به خبرنگاران نشده است. به نوشته نيويورك‌تايمز زماني كه در اواخر دوره وزارت ركس تيلرسون، كاهش هزينه‌هاي وزارت خارجه مطرح شده بود يكي از اولين پيشنهادهاي اداره كل امور خاور نزديك تعطيلي اين كنسولگري بود.
تسريع تعطيلي
هر چند در بيانيه رسمي وزارت خارجه امريكا تنها دليل تعطيلي اين كنسولگري تهديدهاي ايران بيان شده است، اما آنچه از گزارش رسانه‌هاي امريكا مي‌توان دريافت اين است كه اين تعطيلي را نمي‌توان به ايران ارتباط داد. در واقع بلافاصله بعد از دستور وزير خارجه پيشين امريكا براي صرفه‌جويي در هزينه‌ها، كنسولگري بصره از اولين اماكن ديپلماتيك بود كه در فهرست بررسي سالانه قرار گرفت و به نوشته نيويورك‌تايمز مقرر شد هر سال ارزيابي رسمي از آن انجام شود و گزارش براي تعيين تكليف كنسولگري به مقام‌هاي ارشد وزارت خارجه ارجاع شود. اولين گزارش ارزيابي امنيتي كنسولگري بصره ماه ژوئن امسال تهيه شد و با اختلاف آراي بسيار ناچيزي در جلسه مقامات ارشد، استمرار كار كنسولگري تاييد شد و جان سوليوان نفر دوم وزارت خارجه امريكا، دستور استمرار كار اين كنسولگري را براي يك سال ديگر صادر كرد. اما بالا گرفتن اعتراض‌ها در بصره و افزايش هزينه‌هاي تامين امنيت كنسولگري باعث شد تا به سرعت اين تصميم مورد تجديدنظر قرار بگيرد.
قاسمي: توجيه امريكا مضحك است
بهرام قاسمي سخنگوي وزارت امور خارجه اتهامات و ادعاهاي مطرح شده توسط امريكايي‌ها در توجيه تعطيلي سركنسولگري آن كشور در بصره را ناموجه، بي‌مورد و فرافكني آشكار خواند و اظهار داشت: جمهوري اسلامي ايران هرگونه تعرض به ديپلمات‌ها و اماكن ديپلماتيك را محكوم مي‌كند و توجيه مضحك بسته شدن سركنسولگري امريكا در بصره كه در پي روزها و هفته‌ها تبليغات و پيشگويي و ايراد اتهامات واهي به ايران و نيروهاي عراقي انجام شد را فراري به جلو و اقدامي فرافكنانه و مشكوك مي‌داند. قاسمي افزود: اگرچه شواهد و قراين متعددي از دخالت پيدا و پنهان عوامل خارجي در حمله وحشيانه به سركنسولگري جمهوري اسلامي ايران در بصره وجود دارد، اما توجيهات كودكانه مقامات امريكايي براي ماجراجويي و القاي ناامني در عراق و فشار به دولت اين كشور در پس اين نمايش به‌خوبي عيان بوده كه البته اقدامي مذموم و كاملا محكوم است.