جنگل منتظر پاييز نبود

همه منتظر پاييز بودند؛ مگر مي‌شود كسي به انتظار پاييز ننشيند. فصلي كه تمام امكانات عاشقي را دارد براي همه مهم و عزيز است و حتي گاهي از بهار هم عزيزتر مي‌شود. اما جنگل‌هاي ايران منتظر خزاني نيستند كه سوغات انسان است. اين سوغات، برگ سبز كه نه، برگ زردي بود تحفه نادرويش. هيچ قلندري به موجود زنده آن هم بي‌دفاع آسيب نمي‌زند. منظورم يادگاري نوشتن روي درختان نيست كار از اين حروفِ زشت گذشته است. همين طور پيش برويم يكي از كارهاي بزرگ و سخت تاريخ را انجام داده‌ايم و شعري كه مي‌گفت «جنگل را بيابان مي‌كنند» در مورد ما صادق خواهد بود. بيابان كردن ميليون‌ها هكتار جنگل واقعا كار عظيمي است اما همين كار عظيم سرمايه زيادي نمي‌خواهد اتفاقا كافي است كه هيچ سرمايه معنوي نداشته باشي .كمي شهوت ثروت و نابخردي كافي است. البته شهوت ثروت براي هموطني كه با يك تبر يا اره برقي خانگي در عرض نيم ساعت يك بلوط جوان كوچك را قطعه قطعه كرده و پشت پرايد جا مي‌دهد يك اندازه تعريف دارد و براي فلان جنگلخوار يا آدم نافذ كه مي‌تواند چند هكتار جنگل را به شهرك ويلايي تبديل كند تعريفي ديگر. ما خوشبخت هستيم جنگل‌هايي داريم كه از نظر تنوع درختان در دنيا بي‌نظير هستند. بخت يار بوديم كه جنگل‌هاي هيركاني با عمر چندين ميليون سال در كشور ما است. مثلا همين پوشش جنگلي شمال كشور با وسعتي معادل سه ميليون هكتار، باارزش‌ترين تيپ‌هاي جنگلي مثل راشستان‌ها را در دل خود دارد. سراسر اين پهنه جنگلي پوشيده از درختانِ راش، بلندمازو، ممرز، آزاد، انجيلي، توسكا، شمشاد، زوبين، افرا، نمدار، زبان گنجشگ، بلوط، انجير و ...... است. يا چنارستان‌هاي زاگرس در كنار «اوجا بلوط»‌ها، گردو‌ها، گلابي‌ها و ده‌ها گونه درخت ديگر، پنج ميليون هكتار جنگل ناب را درست كرده‌اند كه پناهگاهي براي ده‌ها گونه جانوري است. طبيعت با ما آنقدر مهربان بوده كه در مناطق نيمه‌خشك هم هزاران هكتار جنگل‌هاي بنه (پسته كوهي) و بادام را داريم. طبيعت مهربان ايران، هم پسته زميني دارد هم پسته كوهي. ولي ما با همين طبيعت نامهربان بوده‌ايم. با وجود جنگل‌كاري پراكنده در بعضي نقاط كشورمان، بيش از بيست تا بيست و پنج درصد مساحت جنگل‌هاي ايران را از مساحت كل جنگل‌هاي ايران كم كنيد. به نظر كارشناسان با اين وسعت و سرعت و همت تخريب احتمالا در مهرماه 50سال بعد ايران فقط خاطره‌اي از جنگل خواهد داشت و آيندگان درخت ممرز را كه به الهه جنگل معروف است فقط در عكس‌ها و فيلم‌ها خواهند ديد. همه‌مان در اين جنگل‌سوزي و جنگل‌زدايي مقصريم البته خوشبختانه ما مردم عادي در اين فاجعه ملي سهم كمتري داريم.

در همين مدت زماني كه ما چند ميليون هكتار جنگل را به بيابانِ آهن و بتن – شهرك‌هاي ويلايي - تبديل كرده‌ايم كشور چين با ايجاد يك جنگل مصنوعي با مساحتي نزديك هفت هزار هكتار در دويست كيلومتري شمال پكن، توانسته است، اين شهر را در برابر هجوم توفان شن از بيابان‌هاي شمال كشور حفاظت كند و همسايه ديوار به ديوارمان تركيه با افزودن به مساحت جنگل‌هاي خود در دنيا به عنوان يكي از قطب‌هاي آموزش جنگل‌داري شناخته شده است.

كسي كه درختي را قطع مي‌كند براي همه تابوت مي‌سازد. با اين همه آهن و آهن پاره بدون جنگل نمي‌توان نفس كشيد. كاري نكنيم كه كودكان‌مان فقط در خواب با سنجاب‌هاي جنگل بدوند. پاييز فرصت خوبي براي نفس كشيدن در جنگل است. پاييز جنگل را مست مي‌كند.حالا همان برگ‌هاي هشيار بهار تلوتلو مي‌خورند و مي‌افتند و آواز اندوهگيني كه جنگلبان پير براي بلوط‌هاي جوان مي‌خواند جنگل را پر كرده است.