بهطور سنتي سخنرانيهاي روساي جمهور ايالات متحده امريكا در مجمع عمومي سازمان ملل، راهبردي و گوياي رويكرد سياست خارجي اين كشور است، از همين رو اين سخنراني معمولا مورد توجه تمامي اعضاي سازمان ملل قرار ميگيرد و همه اعضا سعي دارند كه در هر سطح ممكن در اين سخنراني حضور داشته باشند. روز گذشته در جريان سخنراني دونالد ترامپ در مجمع عمومي سازمان ملل مقامات كشورهاي متعدد نه براي اينكه به دونالد ترامپ علاقهمند باشند، بلكه به عنوان فردي كه رييسجمهور ايالات متحده است پاي حرفهاي او نشستند هرچند كه ميدانستند حرف تازهاي براي گفتن وجود ندارد. دونالد ترامپ زماني كه سخنراني خود را آغاز كرد از دستاوردهاي دولت خود طي دوسال گذشته گفت و ادعا كرد كه اين دستاوردها در تاريخ امريكا بيسابقه است. موضوعي كه خنده حاضران در مجمع عمومي سازمان ملل را به دنبال داشت. واكنشي كه شخص ترامپ اصلا انتظار آن را نداشت. هرچند ترامپ از اين واكنش ناراحت شد اما سعي كرد به نحوي سخنراني خود را ادامه دهد.
لازم به يادآوري است كه دونالد ترامپ در سپتامبر سال 2014 در توييتي عنوان كرده بود كه «رييسجمهوري نميخواهيم كه مايه خنده همه جهان باشد.» حالا اين رييسجمهور خود اوست كه مايه خنده همه حاضران در بزرگترين گردهمايي رهبران و مقامهاي بلندپايه خارجي در جهان شد.
نشريه پوليتيكو در حساب كاربري توييتر خود نوشت: اين براي رييسجمهور ايالات متحده غيرعادي است كه در گردهمايي رهبران جهان به صورت غير ارادي موجب خنده حاضران شود.
حتي اگر به صورت كلي نگاهي به سخنراني دونالد ترامپ بيندازيم متوجه خواهيم شد كه اگر دونالد ترامپ سمتي غير از رياستجمهوري ايالات متحده داشت، بسياري از حاضران جلسه را ترك ميكردند. دونالد ترامپ در ادامه سخنراني تقريبا همه دولتهاي جهان را به صورت مستقيم و غير مستقيم مورد انتقاد قرار داد. او وعده حمايت به مردم جهان را داد، اما گفت كه كمكهاي خود به سازمانهاي جهاني را متوقف ميكند. سخناني سراسر حمله و تناقض كه حتي ميتوان آن را بدتر از سخنراني يك سال قبل او دانست.
شرايط از يك سال پيش هنگامي كه دونالد ترامپ در صحن مجمع عمومي سازمان ملل حاضر شد و از اولويتهايش در سياست خارجي سخن گفت و تا حدي قصد داشت تا سياستهاي خود را در عرصه سياست خارجي تبيين كند متفاوت شده است. امريكا طي يك سال گذشته وارد درگيريهاي تجاري جدي با متحدان نزديك خود شده است، اتحادهاي سنتي ميان امريكا و كشورهاي اروپايي دچار چالش شده است. ترامپ از پيمان آب و هوايي پاريس خارج شده و از برجام به عنوان يك توافق چندجانبه بينالمللي نيز شانه خالي كرده است و حتي در اقدامي بيسابقه از امضاي بيانيه پاياني نشست گروه هفت در كانادا سرباز زد. بسياري از تحليلگران معتقدند كه دونالد ترامپ روزبهروز به سمت انزواگرايي امريكا پيش ميرود و اين در حالي است كه مخالفان او در داخل امريكا روزبهروز تقويت ميشوند.
ترامپ طي سخناني عنوان كرده بود كه نيروهاي مخالف ما در واشنگتن، همان افرادي هستند كه ميليونها دلار را در خارج از كشور خرج ميكنند و حاكميت مارا قرباني كردهاند، كارهايمان و ثروت كشور را به خارج از كشور منتقل كردند. ترامپ در سخنراني سال گذشته خود در مجمع عمومي سازمان ملل گفت كه مردم امريكا در سال 2016راي دادند تا به جهاني شدن فاسد نه بگويند. وي در سخنراني سال گذشته خود گفت: من رييسجمهور ايالات متحده هستم و نه رييسجمهور جهان. سال گذشته شايد اين جمله براي حاضران در جلسه و دولتهاي جهان تكاندهنده بود. اما دونالد ترامپ در حالي دومين سخنراني مجمع عمومي خود را در سازمان ملل انجام داد كه شايد هيچ كس به مانند گذشته از سخنان دونالد ترامپ به عنوان رييسجمهور ايالات متحده شگفتزده نشد و به نوعي طي دوسال گذشته همه به سخنان ترامپ عادت كردهاند.
رابرت كوگان يكي از محافظهكاران برجسته امريكايي در گفتوگو با نيويوركتايمز ميگويد: بسياري از كارشناسان سياست خارجي و بسياري از رهبران خارجي طي هفته جاري در مجمع عمومي سازمان ملل متحد حاضر ميشوند . آنها اميد چنداني به تغيير مسير ايالات متحده ندارند و تنها دل به انتخابات سال 2020 بستهاند تا شايد امريكا به مسير قديمي خود بازگردد. اما به نظر ميرسد كه فعلا جهان بايد با كابوس دونالد ترامپ روزگار خود را سپري كند.
اما آنچه واقعيت دارد يك اتفاق جديد در عرصه بينالمللي رخ داده است. امسال در مجمع عمومي براي دونالد ترامپ، كيم جونگ اون رهبر كره شمالي، ديگر به عنوان مرد راكتي شناخته نميشود و ترامپ برخلاف سال گذشته از ادبيات تحقيرآميز در مورد پيونگ يانگ استفاده كرد. رييسجمهور امريكا طي ماههاي گذشته يك بار با رهبر كره شمالي ديدار كرده و در حال برنامهريزي براي ديدار دوم با رهبر كره شمالي است و او را به عنوان رهبر محترم خطاب ميكند. اين درحالي است كه دونالد ترامپ عملا كره شمالي را يك سال پيش تهديد به نابودي كامل كرد و بسياري بهشدت نگران يك جنگ تمام عيار ميان امريكا و كره شمالي بودند كه احتمالا به يك جنگ هستهاي تبديل شود. اما در عمل اين اتفاق رخ نداد. بنابراين بسياري پيش از نشست امسال و سخنراني ترامپ پيشبيني كردند امسال رييسجمهوري ايالات متحده گردشي 180 درجهاي نسبت به سال گذشته داشته باشد و رويكردي تسامحي را نسبت به پيونگيانگ اتخاذ كند. ترامپ در ماههاي گذشته رهبر كره شمالي را مورد ستايش قرار داد و اعلام كرده بود كه روابط خوبي با كيم جونگ اون دارد و اون را دوست خود ناميد. همچنين در ديدار دوشنبهشب ميان دونالد ترامپ با رييسجمهور كره جنوبي، پيغامي ديگر از سوي رهبر كره شمالي به دونالد ترامپ ارسال شد. ترامپ در حالي براي دومين سخنراني خود پا به مجمع عمومي سازمان ملل گذاشت كه همه به فكر آينده بدون ترامپ هستند و به نحوي در تلاش هستند تا از او در كارها و اهداف خود عبور كنند و اجازه ندهند او شرايط را به آنها ديكته كند. حداقل ميتوان گفت كه شركاي اروپايي امريكا اين تصميم را گرفته و در بحث برجام راه جداگانهاي را در پيش گرفتهاند.
حمايت لفظي از حاكميت مستقل كشورها
دونالد ترامپ در بخش اول سخنراني خود بر خلاف رويه مرسوم به مسائل داخلي امريكا پرداخت. او عنوان كرد كه دولت او توانسته بيش از هر دولت ديگري در تاريخ امريكا فعاليت كند و آثار مثبتي برجا بگذارد. او در ادامه افزود كه اقتصاد امريكا شكوفا است و بيشترين دستاوردهاي اقتصادي را طي 2 سال داشته است. بيكاري در امريكا به پايينترين حد خود رسيده و 4 ميليون شغل به مشاغل امريكايي اضافه شده است. بودجه نظامي امريكا به شكل تاريخي افزايش پيدا كرده است. او در ادامه تاكيد كرد كه نيروي نظامي امريكا از هر زمان ديگري در تاريخ قويتر شده است و ايالات متحده اكنون از هر زمان ديگر امنتر، قويتر و غنيتر از زماني شده كه من رييسجمهور ايالات متحده شدم. اكنون ما از امريكا و مردم آن حمايت ميكنيم و علاوه بر آن از جهان نيز حمايت خواهيم كرد. وي در ادامه افزود: وقتي كه ملتها به حقوق همسايگانشان احترام ميگذارند و از منافع مردم خود حمايت ميكنند بهتر ميتوانند باهم كار كنند، تا امنيت صلح و ثروت را از آن محافظت كنند. همه ما داراي تاريخ و فرهنگ متمايز خود هستيم و ارزشها و تاريخ مشترك ما را به يكديگر پيوند ميدهد و به همين دليل امريكا همواره به استقلال و همكاري ارزش بيشتري قايل است تا سلطه جهاني. ترامپ به مانند سال گذشته عنوان كرد: من به رهبران حاضر در اين نشست احترام ميگذارم كه سنتهاي كشور خود را پيروي كنند و ايالات متحده به شما نخواهد گفت كه چطور زندگي و عبادت كنيد و تنها ميخواهيم كه به حاكميت امريكا احترام بگذاريد.
تحريمهاي كره شمالي باقي ميماند
وي درادامه افزود: با رهبران زيادي ديدار كردم و همواره خواهان تغييرات مثبت و باورنكردني بودم.اكنون با كره شمالي مشغول مذاكره هستيم تا بهجاي دشمني در شبه جزيره به سمت صلح حركت كنيم.در ماه ژوئن به سنگاپور سفر كردم تا رودررو با رهبر كره شمالي گفتوگو كنم، مكالمات بسيار مفيدي بود و توافق كرديم كه نفع هر دو كشور است به سمت خلع سلاح شبهجزيره كره پيش بروند. از زمان ملاقات شاهد تحولات دلگرمكنندهاي بوديم كه تا چندي پيش قابل تصور نبود. موشكهاي آنها به جهات مختلف شليك نميشود. برخي از تاسيسات هستهاي برچيده شده است و گروگانها آزاد شدند. ميخواهم از رييس كيم به دليل اقدامات شجاعانهاي كه انجام داده تشكر كنم اما هنوز كار زيادي باقي مانده، تحريمها برقرار خواهند ماند تا زماني كه خلعسلاح هستهاي رخ دهد.
رويكرد ترامپ در خاورميانه
ترامپ در بخش سوم سخنان خود به خاورميانه پرداخت. وي مدعي شد كه رويكردهاي جديد ما تغييرات تاريخي به وجود آورده است. سال گذشته زماني كه به عربستان سفر كردم، كشورهاي حاشيه خليج فارس يك مركز مبارزه با تروريسم را ايجاد كردند و با ما در اين زمينه همكاري ميكنند. امارات متحده عربي، عربستان و قطر قول ميلياردها دلار كمك به مردم سوريه و يمن دادند و به دنبال روشهاي گوناگوني هستند براي پايان دادن به جنگ وحشتناك داخلي در يمن هستند. ترامپ در ادامه تصريح كرد: اين كشورهاي منطقه هستند كه چه نوع آيندهاي براي خود و فرزندانشان ميخواهند از همين رو ايالات متحده در حال همكاري با شوراي همكاري خليج فارس، اردن و مصر تا يك اتحاد استراتژيك منطقهاي ايجاد كند تا كشورهاي منطقه بتوانند به سمت رفاه و امنيت در تمام منطقه حركت كنند. وي بار ديگر مدعي شد به كمك نظامي ايالات متحده و بسياري از متحدان كه در اين مجمع حضور دارند توانستيم تروريستهاي داعش را شكست دهيم. ما به همكاري با شركايمان براي شكست تروريسم ادامه خواهيم داد. رييسجمهور ايالات متحده در ادامه به بحران سوريه اشاره كرد و گفت: هدف مشترك ما بايد اين باشد كه تنش و درگيري نظامي در منطقه كمتر شود و همگام با يك راهكار سياسي مطابق با خواست مردم سوريه باشد. در اين راستا از سازمان ملل ميخواهيم كه پروسه صلح تقويت شود. وي بار ديگر اعلام كرد كه در صورت استفاده دوباره دولت سوريه از سلاح شيميايي به آنها پاسخ خواهيم داد. ترامپ همچنين به آوارگان سوري اشاره كرد و اردن و ساير كشورهاي منطقه را در خصوص پذيرش مهاجران تحسين كرد. تلاش آنها و بهخصوص اردن اين بود كه آوارگان در نزديكترين مكان به كشور خود اسكان داده شدند تا در زمان مناسب به كشورهاي خود بازگردند.
حمله تند ترامپ به ايران
دونالد ترامپ در بخش مهمي از سخنانش به بحث ايران اشاره كرد. او در سخناني تكراري و بيپايه و اساس مدعي شد، رهبران ايران به دنبال مرگ و نابودي هستند. درحالي كه امريكا ركورددار حمله به ساير كشورها است، رييسجمهور اين كشور از تريبون مجمععمومي در اظهاراتي بيپايه ايران را به نقض حاكميت ساير كشورها متهم كرد.
رييسجمهور امريكا در ادامه با تكرار ادعاهاي پيشين گفت: مردم ايران به درستي از اين وضعيت خشمگين هستند كه رهبرانشان ميلياردها دلار از سرمايههاي ايران را اختلاس و بخشهاي ارزشمند اقتصاد را در دست گرفتند و آنها را غارت كنند تا در منطقه جنگ به راه اندازند. وي در سخنان خود به ادعاها عليه ايران ادامه داد و گفت: به همين دليل بود كه بسياري از كشورهاي خاورميانه قويا از تصميم من براي خروج از توافق بسيار بد هستهاي سال 2015 حمايت كردند و تحريمها را بار ديگر برقرار كردم. توافق هستهاي با ايران يك موهبت بادآورده براي رهبران ايران بود. در سالهاي اخير و از زمان توافق بودجه نظامي ايران 40 درصد افزايش يافت.
وي بار ديگر با الفاظ توهينآميز عنوان كرد كه حكومت ايران از امكانات خود براي سركوب مردم ايران استفاده كرده و به تامين مالي تروريسم و ايجاد رعب و وحشت نابودي در سوريه و يمن ميپردازد. وي با تكرار ادعاهاي تهديدآميز خود عنوان كرد كه ايالات متحده كمپيني همهجانبه را براي فشار بر ايران به راه انداخته و گفت: تحريمهايي كه تحت توافق با ايران برداشته شد، از پنج نوامبر برقرار خواهد شد و تحريمهاي ديگري در پي آنها خواهد آمد. فروش نفت خام ايران را مورد هدف قرار خواهيم داد تا اينكه امكان فروش آنها را كم كنيم و اجازه نخواهيم داد به دولتهاي حامي تروريسم كه خطرناكترين اسلحههاي روي كره زمين را داشته باشند.
ترامپ در سخنان خود به عربستان به عنوان بهوجودآورنده القاعده و حامي تروريسم كه داراي پيشرفتهترين سلاحهاي امريكايي است اشارهاي نكرد اما گفت كه اجازه نخواهيم داد رژيمهايي كه مرگ بر امريكا ميگويند و اسراييل را تهديد به نابودي ميكنند صاحب ابزاري باشند كه بتوانند كلاهك هستهاي به شهرهاي مختلف شليك كنند.
ترامپ در پايان اظهاراتش درباره ايران گفت: «از همه ملتها نيز ميخواهيم كه ايران را منزوي كنند. تا زماني كه تهاجم آنها پايان يابد و از كشورها ميخواهيم تا از مردم ايران حمايت كنند تا حقوق خود را در دست بگيرند.»