چرا معامله‌گران به مقام‌هاي تازه فرصت نمي‌دهند؟
تب بازار بي‌تاب
گروه اقتصادي
براي دومين بار سخنان رييس تازه بانك مركزي واكنش بازار را در پي داشت. حال آنكه، هنوز يك ماه هم از روي كار آمدن عبدالناصر همتي نگذشته و اين نشانه بي‌تابي بازار است. علت اين بي‌تابي چيست؟ آيا تنها مقصر اين بي‌تابي بانك مركزي و نهادهاي دولتي هستند؟
بازارهاي داخلي يكشنبه، عمدتا تحت تاثير گفته‌هاي اولين روز همايش بانكداري اسلامي بودند. روز گذشته، رييس تازه‌وارد بانك مركزي ايران در سخنراني خود كه افتتاح‌كننده همايش دوروزه بانكداري بود بر تلاش براي حفظ ذخاير ارزي نهاد تحت كنترل خود تاكيد كرد. با آنكه اين سخنان او توضيحات بسيار ديگري همراه خود داشت، فعالان بازار در دومين روز هفته نگران كاهش تزريق ارز به بازار شدند تا دوباره عده‌اي با پيش‌بيني جهش قيمت‌ها به خريد رو بياورند و خود زمينه‌ساز رشد تب قيمت‌ها شوند. افزايش تقاضا، بهاي دلار را در بازار آزاد به انتهاي كانال 11 هزار تومان نزديك كرد و ديگر ارزها نيز همسو با شاخص بازار ارز رو به رشدهاي قابل توجه گذاشتند. اين رشد، بازار طلا را نيز متاثر كرد تا سكه امامي به قيمت 4 ميليون و 500 هزار تومان نزديك شود. ديگر انواع سكه هم روز يكشنبه، رشد قابل ملاحظه‌اي داشتند.
نشانه‌هاي بد
روند بازارهاي دوقلوي تهران در اولين روز پس از سخنراني همتي، نشان مي‌دهد كه «بي اعتمادي» و «نااطميناني» بيشتر از هر عامل ديگري در ترازوي عرضه و تقاضا تاثيرگذار است. اين امر از آنجا مشخص است كه بازار حتي فرصت كوتاهي به مقام تازه براي اعمال سياست‌ها نمي‌دهد و احتمالا هر مقام ديگري نيز در اين شرايط با همين وضعيت روبه‌رو خواهد شد.
همتي شنبه در همايش بانكداري اسلامي گفت: «باور عميق من اين است كه اتفاقي كه در بازار ارز افتاد، محصول ناترازي سيستم بانكي و رشد وحشتناك نقدينگي و اصرار ما به تداوم نقدينگي است. سياست ما حفظ ذخاير بانك مركزي و استفاده از ساير منابع در كشور از جمله منابع حاصل از صادرات غير نفتي است.» همين اشاره كافي بود تا بازار واكنش تندي نشان دهد. اين در حالي است كه رييس كل بانك مركزي با تمركز بر ناترازي صورت‌هاي مالي بانك‌ها، بر اين باور است كه بيشتر مشكلات ما در اقتصاد كشور از همين مساله نشات مي‌گيرد.با تمام انتقادهايي كه به سياست‌هاي دولت مطرح است، بايد در نظر داشت كه رييس بانك مركزي گرچه از سوي رييس‌جمهور انتخاب مي‌شود، طبق قانون مستقل است و بايد به او زمان داد. برخي معتقدند كه شرايط اقتصاد ايران خاص است و هيچ فردي به تنهايي نمي‌تواند همه مسائل يك حوزه را رفع و رجوع كند. با اين همه، حتي با نگاه نهادگرايانه در كوشش براي اصلاح ساختاري نظام اقتصادي، افرادي كه اين حركت را مديريت مي‌كنند، مهم هستند.
شوراي متخصصان
به نظر مي‌رسد كه بهترين و شايد تنها راه موجود در شرايط كنوني، تشكيل شورايي از متخصصان اقتصاد به‌ويژه كارشناسان ارشد بازار است كه دولت را با بانك مركزي هماهنگ كند و سياست‌هاي مقبول و منطقي پيشنهاد دهد. شايد حتي بهتر باشد كه اين شورا، حق تصميم‌گيري داشته باشد. در كنار اين، بايد در نظر داشت كه بانك مركزي گه گاه با سياستگذاري‌هاي برخي نهادهاي اقتصادي يا غيراقتصادي ديگر نيز به چالش كشيده مي‌شود كه در اين مورد هم، حمايت كامل از سياستگذاري‌هاي مستقل بانك مركزي به عنوان «حرف آخر» اهميت دارد.
در صورتي كه متخصصان، تصميم‌گير باشند و بانك مركزي مركز سياستگذاري‌هاي پولي و بانكي بماند، ممكن است در طول زمان، جو بي‌اعتمادي و نااطميناني از بازار دور شود.
واكنش شاخص‌ها
روز يكشنبه باز هم معامله‌گران بازارهاي ارز و طلا بي‌تابي خود را نمايان كردند تا با افزايش تقاضا، قيمت‌ها بالاتر رود و با رشد قيمت‌ها، درجه تب بازار بالاتر برود.
روز گذشته انواع سكه‌هاي طلا، در روز تعطيلي بازارهاي جهاني، تحت تاثير رشد دلار، جهش كردند. سكه امامي يكشنبه تا بهاي 4 ميليون و 450 هزار تومان هم پرش كرد اما در نهايت روي قيمت 4 ميليون و 450 هزار تومان ايستاد. ديگر انواع سكه نيز همگي تا سقف‌هايي رشد كردند و بعد كمي پايين‌تر ايستادند.
اين روند تحت تاثير رشد ارزش دلار در بازار آزاد و البته افزايش مستقيم تقاضاي سكه‌هاي طلا به عنوان يك سرمايه امن بود. با وجود اين، قيمت دلار در سامانه نظارت ارز كه در كنار بازار ثانويه بخش مهمي از معاملات دلاري كشور را پوشش مي‌دهد، روز يكشنبه پايين آمد. جزييات روند ارزها در «سنا» را در جدول مي‌بينيد.