نياز امروز جامعه ما به كارآفرين اجتماعي
مهسا كليدري
كارآفرين يا فعال اجتماعي؟ اين دو دسته هر كدام به نحوي تلاش بر بهبود شرايط زندگي دارند. كارآفرين فردي است كه با نگاهي متفاوت به دنيا مي‌نگرد و مي‌كوشد تا شكاف‌هاي موجود زندگي بشر را شناسايي كرده و با خلاقيت و از طريق دانش يا مهارت، روشي را براي حل آن معضل شناسايي كند. كارآفرينان بر مبناي نوآوري‌اي كه ارايه مي‌كنند و بازخوردي كه از جامعه و مردم مي‌گيرند، سود دريافت مي‌كنند و همچنان چرخه بهبود نوآوري‌ها را پي مي‌گيرند تا بتوانند درآمد بيشتري را كسب كنند. فعالان اجتماعي با در نظر گرفتن نيازهاي اساسي و بنيادين انسان‌ها و با از خودگذشتگي سعي بر باز كردن گره‌هاي زندگي ديگران دارند. اين افراد با عطوفت، نه تنها به دنبال كسب سود و منفعت نيستند بلكه تا حد امكان از زندگي شخصي‌شان مي‌گذرند تا دنيايي بهتر براي زندگي همگان بسازند. حال دوباره مي‌پرسيم كارآفرين باشيم يا فعال اجتماعي؟ چه خوب است اگر بتوانيم با در نظر گرفتن ويژگي‌هاي هر دو دسته يك كارآفرين اجتماعي باشيم. فردي كه بتواند يك مشكل اجتماعي را شناسايي كند و با بهره‌گيري از اصول كارآفريني معضل را سازماندهي كند، و به نوعي مديريت سرمايه براي ايجاد تغييرات داشته باشد را كارآفرين اجتماعي مي‌ناميم. بنابراين كارآفرين اجتماعي فردي است كه در پي پاسخي مناسب به مشكلات اجتماع در چارچوب يك كسب و كار سودده است. براي مثال كودكان كار را در نظر بگيريد، با وجود سازمان‌هاي اجتماعي و كمك‌هاي دولت و جريان‌هاي مالي بسيار، ما همچنان شاهد فعاليت اين كودكان به عنوان يك معضل اجتماعي هستيم. با توجه و مديريت كودكان كار علاوه بر بهبود شرايط زندگي‌شان در اين زمان، نه تنها مي‌توان به رشد اقتصادي در سطح جامعه رسيد بلكه مي‌توان از آسيب‌هاي اجتماعي آينده نيز دور شد، در اين مثال نقش كارآفرين اجتماعي مي‌تواند توانمندسازي خانواده اين كودكان براي حضور در بازار كار باشد؛ بطوري كه با ارايه آموزش‌هاي لازم و متناسب با بازار كسب و كار و اشتغال آنها، كودكان‌شان را به بازار كار نفرستند. بايد به توسعه كارآفريني اجتماعي به عنوان امري انسان‌دوستانه و راهكاري براي حل معضلات اجتماعي توجه كرد، عوامل مختلف فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي مي‌تواند يك فرد را تبديل به يك كارآفرين كند و اين مهم وراي جنسيت و نژاد انسان‌هاست.
نابرابري بين حقوق زنان و مردان همچنان يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي اجتماعي جوامع محسوب مي‌شود و زنان با فعاليت‌هاي اجتماعي سعي بر ايجاد اين تعادل دارند، چه بسا كه براي رسيدن به توسعه پايدار نقش جنسيت به عنوان يك شاخص غيرموثر در فعاليت‌هاي كارآفرينانه در نظر گرفته مي‌شود.
زنان در عرصه علمي، برابر يا بيشتر نسبت به مردان فعال هستند و تعداد زنان شاغل دولتي نيز طي ساليان اخير رشد بسيار زيادي داشته است و مي‌توان گفت از نظر قانوني مانعي براي توسعه كارآفريني زنان وجود ندارد و مهم‌ترين چالش حضور زنان در عرصه كارآفريني به عوامل فرهنگي برمي‌گردد. براي مثال براي گرفتن وام و راه‌اندازي يك كسب و كار زنان با مشكل جدي مواجه هستند، چرا كه بيشتر وثيقه‌هاي مورد نياز براي اخذ وام به نام مردان بوده يا مشكلات اينچنيني سد راه است. اما بايد توجه داشت كه زنان با ريزبيني در جامعه و عواطف انساني خاص مي‌توانند گام‌هاي بزرگي را در عرصه رشد كارآفريني اجتماعي بردارند، بهترين مصداق اين موضوع را مي‌توان در اقتصاد مقاومتي و در موضوع اصلاح الگوي مصرف ديد. چرا كه زنان با توجه به نقش اساسي در خانواده ديد عميق‌تري نسبت به اين موضوع داشته و راه كارهايي كه در زمينه كارآفريني اجتماعي و اصلاح الگوي مصرف ارايه دادند بسيار كاربردي‌تر بود. در جامعه پايداري در عرصه‌هاي مختلف وجود دارد در حالي كه ممكن است اين پايداري تا حدودي مطلوب نباشد.
بطور مثال چرخه اقتصادي در كشور وجود دارد اما حضور كمرنگ زنان در اين چرخه نوعي پايداري نامطلوب ايجاد كرده است. نيمي از جمعيت، به معناي نيمي از توانايي، خلاقيت و نيمي از توسعه است و به طور قطع با حضور زنان در تمامي عرصه‌ها، مي‌توان به رشد اجتماعي و بهره‌وري اقتصادي رسيد. كارآفريني اجتماعي مي‌تواند شيوه‌اي براي رفع محدوديت‌هاي اجتماعي و مشكلات فرهنگي و آماده‌سازي بستري براي شكوفايي استعدادهاي بانوان باشد و چه كساني بهتر از خود زناني كه با اين مشكلات دست و پنجه نرم كرده‌اند مي‌توانند اين كار را انجام دهند؟ تفكر كارآفريني و كمك به هم‌نوع مانند بذري است كه در جامعه كاشته مي‌شود و در صورتي كه به اين بذر رسيدگي شود طي نسل‌هاي بعد رشد مي‌كند و كم‌كم تبديل به يك اصل اساسي در جامعه مي‌شود. همواره بايد توجه داشت كه يك كارآفرين اجتماعي بايد با در نظر گرفتن منفعت دسته بزرگي از انسان‌ها تفاوت‌هاي اساسي در جامعه ايجاد كند. اين تغييرات مي‌تواند براي انسان‌هاي حاضر باشد يا زير بنايي باشد براي آيندگان، مهم آن است كه بتوان جامعه را به تناسب در جنبه‌هاي اجتماعي و اقتصادي رشد داد.
فعال استارت‌آپ