گروه سياسي
مدت‌ها است كه موافقان و مخالفان در مورد «فيلترينگ» صحبت مي‌كنند؛ مناقشه‌اي كه پس از اعتراضات خياباني و فيلتر چند روزه تلگرام و اينستاگرام جدي‌تر بروز و ظهور داشت. گرچه هيچ گروهي موافق حذف فضاي مجازي نيست اما موافقان فيلترينگ معتقدند بايد پيام‌رسان‌هاي داخلي را جايگزين نرم‌افزارهايي چون تلگرام كرد. از آن سو مخالفان هم اين موضوع را ايجاد محدوديت مي‌دانند.
گرچه وزير ارتباطات دولت دوازدهم بالاخره بنا بر فشارهايي دكمه فيلتر تلگرام و اينستاگرام را فشار داد با اين حال دولتي‌ها دايما تاكيد داشتند فيلترينگ موقتي است و تنها دولت در اين تصميم دخالت نداشته است. روز گذشته فضاي مجازي هم موضوع داغ هيات دولت بود و هم دو وزير ارتباطات و دادگستري در مورد آن اظهارنظر كردند. همچنين رييس‌دفتر حسن روحاني هم بار ديگر خبر داد كه هم فيلترينگ و هم رفع آن با دستور شوراي امنيت ملي بوده است. هر چه موضع دولتي‌ها در مورد فضاي مجازي از سر همراهي بود با اين حال چهره‌هايي خارج از دولت نقدهاي تند و تيزي را نسبت به برخورد دولت در مورد فضاي مجازي روانه قوه مجريه كردند. سردار نقدي فضاي مجازي را با دوران برده داري مقايسه، معان دادستان كل رفع فيلتر را غيرقانوني اعلام كرد و آيت‌الله مكارم شيرازي هم تهديد كرد اگر بار ديگر اعتراضات خياباتي صورت بگيرد مردم دولت را نخواهد بخشيد .
بهره‌مندي موثر از فضاي مجازي با تاكيد بر تقويت حاكميت ملي
هيات دولت در جلسه روز چهارشنبه خود به رياست حسن روحاني گزارش مركز ملي فضاي مجازي درخصوص «اقتصاد مجازي» را بررسي كرد و همچنين حسن روحاني در مورد درك درست از سرعت تحولات فضاي مجازي و تاثيرات آن بر شكاف نسلي هشدار داد.
رييس‌جمهور در اين جلسه گفت: «بهره‌مندي موثر از اين فضا با تاكيد بر تقويت حاكميت ملي و تلاش براي افزايش ظرفيت‌هاي بومي و پيشگيري از آسيب‌ها نيازمند سرمايه‌گذاري‌هاي بيشتر در آن است.» حسن روحاني با يادآوري اينكه عدم درك درست از سرعت تحولات فضاي مجازي و تاثيرات آن موجب شكاف نسلي مي‌شود، مطرح كرد: «دولت بايد تلاش كند در حوزه توسعه اقتصاد فضاي مجازي از جهان عقب نيفتيم.»
تصميم مهم دولتي‌ها
در جلسه روز چهارشنبه هيات دولت علاوه بر بحث و بررسي درخصوص «اقتصاد مجازي»؛ تصميم مهمي هم از سوي دولت اتخاذ شد كه محمد جواد آذري جهرمي، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات در حاشيه جلسه در مورد اين تصميم توضيح داد. آذري جهرمي، وزير ارتباطات ضمن اشاره به موافقت رييس‌جمهور براي اختصاص ۵۰۰ ميليارد تومان در جهت توسعه خدمات كسب و كارهاي نوپا گفت: «در تلاشيم تا ۶ ماه آينده در كشور سند توسعه اقتصاد ديجيتال داشته باشيم.» او همچنين خبر داد كه بر اساس تصميم روز چهارشنبه هيات دولت از اين به بعد شكايت بدنه دولت از كسب و كارهاي نوپا قبل از مطرح شدن در مراجع قضايي، در كميته‌اي به مسووليت معاونت حقوقي رياست‌جمهوري و عضويت نمايندگان وزارت ارتباطات، وزارت كار و معاونت علمي رياست‌جمهوري بررسي شود و سپس به دستور قضايي ارجاع شود. از آنجا كه اغلب كسب‌و‌كارهاي تازه با فضاي مجازي ارتباط تنگاتنگي دارند اين تصميم مي‌تواند تضميني براي فعاليت كسب و كارهاي نوپا باشد كه اتفاقا در جريان فيلترينگ تلگرام و اينستاگرام وضعيت كاري و اقتصادي بسياري از آنها را تحت تاثير قرار داد. همچنين محمود واعظي، رييس دفتر رييس‌جمهوري نيز در حاشيه جلسه هيات دولت درباره برنامه‌هاي دولت براي بومي‌سازي پيام‌رسان‌ها در فضاي مجازي توضيح داد و گفت: «در اين جلسه رييس‌جمهور دستور دادند كه وزارت ارتباطات به جد دنبال سرمايه‌گذاري و حمايت از اپليكيشن‌ها و شبكه‌هاي مجازي باشد كه پيام‌رسان‌هاي بومي را داشته باشيم. قابل قبول نيست كه مردم از يك شبكه اجتماعي انحصاري استفاده كنند البته حق مردم اين است كه از شبكه‌هاي اجتماعي استفاده كنند ولي از نظر امنيت ملي نمي‌شود يك شبكه اجتماعي فقط باشد.»
از اول هم قرار نبود فيلترينگ دايمي باشد
وزير دادگستري در واكنش به صحبت‌هاي معاون دادستان كل كشور درباره بي‌تفاوتي دولت نسبت به فعاليت مجرمانه تلگرام به خبرآنلاين گفت: « من دلايل و استنادهاي ايشان را نمي‌دانم اما درباره شبكه‌هاي اجتماعي از اول هم كه در دولت و مراجع مختلف مباحثي مطرح بود، بنا نبود كه آنها براي هميشه تعطيل شوند.»
آوايي توضيح داد: «هميشه صحبت اين بود كه به طور مقطعي شرايطي پيش آمد، از اين شبكه‌ها
سوء استفاده‌هايي شد كه مسير و معبري براي ناامني كشور شدند بنابراين تا زماني كه ضرورت دارد، اين اتفاق {فيلترينگ} براي امنيت و آرامش كشور بيفتد اما اينكه گفتند بازگشايي استفاده از آنها خلاف قانون بوده، من متوجه اين صحبت نشدم و استدلال ايشان را هم نمي‌دانم.» او همچنين در مورد صحبت‌هاي دادستان كل كشور مبني بر بي‌تفاوتي قوه مجريه در برابر فعاليت مجرمانه را صحبت‌هايي توصيف كرد كه بوي اختلاف و تعارض بين قوا از آن
استشمام مي‌رسد.
مخالفت‌هايي خارج از دولت
گرچه ديروز روز اظهارنظر و اعلام موافقت دولتي‌ها با فضاي مجازي بود با اين حال خارج از دولت نرم‌افزارهايي چون تلگرام و اينستاگرام مخالفان سرسختي دارد. مخالفاني كه البته معتقدند با جايگزين كردن پيام‌رسان‌هاي داخلي مي‌توان تبعات منفي فضاي مجازي را كاهش داد. يكي از اين مخالفان سردار محمدرضا نقدي، معاون فرهنگي و اجتماعي سپاه پاسداران است كه روز گذشته در همين رابطه نامه‌اي خطاب به رييس‌جمهوري نوشت و بر مديريت بومي فضاي مجازي تاكيد كرد. سردار نقدي در اين نامه نوشت: «همين امروز راه را بر ظرفيت‌هاي بيشمار داخلي باز كنيد و آنها را جايگزين اجانب نماييد كه فردا دير است. آقاي رييس‌جمهور! نپسنديد كه ملت ايران به بردگي برود! شما به پاسداري از عزت و منافع ملت ايران قسم خورده‌ايد. آقاي رييس‌جمهور به بردگي ملت ايران رضايت ندهيد.» او در خلال اين نامه چيزي حدود 9 سوال در مورد مديريت فضاي مجازي مطرح كرد و پرسيد: «مساله اين است آيا مديريت اين فناوري بايد در اختيار ملت ايران باشد يا اينكه زحمت را ايراني بكشد و آقايي‌اش را ديگران بكنند؟با هر كليك كه ما ميكنيم، دلارها به حساب چه كسي واريز مي‌شود؟ به حساب امريكا و موسسات استعماري وابسته به آن. آيا اين انصاف است؟! آيا اين عاقلانه است؟!» معاون فرهنگي و اجتماعي سپاه پاسداران دوران استفاده از فضاي مجازي با مديريت غيرايراني را بدتر از دوران برده‌داري توصيف كرد. نقدي اين گونه تحليل كرد كه بردهداران قديم لااقل براي مديريت بردگان خودشان بايد در آفتاب ميايستادند و براي شلاق زدن بايد خودشان هم عرق ميريختند، امروز آقاي بردهدار نشسته هزاران كيلومتر دورتر در ويلاي اشرافي و گرم و نرم از جايش هم تكان نميخورد، از يك طرف از همه ما بيگاري ميكشد و جوان و كارگر و صنعتگر و فناور ايراني را در مخاطرات فراوان به ميدان كار مي‌فرستند تا سامانهها را آماده كنند و از طرف ديگر، با هر اشاره و انگشت ما پول به جيبش سرازير مي‌شود. او همچنين پمپاژ فحشا و نابودي نواميس و اخلاق به ملتها، حجم بالاي دروغ، شايعه و شبهههاي ديني و اخلاقي را از عواقب فضاي مجازي دانست.
نوكر بي‌اختيار امريكا و اسراييل
آيت‌الله ناصر مكارم‌شيرازي بارها مخالفت خود با فضاي مجازي را علني كرده است. او روز گذشته با وجود اينكه بنا داشت در مورد جمله منسوب به روحاني صحبت كند اما گريزي هم به فضاي مجازي زد و به نقد مديريت دولت در اين زمينه هم پرداخت. او پيش از ظهر ديروز در جلسه درس خارج فقه خود كه در مسجد اعظم قم برگزار شد خطاب به قوه مجريه گفت: «شما كار اصلي خود را در سه چيز خلاصه كنيد؛ جلوگيري از گراني، توليد كار براي اقشار مختلف جامعه به‌ويژه جوانان تحصيلكرده و سوم در دسترس قرار دادن يك فضاي مجازي سالم براي مردم.» مكارم شيرازي ادامه داد: «اين فضاي مجازي فعلي كه رفع مانع از آن شد به‌يقين تمام اختيارات آن در دست امريكا و صهيونيست‌هاست و به همه اجازه دادند كه به آن وارد شوند اما به‌صورت يك نوكر بي‌اختيار، آيا در شأن يك ملت پرافتخار هست كه نوكر بي‌اختيار آنها باشد؟» او البته اين‌بار دولت را از طرف مردم خطاب قرار داد و گفت اگر يك بار ديگر اين فضاي مجازي سبب اغتشاش شود مردم شما را نخواهند بخشيد.
رفع فيلتر تلگرام و اينستاگرام غيرقانوني است
معاون دادستان كل كشور هم روز گذشته اعلام كرد رفع فيلتر تلگرام و اينستاگرام غيرقانوني بوده است. اين درحالي است كه روز چهارشنبه محمود واعظي، رييس‌دفتر رييس‌جمهوري در حاشيه هيات دولت نسبت به رفع فيلتر واكنش نشان داده‌بود. او در پاسخ به اين سوال كه آيا دستور رفع فيلتر از سوي رييس‌جمهوري صادر شده، گفت: اين موضوع در شوراي عالي امنيت ملي مطرح و درباره آن تصميم‌گيري شد. با اين حال عبدالصمد خرم‌آبادي، معاون دادستان كل كشور و دبير كميته فيلترينگ با نگارش يادداشتي به توضيح در مورد مقوله فيلترينگ فضاي مجازي و تاثير آن پرداخت. او آمارهايي كه برخي از مسوولان در خصوص كاهش ۴۰ درصدي تراكنش‌هاي بانكي در زمان فيلتر تلگرام ارايه دادند را تكذيب كرد و نوشت: «به نظر مي‌رسد اين آمارسازي‌ها براي توجيه رفع فيلتر غيرقانوني تلگرام و اينستاگرام است. نبايد با ارايه آمار غلط مردم را به اشتباه انداخت.» او همچنين مدعي شد: «بر اساس استعلام به عمل آمده از شاپرك (شبكه الكترونيكي پرداخت بانك مركزي) تعداد تراكنش‌هاي بانكي اينترنتي بعد از فيلتر شدن تلگرام و اينستاگرام فقط ۶/۵ درصد كاهش داشته داشته است.» خرم‌آبادي همچنين در اين يادداشت مدعي شد كه اكثريت قريب به اتفاق كسب و كارهاي غيرقانوني نظير فروش مواد مخدر و مشروبات الكلي و فروش فيلم‌هاي مستهجن و بسياري ديگر از فعاليت‌هاي اقتصادي غيرقانوني به لحاظ فراهم نبودن امكان نظارت در تلگرام انجام مي‌شوند. معاون دادستان كل كشور هم در پايان هم اين يادداشت قوه مجريه را به بي‌تفاوتي نسبت به فعاليت مجرمانه متهم كرد و گفت بي‌سابقه، شگفت‌انگيز و تاسفبار است. بي تفاوتي قوه مجريه در قبال فعاليت مجرمانه تلگرام و اينستاگرام نوبر، بي‌سابقه، شگفت‌انگيز و تاسفبار است.