گمانه‌زني‌ها در مورد علت بركناري اعضاي خانواده سلطنتي از ارتش
آيا سلطنت پادشاه اردن
در خطر است؟
گروه جهان | بعد از اينكه پادشاه اردن هفته گذشته در اقدامي ناگهاني دو برادر و پسرعمويش را از مقام‌هاي‌شان در ارتش بركنار كرد، برخي رسانه‌ها خبرهايي در مورد احتمال وقوع يك كودتا در اردن با همكاري عربستان سعودي و امارات متحده عربي منتشر كردند. روزنامه ديلي اكسپرس در گزارشي نوشته‌بود كه اين سه عضو خانواده سلطنتي به دليل ارتباط با وليعهد سعودي، محمد بن سلمان و حاكم امارات، محمد بن زايد توسط پادشاه بازداشت شده‌اند. با وجود انتشار اين اخبار، دربار سلطنتي اردن اين گزارش‌ها را كاملا تكذيب و تهديد كرده است هر كس به انتشار چنين اخباري اقدام كند، مورد تعقيب قضايي قرار مي‌گيرد.
وب‌سايت السوره، اولين رسانه‌اي بود كه روز شنبه ادعا كرد سه عضو خاندان سلطنتي اردن، بازداشت شده‌اند. اين وب‌سايت نوشته‌بود كه سه فرمانده ارتش به دليل آنچه تماس با وليعهد سعودي و حاكم امارات عنوان شد و احتمال اقدام به كودتا از كار بركنار و بازداشت شده‌اند. ارتش اردن بازداشت اين افراد را تكذيب كرده است. السوره مي‌نويسد كه بسياري از دولت‌هاي عربي منطقه خاورميانه نسبت به ايجاد يك موج انقلابي جديد نگران هستند و با ديده ترديد به اقدامات دربار سعودي نگاه مي‌كنند كه به جاي ايجاد يك رابطه كاري مناسب با دولت‌هاي منطقه در پي ايجاد تغييرات در منطقه است.
شايعه اختلاف دربار خاندان هاشمي در اردن با دربار خاندان سعودي در عربستان سعودي، درست بلافاصله بعد از اعلام تصميم دونالد ترامپ، در مورد به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي علني شد. به نوشته رسانه‌ها دربار سعودي كه خواهان مدارا با امريكا در قضيه فلسطين بود، از پادشاهي اردن خواسته‌بود تا در جلسه سران سازمان همكاري اسلامي در استانبول شركت نكند. كار تا جايي پيش رفت كه رويترز با انتشار خبر بازداشت صبيح المصري، ميلياردر با نفوذ اردني-فلسطيني در رياض، قصد داشت جلوي شركت عبدالله دوم، پادشاه اردن را در جلسه سران سازمان همكاري اسلامي بگيرد.
تحليل‌گران احتمال ايجاد جو بي‌اعتمادي ميان امان و رياض را رد نمي‌كنند. ماركوس شونيكس به روزنامه ديلي اكسپرس مي‌گويد شرايط ديپلماتيك در خاورميانه «غيرقابل پيش‌بيني» است. اين تحليل‌گر مسائل خاورميانه معتقد است: «واقعا بسيار سخت است كه شرايط كنوني را تحليل و پيش‌بيني كرد چه چيزي در آينده رخ مي‌دهد.»
اما دربار عبدالله دوم، همه اين شايعات را به‌شدت رد مي‌كند و تاكيد كرده است كه شاهزاده علي و شاهزاده فيصل برادران پادشاه اردن، در كنار عموزاده‌اش شاهزاده طلال، كه هر سه مقام‌هاي بلندپايه ارتش اردن بودند، به دليل بازنشستگي از مناصب خود كنار رفته‌اند. بر اساس بيانيه دربار اردن، اين تغييرات در راستاي تجديد ساختار سلسله مراتب ارتش انجام شده است. فيصل بن حسين، برادر پادشاه فرمانده نيروي هوايي سلطنتي و فرمانده ستاد مشترك ارتش بود و برادر ديگر پادشاه، علي بن حسين بود كه براي سال‌هاي متوالي فرمانده گارد سلطنتي بود. طلال بن محمد، عموزاده پادشاه، فارغ‌التحصيل مدرسه نظامي سندهرست بريتانيا و يكي از افسران بلندپايه نيروهاي ويژه ارتش بود. هر سه عضو خانواده سلطنتي هفته گذشته نامه‌اي براي تشكر از فعاليت‌هاي‌شان دريافت كرده‌اند و پس از بازنشستگي يك درجه افتخاري ارتقاي مقام يافته‌اند.
بر اساس بيانيه‌اي كه روز يكشنبه از سوي دربار اردن منتشر شد، هر شهروندي كه در شبكه‌هاي اجتماعي اقدام به انتشار «دروغ‌ها و ادعاهاي كذب» در اين مورد بكند به دليل «بر هم زدن اعتماد ميان مردم اردن و خانواده سلطنتي»، از طريق قانوني مورد تعقيب قرار مي‌گيرد. اين بيانيه اضافه مي‌كند: «هدف اين اخبار ساختگي كه به تازگي منتشر شده‌اند، متزلزل كردن نهادهاي قانوني در اردن است.»
به گزارش رويترز يك مقام آگاه در ارتش اردن به اين خبرگزاري گفته است كه دليل اعلام بازنشستگي اين سه عضو ارشد خانواده سلطنتي، تمايل پادشاه به نشان دادن حاكميت قانون در كشور بود و با اين هدف انجام شد كه نشان بدهد هيچ كس، حتي اعضاي خانواده حاكم هاشمي از قانون فراتر نيستند. به گفته اين منبع آگاه، پيش‌بيني مي‌شود بعد از بازنشستگي اين سه عضو خانواده سلطنتي، چندين فرمانده ارشد ديگر ارتش نيز بازنشسته شوند.
پادشاه اردن، كه شخصا فرماندهي نيروهاي ويژه ارتش را بر عهده دارد، پيش از اين اعلام كرده‌بود كه قصد دارد براي كاهش هزينه‌ها و افزايش بهره‌وري در ارتش 120 هزار نفري اين كشور است. عبدالله دوم گفته است قصد دارد با كاهش هزينه‌هاي جاري ارتش، نيرويي موثرتر با تجهيزات مدرن‌تر و آماده مبارزه با گروه‌هاي تروريستي ايجاد كند. اردن در شرق با عراق، در شمال با سوريه و در غرب با سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين هم مرز است و طي سال‌ها هرج و مرج و درگيري‌هاي تروريستي در منطقه، تاكنون نسبتا آسيبي نديده است.
بسياري از فرماندهان كنوني ارتش و مقامات بلندپايه دولت اردن، از اعضاي قبايل بومي اردن هستند كه اصلي‌ترين نيروي پشتيبان خانواده سلطنتي در اردن محسوب مي‌شود. در نگاه شهروندان اردني، خانواده سلطنتي به نوعي نيروي وحدت‌آفرين ملي ديده مي‌شود، به خصوص كه بخش اعظم جمعيت اردن را آوارگان فلسطيني تشكيل مي‌دهند كه بعد از جنگ‌هاي 1948 و 1967، مجبور به سكونت در اردن شده‌اند.