آيا تصويرتان را خودتان ساخته‌ايد؟
جلال سميعي
۱- رسانه يكي از قدرت‌هاي تاريخي هر فرد و گروه و برند و حكومتي محسوب مي‌شود و اين قدرت تاريخي هر روز مهم‌تر هم مي‌شود؛ براي آنهايي كه مي‌خواهند تصوير مقتدر و شكست‌ناپذيري از خود بسازند، رسانه ابزاري است كه با اعجاز اقناع و تبليغات مي‌تواند از واقعيت تا توهم را به مخاطبان القا كند و با بازنمايي وقايع و رفتارها و نيت‌ها به روش و لحن خود، درك موردنظر مالكان خود را در جامعه هدف شكل دهد.
۲- رسانه، برخلاف ديگر مولفه‌هاي قدرت، مي‌تواند هرگز تاريخ انقضا نداشته باشد؛ ممكن است عناصر اقتدار و هويت يك فرد يا رژيم يا سازمان نابود شوند، اما رسانه ذاتا از جنس تاريخ است و خود را با هر روايتي كه لزوما ثابت هم نخواهد ماند، به ماندگاري و تاريخ و اسطوره‌ها پيوند بخورد؛ ذات قصه‌گويي تاريخ، خود رسانه‌اي است كه مي‌تواند مارهاي دوش ضحاك را تا روزگار ما زنده نگه دارد؛ ذات جذاب قصه، مردمان نسل‌ها را وادار به حفظ و انتقال آن مي‌كند؛ از همين روست كه ما چنگيز مغول را مي‌شناسيم، تصويري از او و شاهكارهايش در ذهن داريم و آن را به بعدي‌ها هم انتقال خواهيم داد. برادر نامشهور حاتم طايي مشهور، پانزده قرن پيش براي جاودانگي سعي كرد روش متفاوتي از برندينگ و ساختن شهرت را در پيش بگيرد! به هر حال موفق بود.
۳- رسانه، تصوير و هويت مي‌سازد؛ اين روزها كه حملات تروريستي با روش‌هاي تازه مثل سرطان به بخش‌هاي مختلف پيكر بني‌آدم هر روز حمله مي‌كند، بحث هميشگي حد و چارچوب پوشش خبري تروريست‌ها هم جدي‌تر شده است؛ بسياري از منتقدان مي‌گويند رسانه‌ها حتي در هنگام وقوع حادثه نبايد بيش از حداقل لازم، اجازه قدرت‌نمايي و بازنمايي و برجسته‌سازي به تروريست‌ها بدهند؛ آنها معتقدند هر چه اين حوادث و هويت و پيام‌هاي رسانه‌اي تروريست‌ها بيشتر منتشر شوند، خواسته آنان بيشتر برآورده شده است. حقيقت هم اين است كه از حملات يازدهم سپتامبر، فهم رسانه‌اي ترور در جهان تحول بزرگي داشت و القاعده و فرزندانش هر روز بيش از پيش رسانه و مخاطبان را مقهور خود كردند؛ داعش امروزه از بهترين مثال‌ها براي اهميت و قدرت رسانه است؛ از سوزاندن و سر بريدن و هدف گرفتن فيلم حرفه‌اي مي‌سازد و رسانه‌هاي تشنه هم آن را مثل ويروس تكثير مي‌كنند؛ شك نكنيد كه داعش بزرگ‌ترين قدرت را خوب در اختيار دارد؛ ترساندن در ابعاد جهاني.
۴- همين قدرت اما مي‌تواند خطر هم باشد؛ به قول استراتژي‌خوانده‌ها، فرصت و تهديد رسانه با هم مي‌آيند؛ بسياري از صاحبان قدرت سياسي يا تجاري يا مذهبي با اقتدار و هزينه‌هاي زياد تلاش كرده‌اند كه در طول سال‌ها با حفظ انحصار و بستن راه‌هاي ديگر و بلعيدن جريان‌هاي ديگر رسانه‌اي، روايت و‌تصوير دلخواه خود را به جامعه هدف‌شان انتقال بدهند؛ اما گاهي يك تصوير از دوربين فردي عادي همه بازي را به هم زده است؛ ظهور ابزارهاي فردي ثبت و بازنشر پيام در جهان، قاعده بازي انحصار را عوض كرد. باهوش‌ها اما آنهايي هستند كه حالا با همين قاعده جديد هم نظم رسانه‌اي و نبض القاي تصوير دلخواه را باز در دست مي‌گيرند! عوامل زياد و پيچيده‌اي در بازنشر انبوه يك پيام در همه انواع رسانه دخيل‌اند... اما هنوز هم بعضي‌ها ثابت مي‌كنند كه فريب افكار عمومي اتفاقا با تكيه بر همين اعتماد به تكثر رسانه‌ها مي‌تواند كار آساني باشد.
۵- خطر بزرگي كه در كمين شما به عنوان يك فرد، سازمان، برند يا هر هويتي هميشه هست، عقب ماندن شما از داشتن ابتكار عمل و قدرت ساختن تصويرتان در سپهر رسانه‌اي دنياي امروزي است. يادتان باشد كه اگر حضور به‌هنگام و موثري نداشته باشيد، ديگران تصوير شما را طوري كه به نفع‌شان است خواهند ساخت.