زهرا علي‌اكبري / نمايندگان مجلس از ابتداي فعاليت دولت يازدهم تا پايان دي ماه بيش از 1038 سوال از وزراي اقتصادي دولت پرسيده‌اند. به گزارش خبرنگار «اعتماد»، كل سوالاتي كه در اين دوره زماني- از ابتداي روي كار آمدن دولت تا پايان دي ماه- از وزراي كابينه يازدهم پرسيده شده است، 1588 سوال بوده است. به اين ترتيب اقتصاد، سهم مهمي در سوالات نمايندگان مجلس شوراي اسلامي دارد. امروز هم قرار است وزير امور اقتصادي و دارايي براي پاسخگويي به سه سوال كه از سوي حميد رسايي، مسعود ميركاظمي و موسوي لارگاني مطرح شده است در مجلس حضور يابد. طيب‌نيا تا پايان دي ماه 103 سوال از نمايندگان دريافت كرده و وزير يك كارته كابينه است. انبوه سوالاتي كه از سوي نمايندگان پرسيده مي‌شود، كم‌كم به يكي از دغدغه‌هاي جدي وزرا تبديل شده است. بر اساس اين گزارش در ادوار اول تا هفتم مجلس شوراي اسلامي در كل 1554 سوال از وزرا اعلام وصول شده است. كل سوالاتي كه در مجلس هشتم اعلام وصول شد 3453 سوال بود اما مجلس نهم در دوره يك سال و نيمه فعاليت دولت يازدهم 1588 سوال از وزرا پرسيده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد شمار سوالات نمايندگان مجلس شوراي اسلامي از وزراي دولت يازدهم، هر ماه نسبت به ماه پيش از آن روندي افزايشي را تجربه كرده است به طوري كه انبوه سوالات مطرح شده اعتراض رييس‌جمهور و معاون پارلماني وي را نيز به همراه داشته است. رييس‌جمهور پيش از اين با اشاره به افزايش شمار سوالات نمايندگان مجلس شوراي اسلامي از وزرا، گفته است: «سوال حق نمايندگان است، اما چنين حجمي از سوال از وزرا با حجم كاري بالاي آنها تناسب ندارد و بعضا برخي از تقاضاها و درخواست‌ها نيز منطبق با قانون نيست و وزير در قبال عدم برآورده كردن آن، نبايد تهديد شود. بايد نمايندگان محترم وزرا را براي انجام كار بهتر دلگرم كنند.»مجيد انصاري، معاون حقوقي و پارلماني رييس‌جمهور نيز در اين خصوص گفته است: وزيران مجبورند هفته‌اي يك يا دو روز از وقت خود را براي پاسخگويي به نمايندگان و در كميسيون‌هاي مختلف مجلس طي كنند. انصاري كه نسبت به برخورد مجلس با مساله طرح سوال از نمايندگان معترض بود در نامه‌اي به رييس قوه مقننه خواستار بازنگري در تخصيص وقت سوال مجدد به سوال‌كننده، پس از توضيحات وزير شده است، چراكه اين اقدام را نوعي ظلم به وزيري مي‌داند كه با سوالات تازه‌اي از سوي سوال‌كننده‌اي كه قانع نشده است روبه‌رو مي‌شود.بر اساس رويه فعلي بخشي ازسوال توسط سوال‌كننده مطرح مي‌شود و وزير مربوطه پاسخ مي‌دهد و مجددا نوبتي براي سوال‌كننده در نظرگرفته مي‌شود. انصاري معتقد است در وقت دوم به يكباره سوالات جديدي كه در واقع يك طرح ادعايي است از سوي سوال‌كننده مطرح مي‌شود كه ديگر وزير از فرصت كافي براي پاسخگويي به آن برخوردار نيست.
47 هزار دقيقه زمان براي پاسخگويي به سوالات نمايندگان
از زمان تحويل سوال از سوي نماينده به هيات رييسه تا زمان اعلام آن به وزير و در دستور كار كميسيون قرار گرفتن سوال، سه روز زمان لازم است. وزرا براي پاسخ دادن به هر سوال در كميسيون حداكثر ۳۰ دقيقه زمان در اختيار دارند و در صورتي كه نماينده از اظهارات وزير قانع نشود سوال در صحن علني بر اساس دستور كار مطرح مي‌شود. در جلسه علني ابتدا گزارش كميسيون متضمن طرح سوال و بررسي‌هاي انجام شده توسط سخنگوي كميسيون به مدت حداكثر پنج دقيقه مطرح مي‌شود سپس وزير و نماينده سوال‌كننده به ترتيب و هركدام حداكثر به مدت 15 دقيقه توضيحات خود را ارايه مي‌دهند. راي‌گيري نهايي براي معلوم شدن نتيجه حدود ۵ دقيقه به طول مي‌انجامد. به اين ترتيب طرح سوال از وزرا در كميسيون و صحن علني مجلس حدود
۷۰ دقيقه زمان لازم دارد. اگر مبناي محاسبه زمان مورد نياز براي پاسخگويي به سوالات نمايندگان، همان 30 دقيقه تعيين شده در كميسيون باشد، وزراي اقتصادي دولت يازدهم براي پاسخ دادن به سوال نمايندگان 31 هزار و 140 دقيقه براي پاسخ به سوال نمايندگان زمان نياز دارند. اين بدان معني است كه وزراي اقتصادي دولت با احتساب هشت ساعت كاري براي هر روز به 64 روز كاري نياز دارند تا بتوانند از پس ارايه پاسخ به سوالات انبوه نمايندگان مجلس برآيند. زمان مورد نياز و توجه به هر ساعت كاري براي هر روز جهت پاسخگويي به كل سوالات (اقتصادي و غيراقتصادي) بيش از 97 روز برآورد مي‌شود به اين ترتيب لازم است بيش از يك فصل وزراي كابينه تمام ساعات كاري خود را به پاسخ دادن به سوالات نمايندگان مجلس اختصاص دهند.
هزينه هر سوال براي ملت
در شرايطي كه بسياري از مسوولان دولتي و وزرا از نامربوط بودن بسياري از سوالات مطرح شده با حوزه كاري نمايندگان گلايه دارند، برخي از سوالات نمايندگان مجلس از وزرا بارها و بارها تكرار مي‌شوند. به اين ترتيب سوالي كه يك بار توسط نماينده‌اي از وزير پرسيده شده است، پس از چندي توسط نماينده‌اي ديگر از همان وزير پرسيده مي‌شود. هر چند سخنگوي هيات رييسه مجلس معتقد است طرح سوال از وزرا هزينه آنچناني مالي دربرندارد اما تكيه بر آمارهاي ارايه شده از سوي مصطفي كواكبيان مبني بر هزينه 15 ميليون توماني هر دقيقه كار مجلس، هزينه هر سوال براي ملت هزينه سنگيني خواهد بود. اگر هزينه هر دقيقه فعاليت مجلس بر اساس اعلام كواكبيان، 15 ميليون تومان لحاظ شود، هر سوال با توجه به وقت 70 دقيقه‌اي مورد نياز براي پاسخگويي و راي‌گيري، يك ميليارد و 50 ميليون تومان هزينه خواهد داشت. بر اساس اين گزارش مبلغ 15 ميليون تومان براي هر دقيقه فعاليت مجلس، در مجلس هشتم از سوي كواكبيان اعلام شده است. اين در حالي است كه بسياري از اين سوالات ارتباط چنداني با مسووليت اصلي وزرا ندارد به عنوان نمونه مي‌توان به طرح سوالاتي درباره حوزه اختيارات و عملكرد بانك مركزي از مدير امور اقتصاد و دارايي اشاره كرد.
وزارت نيرو صدرنشين سوال شوندگان
وزير نيرو نه تنها در ميان همكاران اقتصادي‌اش، بلكه در ميان كل همكاران كابينه صدرنشين سوال‌شوندگان مجلس است. از ابتداي فعاليت دولت يازدهم تا پايان دي ماه وي 198 سوال از نمايندگان دريافت كرده است. كمترين سوال در ميان وزراي اقتصادي از وزير امور اقتصادي و دارايي پرسيده شده است. تاكنون 103 سوال از سوي نمايندگان مجلس شوراي اسلامي به وزير امور اقتصادي و دارايي ارايه شده است. در كل كابينه هم وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح كمترين سوال يعني 13 سوال از نمايندگان دريافت كرده است.
چهار كارت زرد براي اقتصادي‌ها
نمايندگان مجلس شوراي اسلامي از 8 پاسخ براي سوالات‌شان در صحن علني مجلس قانع نشده‌اند. هر چند درباره ماهيت كارت زرد نمايندگان به وزرا هنوز اختلاف نظرهاي فراواني وجود دارد و برخي اين ابزار را فاقد هويت حقوقي مي‌دانند اما تاكنون هفت وزير روحاني از مجلس شوراي اسلامي كارت زرد دريافت كرده‌اند. سه وزير از اين هفت وزير، عضو تيم اقتصادي كابينه هستند و در ميان وزراي اقتصادي كارت‌دار، يك وزير دو كارته نيز حضور دارد. نعمت‌زاده تاكنون دو كارت زرد از نمايندگان دريافت كرده است. طيب نيا، وزير امور اقتصادي و دارايي و علي ربيعي، وزير كار، رفاه و امور اجتماعي نيز هر كدام يك كارت زرد از مجلس دريافت كرده‌اند.
5352 تذكر در 523 روز
گذشته از سوال، ابزار تذكر نيز از جمله ابزارهايي است كه نمايندگان مجلس براي مواجهه با وزرا و رييس‌جمهور در دست دارند. بررسي‌هاي آماري نشان مي‌دهد از نخستين روز فعاليت وزراي دولت يازدهم تا پايان دي ماه سال جاري، وزرا 5352 تذكر از نمايندگان مجلس دريافت كرده‌اند. اين بدان معناست كه نمايندگان مجلس هر روز بيش از 10 تذكر به مردان روحاني داده‌اند. وزراي اقتصادي در اين حوزه نيز صدرنشيني را از آن خود كرده‌اند. 3422 تذكر از مجموع تذكرات نمايندگان مجلس را وزراي اقتصادي كابينه دريافت كرده‌اند. شخص رييس‌جمهور نيز در اين دوره زماني 882 تذكر از نمايندگان مجلس دريافت كرده است.
حميدرضا چيت چيان، وزير نيرو
تعداد سوالات نمايندگان: 198 سوال
تعداد تذكرات نمايندگان: 784 مورد
زمان مورد نياز براي پاسخ به سوالات نمايندگان در كميسيون: 5940 دقيقه
عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي
تعداد سوالات نمايندگان: 192 سوال
تعداد تذكرات نمايندگان: 784 مورد
زمان مورد نياز براي پاسخ به سوالات نمايندگان در كميسيون: 5760 دقيقه
محمدرضا نعمت‌زاده، وزير صنعت، معدن و تجارت
تعداد سوالات نمايندگان: 152 سوال
تعداد تذكر نمايندگان: 568 مورد
دو كارت زرد
زمان مورد نياز براي پاسخ به سوالات نمايندگان در كميسيون: 4560 دقيقه
بيژن زنگنه، وزير نفت
تعداد سوالات نمايندگان: 147 سوال
تعداد تذكرات نمايندگان: 271 مورد
زمان مورد نياز براي پاسخگويي به سوالات نمايندگان در
كميسيون: 4410 دقيقه
محمود حجتي، وزير جهادكشاورزي
تعداد سوالات نمايندگان: 134 سوال
تعداد تذكرات: 519 مورد
زمان مورد نياز براي پاسخگويي به سوالات نمايندگان در كميسيون: 4020 دقيقه
علي ربيعي، وزير كار رفاه و امور اجتماعي
تعداد سوالات نمايندگان: 109 سوال
تعداد تذكرات نمايندگان: 320 مورد
يك كارت زرد
زمان مورد نياز براي پاسخگويي به سوالات
در كميسيون: 3270 دقيقه
علي طيب‌نيا، وزير امور اقتصادي و دارايي
تعداد سوالات نمايندگان: 103 سوال
تعداد تذكرات نمايندگان: 291 مورد
يك كارت زرد
زمان مورد نياز براي پاسخگويي به سوالات
در كميسيون: 3090 دقيقه