گره روي گره
شاهين ياسمي/ بورس اوراق بهادار تهران هفته پر فراز و نشيبي را پشت سر گذاشت. شاخص كل كه در روز ابتدايي هفته در جهت منفي عقب نشسته بود، در سومين روز معاملاتي تغيير روند داد و مثبت شد. اما در روز پاياني هفته بازار دوباره برگشت و منفي شد. روند منفي حاكم بر بازار سهام كه از زمان تمديد مذاكرات هسته‌يي بورس را در بر گرفته بود با توجه به كاهش قيمت جهاني نفت و افزايش قيمت دلار دچار نوسان بيشتري شد و بازار همچنان در مدار نزول قرار دارد. اما در اين گير و‌دار يك اتفاق تازه و بي‌موقع هم براي بازار افتاد و آن تغيير مديريتي در سازمان بورس بود كه شايد مانند گره‌يي روي گره‌هاي بحراني قبلي بازار بود.
بر اين اساس صالح‌آبادي بعد از 10 سال از بورس رفت و فطانت فرد از سيستم بانكي به بورس آمد. اين اتفاق هر چند تاثيرهيجاني بر بازار نداشت ولي اكثر كارشناسان اين تغيير را بي‌موقع و غير‌اصولي ارزيابي كردند. اين در حالي بود كه در ميان اين كارشناسان كساني هم بودند كه در قامت منتقد صالح‌آبادي همواره اظهارنظر مي‌كردند ولي حالا به يك مدافع تبديل شده بودند و اين تغيير در اين مقطع زماني را يك ريسك سيستماتيك مي‌دانستند.
از سوي ديگر اين روزها با توجه به صعودي شدن قيمت دلار، بخشي از سرمايه بازار سهام از اين بازار جدا شده و به سمت بازار ارز آمده است. با اين اتفاق ميزان عرضه بازار بالا رفته و به همين دليل روند نزولي شدت گرفته است. در اين شرايط بسياري از شركت‌ها اقدام به بستن نمادها و تعديل‌هاي منفي در عايدي سال آينده خود كرده‌اند. روند منفي بورس اما بيشترين تاثير را بر اهالي بازار و به ويژه تازه واردان به بورس مي‌گذارد.
در واقع كساني كه با سازو كار بورس و نوسانات هيجاني آن آشنايي نداشته باشند و تصورشان از بازار سهام اين است كه بورس هميشه بايد در جهت مثبت حركت كند و نبايد اصلاح قيمت داشته باشد، اين روزها اسير هيجان شده و از روي جو رواني بازار تصميم‌گيري مي‌كنند و معمولا در اين اوضاع فروشنده مي‌شوند و مي‌خواهند هرچه سريع‌تر سرمايه شان را از بازار خارج كنند و به بازاري كه پر تقاضا شده يعني ارز وارد شوند. در بازارهاي حرفه‌يي، اين تازه‌واردان را به اصطلاح محكومان به شكست مي‌نامند.
در پايان به نظر مي‌رسد روي كاغذ و بر اساس تحليل‌هاي موجود، روند پيش روي بازار سهام در كوتاه‌مدت نگران‌كننده است ولي چنين تحليلي در بازه زماني بلندمدت وجود ندارد. در واقع به نظر مي‌رسد با تداوم روند فعلي نمي‌توان اين طور انتظار داشت كه بازار سرمايه در حال سقوط است ولي بايد منتظر بمانيم و ببينيم چه زماني هيجان و جو رواني از بازار خداحافظي مي‌كند و روند بازار پايدار و طبيعي مي‌شود. در اين ميان تغييرات زير بنايي در فرمول‌هاي بازار مي‌تواند به طبيعي كردن شاخص‌ها و دور كردن بازارها از تشكيل حباب كمك كند.
از ديدگاه بنيادي كه اول از هر چيز قيمت نفت در حال ضربه وارد كردن به بودجه و به دنبال آن صنايع عمراني و بورس خواهد بود و از سوي ديگر نوسانات نرخ ارز و عدم وجود نقدينگي مورد نياز در صنايع مختلف سبب ايجاد ابهام در بازار سرمايه شده است. از نگاه تكنيكال هم شاخص كل بورس و قيمت اغلب شركت‌هاي بزرگ و تاثيرگذار در كانال نزولي قرار گرفته و به همين دليل تنها راهكار پيش پاي سرمايه‌گذاران در شرايط ركود فعلي، در پيش گرفتن سياست صبر و پرهيز از رفتارهاي هيجاني است.