صداي همه درآمد، از رسانه‌ها تا هواداران
حكم شجاع خليل‌زاده؛ شوخي تلخ كميته انضباطي با فوتبال
اگر فدراسيون درست و حسابي داشتيم كار به اينجا نمي‌كشيد
گروه ورزش
خبر صدور حكم كميته انضباطي فدراسيون فوتبال در مورد شجاع خليل‌زاده، پس از حركت غيراخلاقي او در ديدار مقابل چادرملو اردكان با واكنش‌ها و انتقادات گسترده‌اي در فضاي فوتبال ايران همراه شده است.
به گزارش «اعتماد»، كميته انضباطي در حكمي كه بسياري آن را غيرمنتظره و بسيار سبك مي‌دانند، خليل‌زاده را به پرداخت مبلغ ۵۰۰ ميليون تومان جريمه نقدي و همچنين عذرخواهي رسمي از هواداران تيم چادرملو محكوم كرده است. اما نكته‌اي كه بيش از هر چيز محل بحث و سوال قرار گرفته، عدم وجود هرگونه محروميت از بازي براي اين بازيكن است.
بر اساس گزارش‌ها و تصاوير منتشر شده حركت شجاع خليل‌زاده در جريان بازي و در مواجهه با تماشاگران چادرملو، اقدامي بسيار زشت، توهين‌آميز و خارج از چارچوب اخلاق ورزشي بوده است. چنين رفتارهايي در تمام دنيا با واكنش‌هاي قاطع انضباطي از جمله محروميت از حضور در چند مسابقه مواجه مي‌شوند تا هم بازدارندگي لازم را داشته باشند و هم پيام روشني مبني بر عدم تحمل چنين اقداماتي به جامعه فوتبال منتقل شود. با اين حال، كميته انضباطي پولسازِ فدراسيون فوتبال ايران تنها به جريمه نقدي و الزام به عذرخواهي بسنده كرده است. كميته انضباطي حتي محروميت تعليقي شجاع خليل‌زاده را هم فعال نكرد!
يكي از نكاتي كه در مورد اين پرونده مطرح شده، انصراف دو باشگاه تراكتور و چادرملو از شكايت عليه يكديگر پس از بازي است. سوال اينجاست كه آيا انصراف شاكي خصوصي مي‌تواند دليلي براي ناديده گرفتن يك تخلف آشكار و علني باشد كه در مقابل ديدگان هزاران تماشاگر در ورزشگاه و ميليون‌ها نفر از طريق رسانه‌ها رخ داده است؟ وظيفه ذاتي كميته انضباطي به عنوان نهاد قضايي مستقل برخورد با تخلفات آشكار حتي بدون وجود شاكي خصوصي به عنوان مدعي‌العموم است. حركت خليل‌زاده نه تنها توهين به هواداران يك تيم خاص، بلكه توهين به شعور جمعي و زير پا گذاشتن اصول اخلاق ورزشي بود و كميته انضباطي بايد فارغ از شكايت يا عدم شكايت باشگاه‌ها با آن برخورد مي‌كرد.
ابهامات اين حكم زماني بيشتر مي‌شود كه سوابق انضباطي شجاع خليل‌زاده را مرور مي‌كنيم. او پيش از اين نيز سابقه تخلف داشته و حتي با محروميت تعليقي مواجه بوده است. با توجه به شدت و وضوح تخلف اخير، انتظار مي‌رفت حداقل محروميت تعليقي او فعال شده و منجر به چند جلسه دوري از ميادين شود. همچنين گزارش‌هايي مبني بر بدرفتاري او نسبت به مقام رسمي بازي (داور يا ناظر) نيز وجود دارد كه اگر صحت داشته باشد، بايد به عنوان يك عامل تشديدكننده مجازات در نظر گرفته مي‌شد. اما به نظر مي‌رسد هيچ يك از اين عوامل در نهايت منجر به صدور حكم محروميت نشده است.
اين حكم سوالات جدي را در مورد استقلال، قاطعيت و نحوه عملكرد كميته انضباطي فدراسيون فوتبال مطرح مي‌كند. بسياري معتقدند كه چنين احكامي به خصوص در مقاطع حساس فصل، شائبه اعمال نفوذ يا ملاحظات خاص را تقويت كرده و اين احساس را به وجود مي‌آورد كه شايد در برخورد با برخي بازيكنان يا تيم‌ها، تساهل بيشتري صورت مي‌گيرد. عدم برخورد قاطع با رفتارهاي غيراخلاقي مي‌تواند منجر به قبح‌شكني شده و پيام اشتباهي را به بازيكنان و هواداران مبني بر كم‌اهميت بودن اخلاق در فوتبال منتقل كند. به نظر مي‌رسد كميته انضباطي در اين پرونده با عدم صدور حكم محروميت، فرصت برخورد قاطع و شفاف با يك تخلف آشكار را از دست داده و به ابهامات موجود در مورد عملكرد خود دامن زده است. البته اين نخستين‌بار در اين فصل نيست كه اركان قضايي فدراسيون فوتبال اينچنين آبروي فوتبال را به حراج گذاشته‌اند. از تاخير تقريبا يكساله در صدور راي نهايي پرونده بيرانوند بگيريد تا همين ماجراي شجاع خليل‌زاده. اركان قضايي فدراسيون در انتخابات فدراسيون هم انبوهي از شكايت ذي‌نفعان و اهالي فوتبال مبني بر روندهاي غيرقانوني و شائبه‌دار را ناديده گرفتند تا اين سوال براي مخاطبان پيش بيايد كه آيا ما واقعا ركن قضايي در فوتبال داريم؟
روز گذشته چندين رسانه واكنش‌هاي بسيار تندي به راي شجاع خليل‌زاده نشان دادند. خبرگزاري اصولگراي مهر نوشت با اين حكم همه متوجه مي‌شوند كافي است پول بدهند و آن وقت هر كاري دلشان خواست بكنند! مهر فدراسيون را به تعطيل كردن اخلاق متهم كرد و نوشت: «درست در جايي كه بايد به خاطر رفتارهاي زشت و زننده فدراسيون بدترين برخوردها را بكند تا قدرت بازدارندگي راي را به سايرين القا كند، كميته انضباطي مماشات و ملاحظات به خرج داده تا ديگران هم به خود اجازه بدهند در آينده چنين رفتارهايي داشته باشند و خيالشان بابت پرداخت جريمه نقدي راحت باشد و ترسي از محروميت هم نداشته باشند. با اين وضعيت بايد فاتحه فرهنگ و اخلاق را در فوتبال خواند و منتظر هر اتفاق تلخ‌تر و زننده‌تري هم بود و به نوجوانان و جوانان و نسل آينده فوتبال هم تاكيد كرد كه با خيالي آسوده تخلف كنيد، چرا كه مدافع تيم ملي فوتبال ايران هر كاري خواست كرد و كسي با او برخوردي نداشت و احتمالا از سوي سرمربي «اخلاق‌مدار» تيم ملي باز هم به اردو دعوت خواهد شد!»
همچنين خبرگزاري رسمي دولت ايرنا نيز به اين حكم واكنش نشان داد و با مقايسه آن با حركت جنجالي ميلاد زكي‌پور، بازيكن سپاهان نوشت: «سوالي كه ايجاد مي‌شود، اين است كه چطور فدراسيون در دو صحنه مشابه آراي مختلفي را صادر كرده است؟ چگونه بعد از بازي پرسپوليس و سپاهان زكي‌پور با دستور موقت محروم مي‌شود، اما خليل‌زاده با رفتاري كه به مراتب زننده‌تر و غيراخلاقي‌تر بوده شامل اين دستور موقت نشده و حتي در بازي با ملوان بندرانزلي در هفته بيست و هفتم محروم نمي‌شود؟ زكي‌پور در راي بعدي كميته انضباطي با دو جلسه محروميت (يك جلسه تعليقي و يك جلسه قطعي) مواجه مي‌شود، اما شجاع نه تنها محروم نمي‌شود، بلكه محروميت تعليقي او نيز طبق قانون فعال نمي‌شود و كميته انضباطي تنها به جريمه مالي بسنده مي‌كند. درحالي كه در همان بازي با نساجي نيز شجاع رفتاري زننده با هواداران اين تيم مازندراني داشت و اگر از ابتدا با او برخورد جدي رخ مي‌داد، مطمئنا اتفاق ورزشگاه شهيد نصيري رخ نمي‌داد.»
ايرنا در ادامه فدراسيون را مروج بي‌اخلاقي شمرد و نوشت: «اين تضادها حتي صداي برخي بازيكنان و مربيان ليگ برتري را نيز در آورده است. بعد از ديدار مس رفسنجان و هوادار تهران، حامد لك در واكنش به كسر امتياز از تيم چادرملو به دليل فحاشي به بازيكنان تراكتور، به ويژه عليرضا بيرانوند گفت: به ما نيز فحاشي كردند اما اتفاقي رخ نداد. اي كاش قانون براي همه يكسان باشد. اين رفتارها بيشتر از اينكه ظلم در حق ساير باشگاه‌ها و پايمال كردن حقوق آنها باشد، به نظر مي‌رسد ابتدا استقلال فدراسيون فوتبال و كميته‌هايش را زير سوال برده و آن را هدف گرفته باشد. كميته انضباطي و اركان قضايي فدراسيون با اين احكام بيشتر از اينكه بازدارنده بي‌قانوني و بي‌اخلاقي باشند، مروج آن شده‌اند و البته هيچ توضيحي نيز ارائه نمي‌دهند.»
در يكي از فيلم‌هاي ايرج ملكي (كارگرداني كه فيلم‌هاي كوتاهش سال‌هاست سوژه شبكه‌هاي اجتماعي شده) به اسم «مزاحمت» كه در مورد پوشش مناسب است يكي از كاراكترها به ديگري مي‌گويد: «شايد اگر پوشش مناسب داشتي كار به اينجا نمي‌كشيد.» حالا ما هم با ديدن وضعيت وخيم فوتبال از لحاظ اخلاقي مي‌توانيم بگوييم: «شايد اگر فدراسيون درست و حسابي با اركان قضايي مستقل داشتيم كار به اينجا نمي‌كشيد.» شايد آن وقت بازيكني جرات نمي‌كرد منشوري‌ترين حركت ممكن را به سمت تماشاچيان انجام بدهد، عالم و آدم آن را ببينند ولي كميته انضباطي بگويد اشكالي ندارد! برو يك معذرت خواهي كن و تمام!