غلامعلي جعفرزاده ايمن‌آبادي: تندروها در داخل نيز به دنبال مانع‌تراشي در مذاكرات هستند
مهدي بيك‌اوغلي| اين روزها نبض بسياري از ايرانيان با نبض مذاكرات مي‌تپد. مذاكراتي كه استارت آن ارزش پول ايرانيان را در برابر دلار حداقل 20 درصد تقويت كرد و نرخ سكه را نيز 30 درصد كاهش داد و دورنمايي از خوشبيني ميان ايرانيان ايجاد كرد. اما بسياري از ايرانيان نگران متغيرهاي منفي و مخربي هستند كه ممكن است در مراحل مختلف مذاكرات بروز كرده و گفت‌وگوها را به حاشيه بكشاند. گزاره‌هاي مخربي كه در بزنگاه‌هاي مختلف از سوي مخالفان مذاكرات، جنگ افروزان، كاسبان تحريم و تندروهاي داخلي و خارجي بروز مي‌كند و ناگهان سفره مذاكرات را بر مي‌چيند. اما براي جلوگيري از بروز و تاثيرگذاري اين گزاره‌هاي مخرب چه بايد كرد؟ «اعتماد» در گفت‌وگو با حشمت الله فلاحت‌پيشه و غلامعلي جعفرزاده ايمن‌آبادي تلاش كرده پاسخي براي اين پرسش پيدا كند. فلاحت‌پيشه با بازخواني محتواي دور اول مذاكرات ايران و امريكا در مسقط و دور دوم در رم، معتقد است غيبت واسطه‌ها مهم‌ترين ويژگي اين مذاكرات دوجانبه است. طرف‌هاي ثالثي كه در گذشته هر كدام منافعي از مذاكرات ايران و آمريكا براي خود متصور شده و تا زمان حصول آنها اجازه نمي‌دادند گفت‌وگوها به سرانجام برسد. او معتقد است مذاكره و توافق احتمالي ايران و امريكا مواضع اسراييل را تضعيف كرده و اين رژيم را به منزوي‌ترين طرف در خاورميانه بدل مي‌كند. جعفرزاده اما به اهميت برخاستن صداي واحد از درون كشور و زمينه‌سازي براي ايجاد پيوست‌هاي اقتصادي در مذاكرات اشاره مي‌كند. او از فعالان سياسي و افراد داراي تريبون مي‌خواهد كه در اظهارات‌شان منافع ملي را در نظر گرفته و از اظهارنظرهايي كه براي كشور و مردم هزينه‌سازي مي‌كند، خودداري كنند.
حشمت‌الله فلاحت پيشه:
مهم‌ترين ويژگي مذاكرات غيبت طرف‌هاي ثالث است
حشمت‌الله فلاحت پيشه فعال سياسي در گفت‌وگو با اعتماد درباره لايه‌هاي عميق‌تر دو دور مذاكرات ايران و آمريكا در مسقط و رم مي‌گويد: « تا به امروز دو مرحله مذاكره ميان ايران و امريكا انجام شده كه مي‌توان اين دو مرحله مذاكراتي را اينگونه تحليل كرد: در مسقط دو طرف بر ضرورت اصل مذاكره توافق كردند. تا قبل از آن واسطه‌ها از ايران و امريكا هيولاهايي براي هم ساخته بودند كه بدون واسطه‌ها نمي‌توانند توافق كنند. در مسقط از اين مرحله گذر شد. در رم اما دو طرف در خصوص دستور كار مذاكره به توافق رسيدند. وقتي دو كشور بر سر دستور كار به توافق مي‌رسند، يعني اينكه از پيچ خطرناك احتمال بازگشت به چالش و تنش عبور كرده‌اند. معتقدم دو كشور از اين مرحله نيز گذر كرده‌اند.»
فلاحت‌پيشه يادآور مي‌شود: «معتقدم مهم‌ترين عاملي كه باعث شده ايران و امريكا مذاكرات را پيش ببرند، غيبت طرف‌هاي ثالثي است كه در گذشته به ظاهر نقش مثبتي داشتند اما در واقع در گفت‌وگوها نقش منفي ايفا مي‌كردند. لذا مهم‌ترين ويژگي اين دور از مذاكرات عدم حضور طرف‌هاي ثالث است. عمان تنها طرف ثالث حاضر در مذاكرات است اما اين كشور عملا هيچ منافعي از گفت‌وگوهاي ايران و امريكا ندارد. در گذشته (مثلا در برجام) طرف‌هاي شرقي و غربي در مذاكرات منافعي براي خود تعريف كرده بودند. همين امر دستوركارهاي شلوغي در مذاكرات ايجاد كرده بود. اين منافع ثالث تبديل به اختلافاتي مي‌شد كه هم مذاكرات را طولاني مي‌كرد و هم باعث كندي گفت‌وگوها و بعضا به بن رسيدن مذاكرات مي‌شد.»
او ادامه مي‌دهد: «در حال حاضر مهم‌ترين مانع در مذاكرات دوجانبه ايران و امريكا احتمال بازگشت طرف‌هاي ثالث در مذاكرات است. چه كشورهايي كه در مذاكرات حضور داشتند و چه طرف‌هايي كه حضور نداشتند. به عنوان نمونه رژيم صهيونيستي يكي از اين بازيگران تخريبگر و غايب است. نتانياهو به خوبي مي‌داند اگر ايران و امريكا به توافق هسته‌اي برسند، گذر نتانياهو حتما به دادگاه خواهد رسيد و مجازات مي‌شود. توافق ايران و امريكا نتانياهو را راهي زندان كرده و از كنشگري در عرصه سياسي منطقه دور مي‌كند. به همين دليل تنها بازيگري كه هنوز از جنگ و تنازع صحبت مي‌كند نتانياهو است.»
اين تحليلگر با اشاره به اينكه ايران اگر بخواهد مذاكرات را در راستاي منافع ملي هدايت كند بايد عوامل منفي را محدود كرده و عوامل مثبت را تقويت كند، مي‌گويد: « مهم‌ترين عوامل مثبت در اين شرايط وفاق فراگيري است كه دولت چهاردهم در ايران به وجود آورده است. غير برخي جريانات افراطي و كاسبان تحريم مردم و فعالان سياسي و مسوولان همگي حامي وفاق و مذاكره هستند. آثار اقتصادي اين توافقات مقدماتي هم براي نخستين‌بار نمايان شده و دولت بايد از آن براي آشتي با مردم استفاده كند. تنها عاملي كه مي‌توان بين دولت پزشكيان و مردم ارتباط نزديك‌تري ايجاد كند، تنش‌زدايي در حوزه سياست خارجي است. چرا كه آثار آن در كشور بلافاصله نمايان مي‌شود. موضوع مهم بعدي توسعه مناسبات ارتباطي با همسايگان است. برخلاف دوران برجام، تمام همسايگان ايران طرفدار توافق ايران و امريكا هستند. در برجام تنها اسراييل مخالف برجام نبود، بلكه كشورهاي عربي هم همراه اسراييل با هر نوع توافقي مخالفت مي‌كردند.»
فلاحت‌پيشه مي‌گويد: «اما امروز همراهي كشورهاي عربي و همسايگان با اين مذاكرات باعث انزواي اسراييل شده است. اسراييلي‌ها كه تا 10 روز پيش در مذاكره با ترامپ بر اصل انزواي ايران تاكيد مي‌كردند به منزوي‌ترين كشور خاورميانه بدل شده‌اند. معتقدم ساير ميزهاي وزارت خارجه ايران نبايد نقش تماشاگر را داشته باشند، بلكه بايد رويكردهاي عملي براي شكل‌گيري يك مكانيسم منطقه‌اي ايجاد كنند تا از آشوب‌گري اسراييل جلوگيري شود.»
او در پايان درباره مهم‌ترين دغدغه طرف ايراني مي‌گويد: «به نظرم مهم‌ترين دغدغه ايران، حفظ قرارداد احتمالي و ايجاد ضمانت براي آن باشد. هيچ عاملي به اندازه گسترش مناسبات ايران و امريكا نمي‌تواند تضمين‌كننده توافق باشد. گروه‌هاي فني ايران و امريكا همانطور كه در موضوع راستي‌آزمايي توانايي هسته‌اي ايران از يك طرف و مساله تحريم‌ها از سوي ديگر رويكردهاي تخصصي را دنبال مي‌كنند، مي‌توانند در زمينه‌هاي اقتصادي هم پيشنهادات عملي به هم بدهند. دولت پزشكيان هم بايد شرايطي ايجاد كند كه بخش خصوصي ايران امكان كار اقتصادي با شركت‌هاي اقتصادي امريكايي را داشته باشد.»
غلامعلي جعفرزاده ايمن آبادي:
تندروها در داخل نيز به دنبال مانع تراشي در مذاكرات هستند
غلامعلي جعفرزاده ايمن‌آبادي اما از زاويه متفاوتي به بحث ورود كرده و از ضرورت برخاستن يك صداي واحد از درون سخن مي‌گويد. جعفرزاده در گفت‌وگو با اعتماد درباره دو دور مذاكره صورت گرفته ميان ايران و امريكا مي‌گويد: «پرسش مهمي كه در اين دور از مذاكرات براي من پيش آمده اين است كه چرا برخي افراد و جريانات از خوشحالي مردم و بهبود نسبي در بازارها ناراحت شده‌اند؟ ايران كه هرگز مخالف مذاكره نبوده و همواره درهاي گفت‌وگو و مذاكره را با طرف‌هاي غربي باز گذاشته، اما فارغ از به نتيجه رسيدن يا نرسيدن گفت‌وگوهاي دوجانبه ايران و امريكا، مساله اين است چرا برخي تندروها از خوشحالي و اميدواري مردم نگران و ناراحتند. هرچند در هيچ مرحله‌اي كشور معطل مذاكره و كشورهاي خارجي نبوده است، اما هيچكس نمي‌تواند اين واقعيت را انكار كند كه خدشه‌دار شدن روابط ايران با جهان پيراموني خسارات بيشتري به كشور وارد كرده و معيشت مردم را به خطر انداخته است.»
او مي‌گويد: « ما بايد از ظرفيت‌هاي مذاكراتي استفاده كنيم تا تندروها، جنگ افروزان، منافقان و ساير گروه‌ها از غيبت ايران در فضاي ارتباطي بين‌المللي سوءاستفاده نكنند. ديروز همزمان با مذاكرات، مخالفان ايران تمام تلاش خود را صورت دادند تا در مسير گفت‌وگوها مانع تراشي كنند. تاسف‌آور اينكه برخي افراد و گروه‌هاي تندرو در داخل نيز به دنبال مانع تراشي در مذاكرات هستند. اين همصدايي برخي طيف‌هاي داخلي با رژيم صهيونيستي قابل قبول نيست.»
جعفرزاده با تاكيد بر اينكه از داخل كشور بايد يك صداي واحد خارج شود، يادآور مي‌شود: « ما يك رهبر، يك رييس‌جمهور، يك شوراي عالي امنيت ملي و يك وزارت خارجه داريم و همگي بايد يك صدا باشند. فعالان سياسي و حزبي هم بايد در راستاي منافع ملي صحبت كنند. شخصا به آينده مذاكرات خوش‌بينم؛ از هر زاويه‌اي كه به اين پرونده مذاكراتي نگاه مي‌كنم، متوجه مي‌شوم، ترامپ تحت هر شرايطي به توافق با ايران نياز دارد. ايران از اين فرصت بايد نهايت استفاده را ببرد.»
اين تحليلگر مي‌گويد: « اگر ترامپ و امريكا خواسته غيرمنطقي دارد، همه ايران با آن مخالفند. توان نظامي و موشكي ايران به هيچ كشور و فرد و نهادي در دنيا ارتباطي ندارد. حتي در بحث سلاح هسته‌اي هم ايران مبني بر دكترين خود، شريعت خود و فتاواي مراجع تقليد از جمله رهبر انقلاب با سلاح هسته‌اي مخالف است. ايران اعلام كرده، آماده است تا اعتمادسازي لازم را براي طرف امريكايي صورت دهد. ضمن اينكه امريكا هم بايد ضمانت‌هاي لازم براي توافق را ارايه كند.»
او با اشاره به اينكه‌اي كاش اين روزها افراد و گروه‌ها و تريبون‌داران در طرح ديدگاه‌هاي خود دقت بيشتري داشته باشند، مي‌گويد: « در آستانه مذاكرات ناگهان يك رسانه از ترور ترامپ صحبت مي‌كند، نماينده ديگري از خارج شدن ايران از NPT و ضرورت ساخت سلاح هسته‌اي صحبت مي‌كند.اي كاش مسوولان قضايي و نظارتي به اين نوع اظهارات بيشتر توجه نشان دهند. ما در ايران سازمان انرژي اتمي داريم، فرماندهي كل قوا حضور دارد، رييس‌جمهور داريم و وزيرخارجه و دبير شعام هم داريم؛ ضرورتي ندارد فلان فرد و بهمان شخصيت درباره همه اين موضوعات تخصصي صحبت‌هاي حاشيه‌ساز انجام دهند.»
جعفرزاده در پايان مي‌گويد: « همه بايد كمك كنيم تا منافع ملي كشورمان محقق شود. اما برخي افراد و گروه‌ها به دنبال آنند كه بازي مذاكرات را به هم بزنند. حميد رسايي وارد صدا و سيما مي‌شود و مي‌گويد ما مخالفت مي‌كنيم تا قدرت چانه‌زني دولت بالا برود! انگار كه جهان مهد كودك است و به راحتي گول آقاي رسايي و طيف‌هاي تندرو را مي‌خورند. اين اظهارات به جز اينكه به كشور هزينه وارد كند، هيچ فايده ديگري ندارد.»