جنگ اوكراين برخلاف تمام خواسته‌هاي رييس‌جمهوري امريكا ادامه دارد. برآوردها اين است كه مسكو دنبال خريد زمان و واشنگتن نمي‌خواهد بيش از اين معطل بماند؛ آيا كرملين منتظر اتفاقي ويژه است؟
به گزارش گاردين، «ماركو روبيو» مي‌گويد كه ايالات‌متحده بايد بداند آيا روسيه در هفته‌هاي آينده در مورد صلح با اوكراين «جدي» است يا خير؟! در طرف مقابل، مذاكره‌كننده كرملين مدعي شد كه ايالات‌متحده و روسيه در راستاي توافق آتش‌بس اوكراين «پيشرفت قابل توجهي» داشته‌اند. در اين ميان، براساس افشاگري «ان‌بي‌سي» مشاوران كاخ سفيد توصيه كرده‌اند تا زماني كه روسيه با آتش‌بس اوكراين موافقت نكند، با پوتين تماس نگيريد.
براساس مواضع آشكار و پنهان واشنگتن مي‌توان استنباط كرد كه «دونالد ترامپ» رييس‌جمهوري امريكا براي «ولاديمير پوتين» رييس‌جمهوري روسيه بازه زماني يك ماهه براي تعريف فرآيند آتش‌بس در جنگ اوكراين مشخص كرده است. طرفين توافق كرده بودند كه زيرساخت‌هاي انرژي هدف قرار نگيرد اما اين خواسته در عمل محقق نشده است. انتقاد ترامپ از پوتين همزمان با حمله لفظي مجدد به رييس‌جمهوري امريكا نشان‌دهنده گرفتاري واشنگتن در كلاف سردرگم است.
بازي با منافع مشترك
نكته جالب توجه اينجاست كه مسكو براي سرمايه‌گذاران امريكايي فرش قرمز پهن كرده است. «كريل ديميتريف» روز چهارشنبه با «استيو ويتكاف» مشاور ارشد ترامپ در مذاكرات روسيه و همچنين روبيو در كاخ سفيد ديدار كرد. ديميتريف اين ديدارها را به عنوان شاهدي بر «پويايي مثبت» بين دو كشور توصيف كرد و مدعي شد پيشرفت‌هايي در جهت صلح در اوكراين حاصل شده است. مذاكره‌كننده كرملين همچنين پس از گفت‌وگو با مقامات كاخ سفيد گفت كه «ايالات‌متحده و روسيه «پيشرفت قابل توجهي» در راستاي آتش‌بس در جنگ در اوكراين داشته‌اند.» وي كه رياست صندوق سرمايه‌گذاري مستقيم روسيه را برعهده دارد از رييس‌جمهوري امريكا به دليل گفت‌وگوي سازنده و محترمانه با روسيه قدرداني كرد و گفت كه دو كشور قصد دارند روابط خود را از جمله همكاري اقتصادي بيشتر احيا و تعميق كنند. بنا به گزارش خبرگزاري تاس، روسيه و مسكو مشغول بحث درباره استخراج فلزات كم‌ياب و بازگشت شركت‌هاي تجاري امريكا به روسيه هستند. ديميتريف زماني كه براي اولين‌بار در سال 2016 انتخاب شد، نقشي در ديپلماسي پشتيبان بين مسكو و ترامپ ايفا كرد. اين مقام پس از آن توسط پوتين به عنوان نماينده او براي روابط اقتصادي خارجي منصوب شد و در مذاكرات اوليه امريكا و روسيه در رياض در ماه فوريه شركت داشت.
داستان روسيه و امريكا زماني جذاب‌تر مي‌شود كه روسيه به طور مشخص از تعرفه‌هاي گسترده‌اي كه دولت ترامپ در 3 آوريل از آن رونمايي كرد مستثني شد؛ اتفاقي كه خشم مضاعف شركاي اروپايي را برانگيخت. برخي در اتحاديه و بروكسل مي‌گويند كه «ترامپ مقابل پوتين وا داده است.» ترامپ قبلا گفته بود كه اگر به اين نتيجه برسد كه پوتين مانع مذاكرات صلح مي‌شود، تعرفه ۲۵درصدي يا حتي ۵۰درصدي را بر كشورهاي خريدار نفت روسيه اعمال خواهد كرد.
مساله دلخوري ترامپ و خواسته‌هاي پوتين
ترامپ در 30 مارس گفت كه از دست پوتين به خاطر عدم پيشرفت «بسيار عصباني» است، اما قصد دارد در آينده نزديك با او صحبت كند. ترامپ و پوتين در 18 مارس در بحبوحه مذاكرات صلح در عربستان‌سعودي براي پايان دادن به جنگ روسيه عليه اوكراين تماس تلفني داشتند. مقامات ناشناس به گاردين گفته‌اند؛ علي‌رغم اينكه ترامپ گفته بود قصد دارد چند روز قبل با پوتين صحبت كند، هيچ تماسي بين دو رهبر برنامه‌ريزي نشده است و افزودند كه مشاوران وي تا زماني كه رهبر روسيه به آتش‌بس كامل متعهد نشود با اين ايده مخالف هستند. اين گزارش مي‌افزايد كه ممكن است ترامپ به طور ناگهاني تصميم بگيرد كه مي‌خواهد با پوتين صحبت كند.
مساله اساسي زمان است كه ترامپ نمي‌خواهد از دست بدهد و پوتين مي‌خواهد به چنگ بياورد. در ميان بازي با منافع مشترك و دلخوري ترامپ، روسيه مجموعه‌اي از «خواسته‌هاي حداكثري» را دنبال مي‌كند.
فشار از درون به كي‌يف
وزير امور خارجه امريكا گفت كه «ايالات‌متحده ظرف چند هفته متوجه خواهد شد كه آيا روسيه براي پيگيري صلح با اوكراين جدي است و هشدار داد كه دونالد ترامپ قرار نيست «به دام مذاكرات بي‌پايان» با مسكو گرفتار شود.» در ميان معادله‌اي كه ترسيم شد؛ بايد دقت داشت كه مواضع روبيو با شخص ترامپ در چالش جنگ اوكراين و مقابله با روسيه داراي شكاف و اختلاف‌هاي پنهاني است؛ وزير امور خارجه امريكا تلاش مي‌كند با زلنسكي همراه باشد يا حداقل رفتار كاخ سفيد را در برخورد با كي‌يف تعديل كند.
اوكرايني‌ها با مانور روي حملات روسيه و مشخصا شليك موشكي رخ داده به منطقه «كريوي ريح» زادگاه زلنسكي تلاش مي‌كنند بي‌تابي ترامپ در رسيدن به آتش‌بس را افزايش دهند اما فعلا به خواسته‌هايش نرسيده‌اند. همزمان، متحدان اروپايي از واشنگتن خواسته‌اند كه موضع سخت‌تري در قبال مسكو اتخاذ كند و بر تعهد جدي به آتش‌بس فشار بياورد و برخي پيشنهاد مي‌كنند كه ضرب‌الاجل مشخصي تعيين شود.
«ژان نوئل بارو» وزير امور خارجه فرانسه، در سفر به بروكسل و در كنار «ديويد لامي» وزير امور خارجه بريتانيا با لحني گلايه‌آميز از امريكا گفت: «مسكو دور جديد حملات عليه اوكراين را مديون فرصتي است كه ايالات‌متحده به آنها بخشيد؛ مذاكراتي كه قرار بود بعد از كاربسيار سخت منتهي به آتش‌بس شود.»
به نوشته گاردين، لفاظي مشابهي در ميان ديگر متحدان اروپايي اوكراين وجود داشت؛ «آنالنا بائربوك» وزير امور خارجه آلمان، مواضع كرملين در مورد مذاكرات را «چيزي جز وعده‌هاي توخالي» ندانست و با آن به شدت مخالفت كرد. او رهبر روسيه را متهم كرد كه «با طرح مطالبات جديد براي زمان بازي مي‌كند.»
ناگفته نماند كه «ولوديمير زلنسكي» رييس‌جمهوري اوكراين مي‌گويد برنامه‌ريزان نظامي اروپايي مي‌توانند ظرف يك ماه آينده درباره جزييات حضور نيروهاي خارجي در اوكراين براي پايان دادن به جنگ با روسيه، آماده باشند.
چالش كورسك
طبق قول و قرار ترامپ با پوتين، كورسك مي‌بايست از حضور نيروهاي اوكرايني تخليه مي‌شد. رييس‌جمهوري امريكا حتي از رييس‌جمهوري روسيه خواسته بود كه نيروهاي ارتش آبي با چراغ سبز ارتش سرخ از منطقه خارج شوند اما وضعيت كورسك به‌شدت نامشخص است. حالا پوليتيكو گزارش داده كه «كريستوفر كاولي» ژنرال ارتش ايالات‌متحده فرمانده فرماندهي ايالات‌متحده امريكا در اروپا، روز پنجشنبه در جلسه استماع كنگره گفت كه اوكرايني‌ها اكنون وارد منطقه نزديك بلگورود شده‌اند و حضور خود را در خاك روسيه در جهتي جداگانه گسترش داده‌اند.
كاولي اولين مقام نظامي است كه ورود نيروهاي اوكرايني به منطقه بلگورود را تاييد كرد. ارتش اوكراين به طور رسمي حضور نيروهاي خود در بلگورود را تاييد نكرده است، اما مرتبا از حملات هوايي اوكراين در منطقه خبر مي‌دهد. نه كاولي و نه ارتش اوكراين فاش نكردند كه اوكرايني‌ها چه مقدار قلمرو در منطقه كورسك كنترل مي‌كنند، اما براساس پروژه
DeepState OSINT كه عمليات نظامي را رصد مي‌كند، نيروهاي كي‌يف هنوز حدود 140 كيلومتر مربع در كورسك را دراختيار دارند.
روسيه در طرف مقابل مدعي شد كه نيروهايش طي 24 ساعت گذشته دو روستاي ديگر را در منطقه دونتسك شرقي اوكراين تصرف كرده‌اند. براساس بيانيه وزارت دفاع روسيه، نيروهاي روسي اكنون كنترل شهرك‌هاي پانتليمونيوكا و روزيوكا در دونتسك را دراختيار دارند. كورسك بخشي از غرب روسيه است كه با منطقه «سومي» (Soumy) در اوكراين هم‌مرز است. نيروهاي ارتش اوكراين ۶ آگوست سال گذشته ميلادي، با عبور از مرز مشترك خود با همسايه شرقي در اين منطقه و تصرف 1300 كيلومتر از خاك روسيه، يكي از بزرگ‌ترين شگفتي‌هاي جنگ را رقم زدند.
اوكراين اميدوار بود اين عمليات با منحرف كردن نيروهاي روسيه به دفاع از كورسك، پيشروي آنها در شرق اوكراين را كند كند، اما اين اتفاق نيفتاد و پيشروي روسيه در جبهه شرق حتي شتاب بيشتري گرفت. «مايكل كافمن» تحليلگر ارشد در بنياد كارنگي مي‌گويد كه «پيشروي در كورسك از نظر تاكتيكي عمليات موفق بود، اما اهداف راهبردي آن محقق نشد.»
حالا كه حرف از آتش‌بس زده مي‌شود، هر وجب از منطقه كورسك براي روسيه معني و مفهوم حيثيتي به خود مي‌گيرد. سفر غيرمنتظره اخير پوتين به كورسك و پوشيدن لباس نظامي در جريان آن، اين پيام روشن را به غرب فرستاد كه وي مصمم است پيش از هر مذاكره براي پايان جنگ، نيروهاي اوكرايني را به طور كامل از خاك روسيه بيرون كند. شايد بتوان گفت كليد قفل زمان بين ترامپ و پوتين كورسك باشد؛ خواسته فوري مسكو تخليه كامل اين منطقه است. تضمين عدم عضويت اوكراين در ناتو هم موضوعي است كه كرملين از كنار آن بي‌تفاوت عبور نمي‌كند. فراتر از همه آنچه كه تصوير شد، ممكن است روس‌ها همانند چيني‌ها كه در حال افزايش مانور تصرف تايوان هستند، چشم انتظار تعيين وضعيت بي‌نظمي خاورميانه باشند تا از فاكتور زمان براي پيشروي بزرگ استفاده كنند.
كارشناس روابط بين‌الملل