آشوب در كنگو

درحالي كه درگيري‌ها بين نيروهاي كنگولس و شورشيان مورد حمايت رواندا ادامه دارد، هزاران نفر روز دوشنبه از شهر گوماي كنگو فرار كردند. شورشيان موسوم به «جنبش 23 مارس» پيشروي كرده و همين گزاره موجب شد تا معترضان به سفارتخانه‌هاي امريكا، فرانسه، بلژيك و گروهي ديگر از كشورها حمله كنند. گوماي كنگو يك مكان كليدي در استان شمال كيوو است كه درگيري‌ها بر آن سايه افكنده و مواد معدني آن براي بسياري از فناوري‌هاي جهان حياتي است. گروه‌هاي شورشي مدت‌هاست كه بر سر كنترل ثروت معدني شرق كنگو در حال مبارزه‌اند و اين درگيري‌ها اغلب گروه‌هاي قومي را در برابر يكديگر قرار داده است، به‌طوري كه غيرنظاميان مجبور به ترك خانه‌هاي خود و در جست‌وجوي پناه بردن به گروه‌هاي مسلح هستند. وب‌سايت سي‌ان‌ان با انتشار گزارشي از تحولات اخير در اين كشور آورده است كه دولت كنگو حضور جنبش 23 مارس را در گوماي واقع در 1500 كيلومتري شرق پايتخت كينشاسا تاييد كرد، اما از بيان اينكه آنها كنترل شهر را در دست دارند، خودداري كرد. همزمان پاتريك مويايا، سخنگوي دولت در بيانيه‌‌اي در شبكه اجتماعي ايكس (توييتر) از ساكنان گوماي خواست تا در خانه بمانند و همچنين از كنگويي‌هاي مقيم در سراسر جهان خواست تا در حمايت از كشور بسيج شوند. مويايا همچنين نوشت: هيچ سانتي‌متر از خاك كشور واگذار نخواهد شد. همزمان با اين درگيري‌ها نيز آتش‌‌سوزي در زندان مونزِنزه شهر در صبح روز دوشنبه منجر به فرار هزاران زنداني شد. به گزارش سي‌ان‌ان شورشيان موسوم به 23 مارس يكي از حدود 100 گروه مسلح هستند كه در تلاش براي به دست آوردن نفوذ در منطقه غني از مواد معدني در يك درگيري چند دهه‌اي -كه يكي از بزرگ‌ترين درگيري‌هاي آفريقاست- فعاليت مي‌كنند. براساس گفته‌هاي مقامات دولت كنگو و كارشناسان سازمان ملل اين شورشيان در سال 2012 به‌طور موقت گوماي كنگو را تصرف كردند، اما تحت فشار بين‌المللي مجبور به خروج شدند و در اواخر سال 2021 دوباره با حمايت فزاينده رواندا ظهور كردند.
از طرفي وزارت امور خارجه رواندا با رد اين اتهام، كنگو را متهم به عدم ورود به گفت‌وگو با شورشيان 23 مارس كرد و اين گروه را به عنوان يك گروه شورشي كنگويي كه براي حفاظت از جامعه خود مي‌‌جنگد، خواند. 
اكنون اما تحليلگران در اين رابطه هشدار داده‌اند كه تشديد در‌گيري‌هاي اخير مي‌تواند به بي‌‌ثباتي بيشتر منطقه منجر شود، آن هم در شرايطي كه كنگو يكي از بزرگ‌ترين بحران‌هاي انساني جهان را تجربه مي‌كند و بيش از 6 ميليون نفر در اين كشور آواره شده‌اند. اين درحالي است كه همزمان با افزايش نگراني‌ها از شرايط كنگو سازمان ملل و ديگر كشورها از شورشيان خواسته‌اند كه عقب‌نشيني كنند، به گونه‌اي كه پس از يك جلسه اضطراري در روز يكشنبه، شوراي امنيت سازمان ملل بيانيه‌اي صادر كرد كه در آن از شورشيان 23 مارس خواسته شده تا فورا پيشروي‌هاي خود را معكوس كند. 
گفتني است كشورهاي ديگري ازجمله ايالات‌متحده، بريتانيا و فرانسه نيز اقدام شورشيان را محكوم كرده‌اند. اين درحالي است كه مقامات دولت كنگو اعلام كرده‌اند كه كشور در وضعيت جنگي قرار دارد و رواندا را به ارتكاب تجاوز مستقيم و اعلام جنگ متهم كرده‌اند. رواندا اما ادعاهاي مربوط به طولاني شدن درگيري را رد كرده است. اين كشور كنگو را متهم به جذب و جنگيدن در كنار شورشيان هوتو و شبه ‌نظامياني مي‌كند كه مسوول نسل‌كشي 1994 در رواندا بودند، به ويژه نيروهاي دموكراتيك براي آزادي رواندا، گروهي كه توسط هوتوهايي كه پس از كشتارها به كنگو فرار كردند، تشكيل شده است.
در ادامه گزارش سي‌ان‌ان به نقل از مقامات سازمان ملل و همچنين ارتش اين كشور آمده است كه درگيري با شورشيان جنبش 23 مارس در شرق كنگو، زمينه‌ساز مرگ حداقل 13 نيروي صلح‌‌بان و سرباز خارجي شده است. نيروي حافظ صلح سازمان ملل، بيش از دو دهه پيش وارد كنگو شده و حدود 14 هزار نيروي صلح‌‌بان در اين كشور مستقر هستند. واشنگتن‌پست همزمان با انتشار گزارشي درباره اين گروه‌هاي شورشي آورده است كه جنبش 23 مارس در ادعاهاي خود در باب دلايل اين درگيري‌ها به توافق 23 مارس 2009 اشاره دارند كه به شورشي ديگر در منطقه پايان داد. اين گروه در سال 2012 پس از ادغام ناموفق تاتاري‌هاي قومي كه از ارتش كنگو جدا شدند، تشكيل شد.
 اكنون نيز اين گروه ادعا مي‌كند كه عليه نيروهاي كنگويي اسلحه به دست گرفته تا از تاتاري‌‌ها در برابر تبعيض دفاع كند، اين درحالي است كه اغلب درباره هدف‌گيري دولت كنگو صحبت كرده‌اند. پس از يك دهه انفعال، اين گروه در اواخر سال 2021 دوباره ظاهر شدند و رهبران آن دولت كنگو را به بي‌توجهي به تعهداتش در زمينه غيرنظامي‌سازي و ادغام تاتاري‌هاي كنگويي در ارتش و اداره كشور متهم كردند. 
به گفته دارن ديويدز، تحليلگر در واحد اطلاعات اكونوميست، برخلاف سال 2012 كه شورشيان تنها مي‌خواستند در ارتش كنگو ادغام شوند و در فرآيند سياسي مشاركت بيشتري داشته باشند، انگيزه آنها اين‌بار ريشه در تمايل به كنترل بخش‌هايي از شرق كنگو دارد.