پارك‌هاي جنگلي سرمايه‌هاي ملي يا وي‌آي‌پي شهرداري؟
آتوسا راوش
تهران مدت‌هاست كه از معضلات بسياري رنج مي‌برد. نابودي فضاهاي سبز و پارك‌ها و درخت‌ها ازجمله مهم‌ترين و شايد خطرناك‌ترين آنها است. شهر تهران محصور ميان دود و آهن و كوه‌هاي اطراف كه عبور و مرور فضاهاي سنگين و آلوده را در آن سخت مي‌كند براي شهروندان تهراني در حال تبديل شدن به زندان مرگ تدريجي است. آنچه روند نابودي فضاهاي سبز در تهران را تندتر مي‌كند سياست‌هاي غلط شهرداري تهران در فهم درست و علمي از فضاي سبز است. براي مسوولان شهرداري فضاي سبز به معني ساخت و ساز هتل و رستوران و كافي‌شاپ و كسب درآمد براي نزديكان و نورچشمی‌ها است. پارك جنگلي لويزان به عنوان يكي از كمربندهاي سبز و حياتي در تهران سال‌هاست كه مورد هجوم اين نوع نگرش به پارك‌ها و فضاهاي سبز قرار گرفته است. از ساخت سفره‌خانه و باشگاه بازنشستگان در اين پارك تا اين اواخر ساخت وي‌آي‌پي اختصاصي براي مديران شهرداري در دل اين پارك و در زيباترين چشم‌انداز طبيعي آن. اين ساخت‌وساز البته در نقطه‌اي دور از چشم اهالي و شهروندان صورت مي‌گيرد. در محوطه‌اي كه قبل‌ترها برخي مديران شهرداري در دل اين فضاي طبيعي زيبا باشگاهي با سالن‌هاي مجلل و رستوران لاكچري به اسم باشگاه بازنشستگان شهرداري ايجاد کرده‌اند. تعدادي از شهروندان ساكن در منطقه در اعتراض به اين ساخت‌وساز با مسوولان شهرداري منطقه 4 تماس گرفته و اظهار داشتند طبق قانون ساخت‌وساز در بوستان‌ها و پارك‌ها بايد مجوز شوراي شهر را داشته باشد. آيا شوراي شهر در كنار اين همه سالن و باشگاه و رستوران‌هاي لاكچري كه در اين پارك بنا شده مجوز ساخت اين بنا را داده است؟! مسوولان شهرداري ضمن بي‌پاسخ نهادن اين سوال اعلام داشتند اين بنا به دستور شهردار محترم منطقه براي برگزاري مراسم مديران شهرداري در حال ساخت است. در حالي كه بر هيچ ناظري پوشيده نيست مكان‌هاي برگزاري مراسم و تجمعات و حتي جشن و نشست براي مديران شهرداري در اين پارك كم نيست مكان‌هايي كه به لحاظ وسعت و لاكچري بودن، هيچ از مكان‌هاي وي‌آي‌پي سطح شهر كم ندارد. به نظر مي‌رسد سياست شهردار محترم تهران گويا از ساخت مسجد و نابودي فضاهاي سبز به وي‌آي‌پي سازي شيفت کرده است. اين تغيير سياست را البته مي‌توان به دلايل مختلف تفسير و بيان کرد كه در اين مقال فرصت پرداختن به آن نيست. واقعيت موضوع اما در سياست فضاي كهن سبززدايي در شهرداري است. به تعبير ديگر شهرداري با هجوم به درختان كهنسال كه سال‌ها عمر و هزينه براي رشد آنها صرف شده در حال خالي کردن تهران از كهن فضاهاي سبز است. در همين پارك لويزان نيز مدتي است شهرداري شروع به قطع درختان قديمي چنار به بهانه تراكم‌زدايي از درختان کرده است درحالي كه طبق تصاوير ضبط شده فاصله درختان كهن با چيدماني علمي صورت گرفته بوده تا در صورت رشد گياه نياز به حذف آن نباشد.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت فقط در شهر تهران سالانه بيش از ۳۷۰۰ نفر به علت آلودگي هوا جان خود را از دست مي‌دهند 20 درصد از بيماري سرطان ريه به دليل آلودگي هوا است و خسارت اين پديده در تهران بالغ بر ۲.۳ ميليارد دلار است طبق قانون هواي پاك يكي از وظايف شهرداري‌ها در اعمال قانون پاك توسعه سرانه فضاي سبز در راستاي مقابله با آلودگي هواست؛ توسعه سرانه فضاي سبز از غيرشفاف‌ترين‌هاي آن در شهرداري است زيرا نسبت حذف درختان و سودي كه شهرداري از مرگ درختان به دست مي‌آورد نسبت به كاشت درختان همواره در هاله‌اي از ابهام قرار دارد. در حالي كه مسوولان شهرداري همواره مدعي كاشت درخت و ايجاد فضاي سبز هستند اما نسبت قطع درختان توسط شهرداري به نسبت ايجاد فضاي سبز همیشه در هاله‌اي از ابهام قرار دارد.چندي قبل نشريه هم‌ميهن در بررسي از بودجه شهرداري تهران نشان داد از ابتداي كار دوره فعلي مديريت شهري تهران، درآمد حاصل از قطع درختان به هزار و ۶۰۳ ميليارد تومان رسيده و نسبت به دوره پنجم ۳۵ درصد افزايش داشته است. بهروز شيخ‌رودي، معاون پيشين محاسبات و پايش عملكرد شوراي شهر تهران نيز در مصاحبه با سايت شبكه شرق در ارديبهشت 1403 نيز اظهار داشت درآمدي كه شهرداري در دوره مديريت شهري ششم از قطع درخت تا پايان بهمن‌ماه ۱۴۰۲ به دست آورده، نسبتي با اعتبارات كاشت درخت و جنگلكاري آن ندارد: «درآمد شهرداري تهران از ابتداي دوره ششم تا پايان بهمن‌ماه ۱۴۰۲، از محل جريمه قطع درختان در شهر تهران، هزار و ۶۰۳ ميليارد تومان است كه نسبت به دوره پنجم، ۱۳۵ درصد رشد داشته است. آقاي زاكاني و چمران بايد بگويند كه مجوز ساخت‌وساز در چند باغ و قطع چند درخت داده شده كه اين ميزان درآمد را به دست آورده‌اند؟ شوراي ششم به رياست آقاي چمران جريمه قطع درخت را به اندازه تورم گران نكرد و اين جريمه حداكثر ۲۰ درصد گران شده است؛ يعني قطع درخت براي بسازبفروش‌ها صرفه اقتصادي دارد. وقتي درآمد حاصل از قطع درخت افزايش پيدا كرده، يعني تعداد درخت بيشتري هم قطع شده است.
پارك جنگلي لويزان يكي از قديمي‌ترين كمربندهاي سبز تهران است كه به منظور محصور نمودن شهر از ساخت‌وساز تهيه شده بود كه بعد از انقلاب البته اين حصار شكسته شد. از آن سال به بعد در دوران آقاي قاليباف و احمدي‌نژاد چندين ساخت‌وساز ازجمله باشگاه بازنشستگان و سفره‌خانه سنتي به منظور درآمدزايي براي نيروهاي نورچشمي ايجاد شد. اما تأسف‌بارتر از همه اينها ساخت اتوبان از وسط اين پارك ملي بودكه يك‌شبه پارك جنگلي ملي لويزان را به دو قسمت تجزيه كرد و اعتراضات و شكايت‌هاي اهالي البته كه به جايي نرسيد و در دل پاركي كه قرار بود محل آرامش و ريه شهر باشد سروصدا و آلودگي اتوبان سر برآورد.
درحالي كه پارك جنگلي لويزان از معضلات بسياري ازجمله مصدوم و مجروح شدن شهروندان در اين پارك توسط بي‌شمار سگ‌هاي ولگرد، حضور اشرار و اوباش و حمله به شهروندان كه آخرين آن آدم‌ربايي و گروگان‌گيري يك جوان براي خفت‌گيري و دزديدن موبايل بوده است، حضور قاچاقچيان و فروشندگان مواد مخدر، رنج مي‌برد، شهرداري اما بي‌توجه به همه اين مسائل در حال ساخت‌وساز وي‌آي‌پي براي مديران خود در خيره‌كننده‌ترين چشم‌انداز اين پارك ملي است.
اگرچه گويا ساخت سوييت‌هاي اختصاصي براي مديران محدود به پارك نبوده و ورزشگاه آزادي نيز داراي جايگاه اختصاصي براي مسوولان و خانوده‌هاي ايشان براي تماشاي بازي‌هاي فوتبال است. مبارك باشد!