هشدار يك استاد دانشگاه:
خطر شكل‌گيري بورژوازي ايدئولوژيك
كيومرث اشتريان، استاد دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران در نشست بررسي «مشاركت ملي و بازسازي ظرفيت دولت» در موسسه مطالعات دين و اقتصاد نسبت به شكل‌گيري طبقه بورژوازي ايدئولوژيك هشدار داده است. او با بيان اينكه ضرورت مشاركت ملي، از جمله بديهيات است كه متاسفانه ما به آن توجهي نداريم، عنوان كرده كه در مقابل تهديدات، هميشه اين بحث مطرح مي‌شود كه ما بايد بازدارندگي داشته باشيم اما وقتي صحبت از بازدارندگي مي‌شود، متاسفانه بيشتر اذهان و عمل‌ها به سمت بازدارندگي نظامي مي‌رود. بخش‌هايي از صحبت‌هاي اين استاد دانشگاه را كه وبسايت جماران منتشر كرده بخوانيد.
بايد بتوانيم سرمايه‌هاي مختلف را در كشور بازسازي و احيا كنيم
ابعاد ديگري هم وجود دارند كه توان بازدارندگي دارند. ما بايد بتوانيم سرمايه‌هاي مختلف را در اين كشور، بازسازي و احيا كنيم؛ ازجمله ظرفيت دولت و سرمايه‌هاي اقتصادي و انساني. يكي از مهم‌ترين عناصري كه سبب تقويت بازدارندگي مي‌شود، قدرت ملي و سرمايه انساني ملي است. نمي‌شود اداره امور فرهنگي كشور را به دست اقليتي بدهيد و احساس كنيد كه فرهنگ‌ها و اقوام مختلف را به مشاركت دعوت كرده‌ايد. نمي‌توانيد بخش بزرگي از فضاي فعاليت‌هاي اقتصادي را در انحصار درآوريد و بعد سخن از مشاركت اقتصادي كنيد.
كشور و دولت را از سرمايه انساني ملي تهي كرديم
سرمايه انساني ملي مي‌تواند به عنوان مهم‌ترين قدرت بازدارنده ملي عمل كند، اما متاسفانه ما استراتژي روشني براي توسعه منابع انساني در كشور نداريم و به طريق اولي، استراتژي روشني هم براي توسعه منابع انساني در درون دولت نداريم. اصلي‌ترين غفلتي كه كرديم اين بود كه كشور و دولت را از سرمايه انساني ملي تهي كرديم. معمولا وقتي درباره استفاده از نيروي انساني و گسترش و توسعه منابع انساني مي‌شود، نگاه سياسي داريم و تصور مي‌شود بايد گروه‌ها و جناح‌هاي فعال را به مشاركت جذب كنيم، اين تصور قطعا درست است، اما غفلت ما آنجا بود كه خارج از نيروهاي سياسي شناخته شده موجود، از نيروي انساني ملي كشور استفاده نكرديم. از گزينش در استخدام‌ها تا سطوح بالاتر مديريتي، چنين رويه‌اي وجود دارد.
بايد به سرمايه‌هاي ملي برگشت
بايد منابع انساني را به عنوان يك ابزار مهم سرمايه ملي در نظر گرفت و مشاركت ملي در حوزه اقتصاد هم بسيار اهميت دارد، تحريم‌ها گريبان اين كشور را گرفته، هر دولتي كه روي كار باشد، ما فعلا درگير تحريم‌ها و فشارهاي شديد اقتصادي هستيم. استراتژي دولت امريكا و اسراييل بر اين است كه آخرين رمق‌هاي اين كشور را بگيرند و آن را تضعيف كنند تا جايي كه ديگر بي‌حس و حال شود. براي بازدارندگي براي مقابله با اين «استراتژي رمق» باز هم بايد به سرمايه‌هاي ملي برگشت. يكي از ابعاد اقتصاد، سرمايه ملي و نظام سرمايه‌داري ملي است. يكي از حوزه‌هايي كه بايد تقويت كنيم، چيزي به نام «سرمايه‌داري ملي» است. نمي‌شود سرمايه‌دار توليد كرد، اين كار اقتصاد رانتي و آنچه اكنون وجود دارد را تشديد مي‌كند، بنابراين بايد تدبيرهايي بينديشيم كه سرمايه‌داري ملي و سرمايه‌داران ملي، يك نهاد براي توسعه كشور ديده شود.
دائما در تخريب سرمايه‌داري ملي عمل مي‌كنيم
ما دائما در تخريب سرمايه‌داري ملي عمل مي‌كنيم. حتي اگر قدرتي از طريق اين اقتصاد فضاي مجازي شكل مي‌گيرد، هر گروهي كه قدرتي مي‌گيرند، نهادهاي خاصي با اعمال فشار بر آنها، درصدي از سهام‌شان را از آن خود مي‌كنند. بنابراين اگر سرمايه‌داري ملي مي‌خواهيم، بايد رويكرد نهادي به آن داشت و با ابزارهاي مختلف و مداخله دولت، بايد زمينه براي رشد آن فراهم شود تا يكي از اركان توسعه ملي را توسعه داد.
زمينه براي شكل‌گيري طبقه بورژوازي ايدئولوژيك فراهم شده
به دلايل سياسي و ديگر علل، متاسفانه به نظر مي‌رسد زمينه براي شكل‌گيري طبقه بورژوازي ايدئولوژيك فراهم شده است، اين مساله وجوه مختلفي دارد اما اصلي‌ترين شاكله آن، ايدئولوژي سياسي و كمتر مذهبي است و گرايش‌هاي مذهبي، از حيث ايجاد لشكر و جذب نيرو، به آن كمك مي‌كند. اين نقطه آسيبي براي ما است كه بايد به آن توجه داشته باشيم. اين بورژوازي ايدئولوژيك سازوكارهاي خود را جلو مي‌برد و نيروهاي خاص خود را تقويت مي‌كند. رزمندگان رده پايين خود را توليد و حتي فضاي جنگ را تشديد مي‌كند و هماورد‌طلبي را پيش مي‌برد. نمادهاي سياسي خاصي دارد و به طريقي متناقض‌نما، از يك چپ اجتماعي معترض در مقابل نظام جهاني تغذيه مي‌شود. نشانه‌هاي آن را مي‌بينيم. تركيب عجيبي از اين طبقه چپ و راست اقتصادي شاهد هستيم كه به آن بورژوازي نفتي مي‌گوييم. اين مهم‌ترين آسيبي است كه اكنون شاهد آن هستيم.