آيا كابينه لبنان بعد از سه ماه تشكيل جلسه خواهد داد؟
سرزمين بلاتكليفي سياسي
شهاب شهسواري
هيات دولت لبنان، بعد از نزديك به سه ماه توقف جلسات، قرار است امروز براي بررسي بودجه سال ۲۰۲۲ تشكيل جلسه بدهد. احزاب شيعه حاضر در دولت كه به دليل اختلاف‌نظر در مورد نحوه رسيدگي به پرونده انفجار بيروت، جلسات كابينه را تحريم كرده بودند، هفته پيش اعلام آمادگي كردند كه تحت شرايطي بار ديگر در جلسات كابينه شركت كنند. هيچ‌يك از طرفين شرايط اعلام‌شده از‌سوي حزب‌الله و جنبش امل را اعلام نكرده‌اند، اما حسين فضل‌الله نماينده ارشد حزب‌الله مي‌گويد كه دليل تصميم اخير اين دو حزب، اين بود كه استمرار بن‌بست سياسي در لبنان آثار منفي بر كشور مي‌گذاشت. علاوه بر بررسي بودجه ۲۰۲۲، برگزاري نخستين جلسه هيات دولت لبنان مي‌تواند مسير را براي تعيين‌تكليف رقم درخواستي وام از صندوق بين‌المللي پول و آغاز مذاكرات دريافت وام تسهيل كند. به‌رغم كورسوي اميد به گشايش در بن‌بست كابينه لبنان، همچنان مشخص نيست كه در نخستين جلسه هيات دولت طرفين بتوانند به توافقي براي استمرار تشكيل جلسات، تاييد بودجه و تاييد رقم پيشنهادي به صندوق بين‌المللي پول برسند. اختلافات در بيروت درحالي ادامه پيدا مي‌كند كه روز گذشته وزير خارجه كويت به نمايندگي از كشورهاي عربي كرانه جنوبي خليج‌فارس به بيروت سفر كرد تا شروط اين كشورها براي ازسرگيري رابطه با لبنان را با مقام‌هاي اين كشور در ميان بگذارد. همزمان ۵ ماه مانده به انتخابات لبنان، سرنوشت مشاركت يكي از بزرگ‌ترين جريان‌هاي سياسي اهل سنت در انتخابات نامعلوم است و قرار است كه سعد حريري، رهبر جريان المستقبل، امروز تصميم نهايي خود را براي مشاركت يا تحريم انتخابات ارديبهشت‌ماه سال آينده اعلام كند.
همزمان با اين تحول مهم، روز گذشته وزير خارجه كويت نيز به عنوان نخستين مقام بلندپايه كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس از زمان تحريم ديپلماتيك لبنان توسط عربستان سعودي و متحدانش به بيروت سفر كرد. احمدناصر الصباح تاكيد كرده است كه سفر او با هماهنگي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس و با هدف اعتمادسازي با لبنان انجام مي‌شود. دولت‌هاي عربي كرانه جنوبي خليج‌فارس، پاييز امسال در اقدامي هماهنگ در پي انتشار تصاويري از جورج قرداحي وزير اطلاع‌رساني لبنان كه عربستان سعودي را در جنگ يمن متجاوز معرفي مي‌كرد، سفراي خود را از بيروت فراخواندند و سفير لبنان را از خاك خود اخراج كردند. از آن زمان به‌رغم استعفاي جورج قرداحي از مقامش، اين دولت‌ها همچنان به تحريم ديپلماتيك لبنان ادامه داده‌اند. وزير خارجه عربستان سعودي در طول ماه‌هاي گذشته بارها تاكيد كرده است كه موضوع سخنان قرداحي فقط بهانه است و هدف از اين تحريم ديپلماتيك تحت فشار گذاشتن لبنان براي كاهش نفوذ حزب‌الله لبنان در سياست است. وزير خارجه كويت، شنبه شب به محض ورود به بيروت در كنفرانس خبري گفت: «نخستين پيامي كه ما حامل آن هستيم؛ حمايت از لبنان است و پيام دوم و سوم نيز اين است كه لبنان بستري براي تجاوزگري نباشد و به تعهدات خود عمل كند.» روز يكشنبه وزير خارجه كويت با نخست‌وزير و رييس‌جمهور لبنان ديدار و گفت‌وگو كرد. به گزارش پايگاه خبري النشره به نقل از منابع آگاه، احمد ناصر الصباح در ديدارهاي خود يك نامه ۱۵بندي شامل درخواست‌هاي كشورهاي تحريم‌كننده به مقام‌هاي لبنان ارايه داده است. در ميان اين درخواست‌ها دو بند در مورد سلاح حزب‌الله و مداخله حزب‌الله در درگيري‌هاي منطقه‌اي است و ۱۳ مورد ديگر در مورد اصلاحاتي است كه كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس خواسته‌اند تا دولت لبنان براي ازسرگيري روابط با اين كشورها انجام دهد.
تكليف سعد حريري امروز مشخص مي‌شود
سعد حريري، نخست‌وزير پيشين لبنان كه چند ماه پيش با اعلام كناره‌گيري از سياست و بي‌ميلي به شركت در انتخابات پيش روي پارلماني به امارات متحده عربي كوچ كرده بود، حالا در پي بازگشت به لبنان اعلام كرده است كه امروز در مورد سرنوشت سياسي‌اش و تحريم يا مشاركت در انتخابات پيش رو اظهارنظر خواهد كرد. تنها پنج ماه به انتخابات سراسري لبنان باقي مانده است و تا به امروز سعد حريري بر موضع خود پافشاري كرده است كه او و جريان تحت رهبري‌اش در انتخابات مشاركت نخواهند كرد و از هيچ نامزدي حمايت نمي‌كنند. به گزارش پايگاه خبري لوغيان لوژوغ، سعد حريري به گفته اطرافيانش روز پنجشنبه از امارات به بيروت بازگشته است. اين سياستمدار اهل سنت لبناني، روز يكشنبه با انتشار تصاويري در حساب كاربري خود در شبكه اجتماعي توييتر درحالي‌كه از استقبال شهروندان هوادار خودش در اطراف منزلش خبر مي‌داد، نوشت كه «من امروز به حرف‌هاي شما گوش دادم، شما نيز فردا به حرف‌هاي من گوش دهيد.» به گزارش پايگاه خبري النشره، تعدادي از هواداران حريري كه روز گذشته در اطراف منزل او تجمع كرده بودند، شعارهايي عليه عربستان سعودي سر دادند.در طول هفته‌هاي گذشته تلاش‌هاي زيادي از سوي هواداران و متحدان سعد حريري براي انصراف او از تحريم انتخابات و كناره‌گيري از سياست انجام شده است، اما گزارش‌ها حاكي از اين است كه اين تلاش‌ها تاكنون ناموفق بوده است. وليد جنبلاط، رهبر حزب سوسياليست ترقي‌خواه لبنان، فواد سينيوره، نخست‌وزير پيشين و وائل ابو فائور، سياستمدار جنجالي لبناني به تازگي به امارات سفر كرده‌اند و تلاش‌هايي انجام داده‌اند كه سعد حريري را كه به عنوان رهبر جريان مخالف مقاومت در لبنان شناخته مي‌شود به بازگشت به انتخابات ترغيب كند. به گزارش اسپوتنيك، دفتر اطلاع‌رساني سعد حريري، نخست‌وزير پيشين لبنان در بيانيه‌اي اعلام كرد: «حريري امروز (دوشنبه) در سخنراني زنده تلويزيوني موضعش درباره انتخابات پارلماني را مشخص خواهد كرد.» حريري روز گذشته در بيروت با رييس مجلس لبنان، نبيه بري ديداري انجام داد.سعد حريري پيش از ترك لبنان، ضمن اعلام كناره‌گيري خودش از سياست به اعضاي جريان تحت رهبري‌اش المستقبل گفته بود كه اين جريان نيز از انتخابات كناره‌گيري خواهد كرد و از هيچ نامزدي حمايت نخواهد كرد. بسياري از هواداران جريان مخالف مقاومت در لبنان، سعد حريري را رهبري بدون جايگزين مي‌دانند. عبدالسلام موسي، سخنگوي جريان المستقبل به لوغيان لوژوغ مي‌گويد كه سعد حريري جايگزين‌ناپذير است و مي‌پرسد: «آيا كسي مي‌تواند يك نفر را معرفي كند كه در بيروت آراي بيشتري از او داشته باشد؟»
از سرگيري گفت‌وگوها با صندوق بين‌المللي پول
بعد از مدت تعليق، عاقبت رسانه‌ها از آغاز گفت‌وگوها ميان مقام‌هاي دولت لبنان با صندوق بين‌المللي پول براي دريافت وام نجات اقتصادي از اين نهاد بين‌المللي خبر داده‌اند. رويترز به نقل از منابعي روز شنبه نوشت كه اين گفت‌وگوها از امروز آغاز مي‌شوند. يك سخنگوي صندوق بين‌المللي پول همزمان آغاز گفت‌وگوها را هفته جاري اعلام كرده است. دولت لبنان ابراز اميدواري كرده است كه تا پايان ماه آينده ميلادي (اوايل اسفند ماه) به يك توافق مقدماتي براي دريافت كمك مالي برسند. در حال حاضر لبنان درخواست وامي براي جبران ۶۹ ميليارد دلار ضرر و زيان در بخش مالي اين كشور داشته است.گفت‌وگوهاي پيشين دولت لبنان با صندوق بين‌المللي پول به دليل اختلاف‌نظرها در مورد رقم ضرر و زيان و نحوه توزيع وام دريافتي ميان نهادهاي مختلف متوقف شده بود. سال گذشته، در دولت پيشين تحت نخست‌وزير حسن دياب، بانك مركزي، در كنار تعدادي از بانك‌هاي خصوصي و گروه‌هاي سياسي، ارزيابي مورد تاييد صندوق بين‌المللي پول در مورد ميزان وام مورد نياز را رد كرده بودند. نجيب ميقاتي، نخست‌وزير جديد لبنان شهريورماه سال جاري وعده داده بود كه رقم ارزيابي كه توسط كابينه او به دست مي‌آيد براي همه نهادها منصفانه باشد. با اين حال دولت نجيب ميقاتي به دليل اختلافات در مورد رسيدگي به پرونده انفجار مرگبار بندر بيروت، در طول سه ماه گذشته از تشكيل جلسه بازمانده است. قرار است امروز نخستين جلسه كابينه بعد از سه ماه با حضور وزراي شيعه كه تاكنون جلسات را تحريم كرده بودند برگزار شود تا بودجه ۲۰۲۲ لبنان در اين جلسه مورد بررسي قرار گيرد.