ميزباني سخاوتمندانه از پناهجويان
محمود فاضلي
در حالي كه بسياري از كشورهاي مرتبط با بحران پناهجويان به دنبال سخت‌تر كردن پذيرش پناهجويان و بازنگري در قوانين پذيرش پناهجويان هستند و تعدادي از كشورهاي منطقه به‌دنبال امتيازگيري سياسي و اقتصادي از جامعه بين‌الملل و كشيدن ديوارهاي چند متري در مرزهاي خود هستند، نقشه راه جديد ترسيم مي‌كنند، سطح نيروهاي مرزي و برج‌هاي ديد‌باني را به‌شدت افزايش داده‌اند يا مهاجران را به‌زور به آن سوي مرز مي‌رانند (يونان و كرواسي) و وضعيت اضطراري اعلام مي‌كنند (روسيه سفيد و لهستان)، ايران بزرگ‌ترين ميزبان جمعيت افاغنه مهاجر در جهان است و از چهار دهه قبل آنها را در خاك خود پذيرفته است. در ايران اين پناهجويان از خدمات بهداشتي، آموزش و نيز امكانات حياتي برخوردار هستند. بيشتر افغاني‌هاي مقيم ايران كه در روستاها و شهرهاي متوسط يا تقريبا بزرگ زندگي مي‌كنند از سوي جوامع ايراني مورد استقبال قرار گرفته‌اند. طبق ارزيابي‌هاي سازمان ملل، از ابتداي سال جاري ميلادي تاكنون بيش از 300 هزار نفر از مردم افغانستان به ايران فرار كرده‌اند كه باتوجه به وخيم‌تر شدن اوضاع در افغانستان انتظار مي‌رود شمار اين افراد افزايش يابد. بعضي از منابع ايراني اين رقم را 500 هزار نفر تخمين مي‌زنند. فيليپو گراندي، كميسر عالي آژانس پناهندگان سازمان ملل، در پايان سفر اخيرش به ايران و ديدار با مقامات ايراني از جامعه جهاني خواست كه حمايت از دولت و مردم ايران را كه پذيراي افغان‌‌هاي فراري از شرايط نابسامان كشورشان هستند، افزايش دهد. او در ديدارهايش درباره راه‌هاي اجرا و كمك‌هاي ارايه شده به افغاني‌هاي جديدالورود به ايران، ثبت‌نام از آنها و صدور اوراق هويتي براي آنان گفت‌وگو كرد. او در سفر به زاهدان، با خانواده‌هاي افغاني، از جمله كودكان و سالمنداني كه حدود چهار ماه پيش از نيمروز به ايران گريخته‌اند، ملاقات و با زناني كه مجبور به ترك تحصيل شده‌اند گفت‌وگو كرد. اين گروه از زنان در ديدار با كميسر سازمان ملل ناراحتي خود را از ترك تحصيل اجباري و آينده نامعلوم‌شان، ابراز داشتند. پناهجويان در همه اين ديدارها به بيان دردها و نااميدي‌هاي خود بعد از رها كردن آنچه داشته‌اند و نگراني از آينده تاريك خود پرداختند. كميسر عالي آژانس پناهندگان تاييد مي‌كند كه در ديدارهايش پناهجويان افغاني با درد و نااميدي از ترك وطن خود صحبت كردند. دولت ايران با وجود وضعيت دشوار اقتصادي كه همه‌گيري ويروس كرونا آن را وخيم‌تر كرده، براي چندين دهه سخاوتمندانه از پناهندگان ميزباني كرده است.
اما با توجه به شكنندگي وضعيت افغانستان، ما بايد اطمينان حاصل كنيم افرادي كه به ايران مي‌گريزند بتوانند از حمايت‌ها و كمك‌هاي مورد نياز برخوردار شوند. سازمان ملل تلاش‌هاي خود را در سال جاري افزايش داده و به همكاري با دولت ايران ادامه خواهد داد تا اطمينان حاصل شود كه تهران به تنهايي عهده‌دار مسووليت ميزباني از پناهندگان نباشد. ما خواستار حمايت مالي بيشتر از خدمات فراگير ايران، به‌ويژه بهداشتي و آموزشي و افزايش عرضه واكسن‌هاي كوويد-19 هستيم تا به‌صورت عادلانه بين جامعه ميزبان و پناهندگان افغاني توزيع شود. ما خواستار حمايت‌هاي مالي فشرده از بخش‌هاي اداري ملي در ايران و به‌خصوص در زمينه‌هاي بهداشتي و آموزش هستيم. بحران افغانستان در حالي ادامه دارد كه به گفته «نسيفور مغندي»، رييس هيات فدراسيون بين‌المللي جمعيت‌هاي صليب سرخ و هلال احمر در افغانستان، بيش از 60 درصد ولايت‌هاي افغانستان با خشكسالي شديد مواجه است. اين خشكسالي به كمبود مواد غذايي نگران‌‌كننده در اين كشور تبديل مي‌شود.
هيچ ولايتي در افغانستان نيست كه تحت‌تاثير خشكسالي قرار نداشته باشد. برخي از ولايت‌ها با خشكسالي شديد و شماري با درجه متوسط اين آفت طبيعي مواجه هستند و اگر اقدامات فوري انجام نشود، وضعيت انساني فاجعه‌باري به وجود خواهد آمد. در حال حاضر «بدترين و غم‌انگيزترين» بحران انساني جهان جريان دارد و تنها اقدامات اوليه و سريع مي‌تواند از تشديد اين بحران جلوگيري كند. در حدود 22.8 ميليون نفر بيش از 55 درصد از جمعيت افغانستان كمبود حاد مواد غذايي را تجربه مي‌كنند. صندوق كودكان سازمان ملل متحد (يونيسف) هشدار مي‌دهد كه كودكان در افغانستان به دليل تركيب مرگبار افزايش سوءتغذيه، بحران غذايي بي‌سابقه، خشكسالي، اختلال در مراكز مهم تغذيه و سلامت، عدم دسترسي به آب سالم و خدمات بهداشتي و آب و هواي زمستان به‌طور فزاينده‌اي در مقابل بيماري‌ها آسيب‌پذير مي‌شوند. آخرين گزارش امنيت غذايي در مورد افغانستان كه در اكتبر منتشر شد، هشدار مي‌دهد كه ميليون‌ها افغان بين نوامبر 2021 تا مارس 2022 با بحران يا سطوح اضطراري ناامني غذايي مواجه خواهند شد.