اعتراضات در سودان به‌رغم ممانعت‌هاي امنيتي ارتش
معترضان دموكراسي‌خواه سوداني دست‌بردار نيستند
معترضان توافق اشتراك قدرت با ارتش را نمي‌پذيرند و خواستار يك دولت كاملا غيرنظامي هستند
آرمين منتظري
معترضان دموكراسي‌خواه سوداني به‌رغم همه محدوديت‌هاي اعمال‌شده از سوي دولت كودتا از جمله قطع اينترنت و خطوط ارتباطي، بار ديگر به خيابان‌ها آمده و دست به اعتراض زدند. به گزارش الجزيره، نيروهاي امنيتي سودان نيز برخورد خشني با معترضان داشتند و سعي كردند با استفاده از گاز اشك‌آور معترضان را كه در خيابان‌هاي خارطوم پايتخت سودان تجمع كرده بودند، متفرق كنند. البته تظاهرات به غير خارطوم در ديگر شهرهاي سودان نيز برگزار شد و گزارش‌ها حاكي از آن است كه تعداد معترضان در سراسر سودان به ده‌ها هزار نفر رسيده است. معترضان با سر دادن شعارهايي اقدامات ارتش سودان در كودتاي نظامي ماه اكتبر را محكوم كردند. اين دهمين روز اعتراضات جنبش دموكراسي‌خواه سودان است كه حتي بعد از بازگشتن علداببه حمدوك، نخست‌وزير خلع‌شده سودان به قدرت ادامه مي‌يابد. خواسته اصلي معترضان اين است كه نيروهاي نظامي در كار دولت دخالت نكنند و روند گذار قدرت به برگزاري يك انتخابات آزاد، بدون دخالت ارتش صورت بگيرد. نيروهاي امنيتي سودان قبل از برگزاري اعتراضات در خيابان‌ها مستقر شده و حتي پل‌هاي ارتباطي روي رود نيل را كه خارطوم را به شهر «ام درمان» و منطقه بهاري وصل مي‌كردند مسدود كردند اما باز هم معترضان در خيابان‌ها حضور يافتند. معترضان شعار «سربازان به پادگان‌ها برگردند» سر مي‌دادند و خواستار اين بودند كه حاكميت غيرنظامي قدرت را به دست بگيرد. آنها پرچم‌هاي سودان را به دست گرفته و بر طبل‌ها مي‌كوبيدند و به رقص و شعار دادن مشغول بودند. خبرگزاري فرانس پرس از زخمي شدن چند معترض در جريان درگيري با نيروهاي امنيتي خبر داده است. كميته پزشكان كه بخشي از جنبش دموكراسي‌خواه سودان محسوب مي‌شود گزارش كرده كه نيروهاي امنيتي در داخل بيمارستان‌ها گاز اشك‌آور شليك كرده‌اند و به برخي از پزشكان و زخمي‌ها حمله‌ور شدند. در خارطوم، راهپيمايي معترضان در مناطق مختلف آغاز شد اما همه معترضان در نهايت در پايان راهپيمايي در نزديكي كاخ رياست‌جمهوري سودان به يكديگر ملحق شدند. اعتراضات در ديگر شهرها از جمله وادي مدني و آتبارا نيز در جريان بوده است. مقامات امنيتي سوادن به معترضان هشدار داده‌اند كه به مناطق حاكميتي و استراتژيك نظير مركز خارطوم نزديك نشوند. بيشتر مراكز دولتي و نهادهاي مهم سودان در اين منطقه واقع شده‌اند. كميته امنيتي خارطوم اعلام كرده نيروهاي امنيتي سودان با هرگونه آشوب و خشونت در اين مناطق برخورد خواهند كرد. تلويزيون ملي سودان نيز به نقل از كميته امنيتي خارطوم اعلام كرد: «فاصله گرفتن از اعتراضات مسالمت‌آميز و نزديك شدن و تجاوز به حريم اماكن حاكميتي و استراتژيك در مركز خارطوم نقض آشكار قانون محسوب مي‌شود.» خبرنگاز شبكه الجزيره از خارطوم گزارش داده معترضان از جنوب شهر خارطوم به سمت كاخ رياست‌جمهوري به راه افتادند اما توسط نيروهاي امنيتي مورد حمله واقع شده و متفرق شدند. صدها نفر از معترضان نيز نتوانستند به مركز شهر راه يابند چراكه خيابان‌هاي منتهي به مركز شهر به‌طور كامل توسط نيروهاي امنيتي مسدود شده و حضور نيروهاي امنيتي و پليس در اين مناطق بسيار زياد است. انتظار مي‌رود كه موج جديدي از تظاهرات‌كنندگان از جنوب شهر خارطوم به راه بيفتند چراكه اين منطقه تنها منطقه‌اي است كه مستقيما به مركز شهر راه دارد و كاخ رياست‌جمهوري نيز در اين منطقه واقع شده است.» هفته گذشته نيروهاي امنيتي سودان به شكل خشونت‌باري معترضان دموكراسي‌ها را مورد حمله قرار دادند. معترضان قصد داشتند در مقابل كاخ رياست‌جمهوري سودان دست به تحصن بزنند. دست‌كم نه معترض دموكراسي در حمله نيروهاي امنيتي كشته شده و 300 تن نيز زخمي شدند. سازمان ملل متحد نيز اعلام كرده اتهاماتي مبني بر خشونت جنسي نظير تجاوز و تجاوز دسته‌جمعي توسط نيروهاي امنيتي عليه معترضان زن وارد آمده كه در دست بررسي هستند. روز يكشنبه و قبل از آغاز تظاهرات، فعالان سوداني گزارش كردند كه دسترسي شهروندان خارطوم به اينترنت و خطوط تلفن قطع شده است. ژنرال‌هاي ارتش سودان روز 25 اكتبر نيز از همين تاكتيك به هنگام اجرايي كردن عمليات كودتا عليه دولت سودان استفاده كرده بودند. گروه‌هاي حامي اينترنت نظير netBlocks اعلام كرده‌اند كه دسترسي مردم سودان به اينترنت موبايل از اوايل روز شنبه مختل شده است. آلپ توكر، مدير گروه NetBlocks در گفت‌وگو با آسوشيتدپرس گفته است: «اين شرايط دقيقا مشابه با شرايطي است كه در جريان قطع اينترنت به هنگام كودتاي ماه اكتبر رخ داد.» دولت سودان هنوز توضيحي درباره قطع اينترنت در اين كشور ارايه نكرده است. از سوي ديگر و در پي انتشار گزارش‌هايي مبني بر قطع اينترنت در سودان، سازمان ملل از مقامات اين كشور خواست تا از معترضان محافظت كنند و اجازه بازگشت خدمات اينترنتي را بدهند. ولكر پرتز، فرستاده سازمان ملل به سودان، در توييتي نوشت: من از مقامات و نيروهاي امنيتي سودان مي‌خواهم از تظاهرات محافظت كنند. آزادي بيان يك حق بشر است. پرتز افزود: اين شامل دسترسي كامل به اينترنت مي‌شود. طبق كنوانسيون‌هاي بين‌المللي، هيچ‌كس نبايد به دليل اعتراض مسالمت‌آميز دستگير شود. احزاب نظامي و غيرنظامي سودان از حمله نيروهاي آزادي و ائتلاف تغيير از زمان خلع عمرالبشير از قدرت در سال 2019، توافق اشتراك قدرت باهم امضا كرده بودند. اما كودتاي نظامي ماه اكتبر كه توسط ارتش انجام شد روند گذار سياسي در سودان را به سوي يك دولت دموكراتيك متوقف كرد و موجب شد هزاران نفر از معترضان دموكراسي‌خواه به خيابان‌ها بريزند. تاكنون دست‌كم 47 نفر از معترضان در جريان اين اعتراضات كشته شده و صدها نفر نيز مجروح شده‌اند. احزاب غيرنظامي از زمان كودتا تاكنون چندين اعتراض گسترده را سازماندهي كرده‌اند و با سردادن شعارهايي نظير «مذاكرات نمي‌خواهيم. شراكت نمي‌خواهيم. شما مشروعيت نداريد» به اقدامات ارتش سودان اعتراض كرده‌اند. عبدالله حمدوك، از مقامات سابق سازمان ملل متحد كه چهره غيرنظامي دولت انتقالي سودان پس از سرنگوني عمرالبشير بود ماه گذشته پس از كودتاي نظامي و خلع از قدرت و گرفتار شدن در حصر خانگي، تحت فشارهاي بين‌المللي بر ارتش سودان براي تشكيل يك دولت تكنوكرات بار ديگر به قدرت بازگشت. اما به نظر مي‌رسد كه توافقي كه منجر به بازگشت حمدوك به قدرت شد، چيزي نيست كه جنبش دموكراسي‌خواه سودان با آن موافق باشد. معترضان سوداني اصرار دارند كه دولت سودان به‌طور كلي به سياستمداران غيرنظامي واگذار شود و آنها اين دولت را در روندش به سمت دموكراسي و برگزاري انتخابات آزاد، اداره كنند. عبدالله حمدوك همچنان با احزاب سياسي مختلف مذاكره مي‌كند تا راه‌حلي براي خروج از بن‌بست بيابد. او روز جمعه با رهبران بزرگ‌ترين حزب سودان يعني حزب امه ديدار كرد.