بيان ديدگاه‌هاي سياسي از رهگذر تجربه در زبان

چند سال پيش كه آدونيس براي شعرخواني به تهران آمده بود، فرصتي پيش آمد تا صحبت كوتاهي داشته باشيم. در ميان صحبت از او پرسيدم شعر كدام شاعر عرب را بيشتر دوست دارد. بدون ذره‌اي مكث پاسخ داد: اتل عدنان. همان شب موقع شعرخواني ونوس قوري قطا شاعر و نويسنده لبناني-فرانسوي چند شعر از اتل عدنان خواند و مديا كاشيگر به فارسي ترجمه كرد كه باعث شد كنجكاوي‌ام درباره اين شاعر بيشتر شود. اتل عدنان در بيروت از پدري سوري و مادري يوناني- لبناني به دنيا آمد. او به خاطر پدر و مادرش زبان‌هاي عربي و يوناني را مي‌دانست اما تحصيل در مدرسه فرانسوي بيروت موجب شد تا زبان اصلي خلاقه‌اش فرانسه باشد. در دوران دانشجويي در دانشگاه در رشته ادبيات فرانسه در بيروت نخستين شعرهايش را به همين زبان سرود. او سپس براي تحصيل در رشته فلسفه به دانشگاه سوربن پاريس رفت و بعد از آن همين رشته را با موفقيت در دانشگاه‌هاي بركلي و هاروارد امريكا ادامه داد. او پس از فراغت از تحصيل، در كالج سن رافائل به تدريس فلسفه پرداخت تا اينكه در اعتراض به عملكرد دولت فرانسه در جنگ الجزاير شعر گفتن به زبان فرانسه را كنار گذاشت و به نقاشي انتزاعي و پرفرمنس آرت روي آورد. اتل عدنان در اعتراض به جنگ ويتنام دوباره به سرودن شعر بازگشت اما اين‌بار اشعارش را به زبان انگليسي مي‌سرود. او سپس به لبنان بازگشت و به عنوان سردبير مجله الصفا مشغول به كار شد اما اين وضع نيز ديري نپاييد و او در پي شروع جنگ داخلي لبنان مجبور به مهاجرت به فرانسه شد. جايي كه نخستين رمانش به زبان فرانسه برايش موفقيت زيادي به ارمغان آورد. سرانجام در سال ۱۹۷۹ عدنان به امريكا بازگشت و تا پايان عمر همان‌جا ماندگار شد. اتل عدنان در شعر خود تصاوير سورئاليستي را با نحوشكني زباني درهم مي‌آميخت. شاعران موردعلاقه او آرتور رمبو و جلال توفيق بودند و نظريه‌پرداز مورد علاقه‌اش لين هجينيان. او شاعري بود كه با شيوه‌هاي تجربي و زباني به بيان ديدگاه‌هاي سياسي خود مي‌پرداخت.  او در شعري از كتاب «گل‌هايي براي داشتن و بيانيه‌اي براي سفر» كه در سال ۱۹۹۰ منتشر شد، تجربه خود را از جنگ و ويراني چنين مي‌نگارد: 
«در همدستي درد
با آتش مسلسل
گل‌ها ناپديد شدند
آنها همان قدر
در نبودن قرار دارند
كه اميلي ديكينسون
با مردگان صحبت مي‌كنيم
در باغ‌هاي‌مان
درباره
وجود نداشتن‌مان»
اتل عدنان روز يكشنبه ۲۳ آبان در ۹۶ سالگي در پاريس درگذشت. چند شعر از او در كتابي با عنوان شعرهاي ترسيده با ترجمه آسيه حيدري به فارسي منتشر شده است.