از داوران قديمي تا داوران جديد
نگاهي به همه ادعاهاي فساد در داوري و بي‌خيالي مسوولان
گروه ورزش
بيست و چند روز پيش يكي از داوران داور حالا بازنشسته شده فوتبال كشور دست به افشاگري زد. همزمان يك ويس محرمانه از گفت‌وگوي دو داور در فضاي مجازي منتشر شد كه در آن به وضوح از درآوردن بازي صحبت مي‌كردند.
اين داور در مصاحبه با رسانه‌ها از وجود مافيا در سيستم داوري و ارتباط بين دلال‌ها و داوران خبر داد. در اين مدت طبق گفته خودش با وجود وايرال شدن وسيع افشاگري‌اش از مقامات فوتبالي كسي با او تماس نگرفت تا ببيند اصل ماجرا چيست. داور بازنشسته دوشنبه شب در يك برنامه تلويزيوني حاضر شد و به صورت ويژه در مورد پشت پرده داوري فوتبال اظهارات تكان‌دهنده‌اي بر زبان آورد.
ايشان در اين برنامه روي چند مورد تاكيد كرد: اول اينكه شبكه‌اي از دلالان وجود دارد كه چيدمان داوري را كنترل مي‌كنند. دوم اينكه براي راي در انتخابات هيات‌هاي فوتبالي و فدراسيون ابلاغ داوران خريد و فروش مي‌شوند. سوم اينكه برخي تيم‌ها يك مبلغ اضافه كنار همه هزينه‌ها براي قوه قضاييه فوتبال (داوران) كنار مي‌گذارند. چهارم اينكه بسياري از اتفاقاتي كه ما به عنوان اشتباه داوري معرفي مي‌كنيم، تصميم داور است. پنجم اينكه داوران نيازي ندارند در يك بازي حتما با اخراج يا گرفتن پنالتي يا چشم‌پوشي از آفسايد به يك تيم كمك كنند، كافي است داور در صحنه‌هاي ۵۰-۵۰ هواي يك تيم را داشته باشد.
داور سابق فوتبال ايران در اين ميان به اتفاق جالبي اشاره كرد. او گفت بعد از ۲۰ سال داوري وقتي ديد به اندازه تلاشش پيشرفت نمي‌كند از يك دوست درخواست كرد به رييس كميته داوران سفارشش را بكند. دو ساعت بعد فردي در اينستاگرام به او پيام داد و ادعا كرد مي‌تواند براي او ابلاغ داوري در جام حذفي و ليگ برتر بگيرد. اين فرد كه خودش را بازيكن سابق يكي از تيم‌هاي فوتبال و مشاور يكي ديگر از تيم‌ها معرفي كرد اين توانايي را داشت كه براي داوران بازي بگيرد و در چيدمان داوران دخالت كند.
اين نخستين‌بار نيست كه يكي از اعضاي جامعه فوتبال نسبت به وجود مافيا و سيستم رشوه‌خواري در جامعه داوري افشاگري مي‌كند. در دهه هشتاد يكي از داوران بازنشسته و رييس سابق كميته داوران فدراسيون فوتبال رسما گفت: «در فوتبال ايران برخي داوران رشوه مي‌گيرند» او حتي از برخي داوران نام برد كه به محروميت يك‌ساله يك داور منجر شد.
در سال ۹۲ در يكي از بازي‌هاي حساس فوتبال ايران داستان غش كردن داور رخ داد. در آن واقعه اسنادي مبني بر رد و بد شدل پول بين داوران و برخي افراد ناشناس رو شد و چند نفر هم محروم شدند. محروميتي كه زياد طول نكشيد.
جلوتر در سال ۹۵ يكي از روساي سابق فدراسيون فوتبال از وجود «سكه لاي گز» خبر داد و گفت: «خيلي راحت مي‌گويم كه اين اتفاق در اصفهان افتاده و سكه لاي گز گذاشته و به داوران ما دادند.»
در سال ۹۷ يكي از بازيكنان سابق فوتبال مدعي شد زماني كه در يكي از تيم‌هاي دسته يك بازي مي‌كرده، مالك تيم براي راه يافتن تيمش به ليگ برتر به داوران پول مي‌داده. او پاي يكي از داوران كه هم‌اكنون در فدراسيون سمت دارد را هم وسط كشيد و گفت ايشان ۱۰۰ ميليون تومان پول گرفته بود. اين فوتباليست مدعي است كه آنها پس از بازي تيم‌شان مقابل يك تيم دسته يكي كه منجر به عدم صعود‌شان به ليگ برتر شد سراغ داور رفتند و به او گفتند چرا باختيم؟ و داور در اظهارنظر حيرت‌انگيزي بيان كرده شما در محوطه جريمه زمين نيفتاديد تا من پنالتي بگيرم! هم‌تيمي اين فوتباليست هم اين مساله را تاييد كرد. اين بازيكن گفت: «هرچند كه جلوي چشم ما بيان نمي‌كردند اما بعدها مي‌شنيديم كه با داوران هماهنگ كرده‌اند يا براي مثال يك كيف سامسونت پر از پول داده‌اند.»
ارديبهشت ۹۹ يكي از روساي سابق كميته انضباطي فدراسيون فوتبال در يك برنامه تلويزيوني به ماجراي چك دادن به داور اشاره و تعريف كرد: «يك‌بار يكي از ملي‌پوشان سابق كه كاپيتان تيم ملي هم بود مي‌گفت تيم ما مسابقه داشت و سرپرست‌مان گفت فلاني ما به داور يك چك داده‌ايم و قرار است بازي تا دقيقه ۸۰ به روال طبيعي خودش ادامه پيدا كند. اگر ما بازي را برديم هيچ اتفاقي نمي‌افتد و آن پول هم نوش جان داور، اما اگر نبريم داور از دقيقه ۸۰ به بعد يك پنالتي براي ما مي‌گيرد. مي‌گفت دقيقه ۸۳ داور آمد به من گفت چرا توپ را به محوطه جريمه حريف نمي‌آوريد؟ در نهايت توپ به محوطه جريمه رفت و داور هم پنالتي را گرفت و ما بازي را برديم.» در كنار اين جور مسائل كه بيشتر بحث رشوه و تباني را مطرح مي‌كند بحث روابط و اعمال نفوذ افراد مختلف در چيدمان داوران و قرار گرفتن نام آنها در ليست‌هاي مختلف از جمله ليست داوران ليگ برتر يا ليست داوران اليت هم وجود دارد.
سال گذشته ماجراي خريد زمين در شمال كشور توسط يكي از داوران براي يكي از مقامات فدراسيون فوتبال مطرح و تصوير چك كشيده شده در وجه آن شخص نيز در رسانه‌ها به نمايش گذاشته شد. خيلي‌ها اين بده‌بستان ملكي را در راستاي وارد شدن نام داور مورد نظر در ليست داوران اليت دانستند.
در آستانه انتخابات فدراسيون فوتبال استفاده گسترده از داوران بي‌نام و نشان و كم‌تجربه در ليگ برتر هم حسابي خبرساز شد. يكي از داوران قديمي در اين رابطه گفت: «۴۰ سال است در فوتبالم. در دنيا بي‌‌سابقه بوده كه براي هشت هفته، از ۱۴۰ داور استفاده شود. تعداد قضاوت‌هاي داوري كه طي دو سال، ۲ بار در ليگ سوت زده، با تعداد قضاوت‌هاي داور بين‌المللي برابري مي‌كند. انگار سهميه‌‌بندي بنزين است.» سال قبل بسياري از مربيان ليگ برتر هم نسبت به قضاوت داوران بي‌تجربه اعتراض كردند و آن را به انتخابات فدراسيون فوتبال و آراي هيات‌هاي استاني مربوط دانستند.
سفارش سياسيون براي سپردن قضاوت به داوران بي‌تجربه يا كم‌تجربه ارسال هدايا براي اركان داوري يك مسابقه مهماني گرفتن براي مديران فوتبال توسط داوران و چيزهايي از اين دست نيز به وفور در سال‌هاي گذشته ديده و شنيده شده است.
تمام اينها در كنار هم يعني ديگر جايي براي ترديد وجود ندارد كه فساد در جامعه داوري ريشه دوانده و بحث آن طور كه برخي مقامات داوري مي‌گويند شبيه دو، سه تا سيب فاسد در يك سبد ميوه نيست. بدون شك اگر عزمي در كار باشد و مقامات قضايي فدراسيون، وزارت ورزش، سازمان‌هاي نظارتي و تمامي دست‌اندركاران اراده كنند، مي‌توانند با اين فساد سازمان يافته و به قول داور افشاگر سيستماتيك مبارزه كنند. اما اگر روال به شكلي باشد كه در ۲۰ روز گذشته شاهد بوديم و همه بخواهند چشم‌شان را به روي واقعيت ببندند اتفاق خاصي رخ نخواهد داد و اين افشاگري هم مي‌رود كنار افشاگري‌هاي سال‌هاي گذشته و بايگاني مي‌شود.