دستور روحاني براي همكاري دولت با مجلس جهت رهايي از بودجه سه‌دوازدهم
عقبگرد با چراغ خاموش
چند روز پيش كه حسن روحاني در قامت رييس‌جمهوري ايران از ايستادگي دولتش مقابل ايجاد تغيير در شاكله بودجه سخن گفت و مطابق معمول با انتقادات نمايندگان اصولگراي يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي مواجه شد كه اين روزها تنها موضوعي كه بر آن اجماع دارند مخالفت با رييس دولت‌هاي تدبير و اميد است، احتمال تصويب بودجه سه‌دوازدهم كه جبهه پايداري و يارانش در ساختمان هرمي‌شكل ميدان بهارستان مدت‌هاست براي دستيابي به آن لحظه‌شماري مي‌كنند، به شكلي چشمگير افزايش يافت و خطري جديد را متوجه دولتي كرد كه واپسين ماه‌هاي فعاليت‌اش را سپري مي‌كند و مي‌داند منتقدان و مخالفانش مترصد فرصتي براي تخريب بيشترش هستند تا شايد از اين طريق و البته به‌مدد نظارت استصوابي و ردصلاحيت حداكثري و انتخاباتي نه چندان پرشور، كاخ رياست‌جمهوري را در دست بگيرند، پس چندان دور از ذهن نيست كه نه به شكل تمام‌عيار، بلكه حداقل در سطح كلمات و واژگان، مراعات بيشتري به خرج دهد تا مهم‌ترين سند مالي كشور در سال آينده، از پيچِ سخت بهارستان به سلامت عبور كند و با تفاهم قواي مجريه و مقننه و البته تغييراتي حداكثري از ديد مجلس و حداقلي از نگاه دولت، لايحه بودجه به تصويب نهايي برسد و در سايه احتمال بهبود روابط تهران و واشنگتن، براي اندكي هم كه شده از فشار اقتصادي روي دوش مردم بكاهد؛ هرچند مجلس از قرار معلوم چندان سر سازش با «پاستور» ندارد.
«درخواست» اوليه
حسن روحاني در نشست هيات دولت جملاتي را به زبان آورد كه نشان‌دهنده انتقادش به نوع مواجه پارلمان يازدهم با بودجه دولت است. لايحه‌اي كه حالا دست‌كم به‌باور سخنگوي دولت به «طرح مجلس» تبديل شده و روزانه اخبار جديدي مبني بر اعمال تغيير در آن به گوش مي‌رسد. رييس‌جمهوري در همين راستا خواستار روشنگري مسوولان اقتصادي دولت براي مردم شد و گفت: «درباره بودجه هم از وزراي اقتصادي خواهش مي‌كنم، از سازمان برنامه و بودجه، چون هفته آينده بررسي بودجه در مجلس شروع مي‌شود، همزمان براي مردم توضيح دهند. بحث زياد است، الان نمي‌خواهم بگويم، در جلسات قبل اشاراتي كردم. براي مردم بگوييد كه بودجه عمومي ما 841 هزار ميليارد تومان بوده و الان در كميسيون تلفيق يك هزار و 140 هزار ميليارد شده است، چقدر زياد شد؟ بودچه چطور بالا رفت؟ افزايشي بوده، از كجا افزايش دادند؟ دوستان بيايند توضيح دهند. كجا مي‌خواهند مصرف كنند، دوستان بيايند توضيح دهند. اگر در نفت بالا رفته، چرا؟ بيايند توضيح دهند. اين حق مردم است. ظاهر بودجه اين است كه سرنوشت فعاليت دولت را در سال آينده تعيين مي‌كند، به يك معنا سرنوشت اقتصادي ملت هم داخل آن هست و به يك نحوي تبيين مي‌شود. بنابراين مهم است و اهميت دارد. خواهش مي‌كنم براي مردم عزيز توضيح دهيد.»
«دستور» ثانويه
درخواست رييس‌جمهوري از وزراي اقتصادي دولت و رييس سازمان برنامه و بودجه براي تشريح تغييرات ايجاد شده در لايحه بودجه براي مردم آن هم به صورت صريح و شفاف، مي‌توان نشان‌دهنده نارضايتي او از تغييرات ايجاد شده باشد و البته، دست بسته‌اش مقابل تغييرات مجلس. روحاني خوب مي‌داند كه اين روزها به‌لحاظ رسانه‌اي، وضعيت نامناسبي مقابل قاليباف و بدنه اجتماعي اصولگرايان دارد؛ از اين‌رو نمي‌تواند چندان روي حمايت رسانه‌ها حساب كند. نهادهاي بالادست پاستور و بهارستان نيز كه اين روزها حمايت محسوسي از پارلمان دارند. از اين رو تنها راه روحاني، تشريح اقدامات مجلس براي مردم است و اميد به ايستادگي افكار عمومي مقابل تغييرات نه چندان مثبت نمايندگان. اما همزمان تلاش مي‌كند مجلس را به سمت همراهي با دولت سوق دهد؛ چنان‌كه پس از درخواستش در هيات دولت، به وزراي اقتصادي دستور همكاري با نمايندگان را مي‌دهد. حسينعلي اميري، معاون پارلماني رييس‌جمهوري اين خبر را در حاشيه جلسه هيات دولت تاييد كرده و گفته است: «براساس نامه‌اي كه مجلس شوراي اسلامي به دولت ارسال كرده، قرار است لايحه بودجه سال ۱۴۰۰ از سه‌شنبه در دستور صحن مجلس قرار گيرد. رييس‌جمهوري نيز امروز تاكيد داشتند كه آقاي نوبخت و همچنين وزراي اقتصادي براي اينكه لايحه به تصويب برسد با مجلس همكاري و مشاركت كنند.»
سد شوراي نگهبان
ديگر موضوعي كه مسوولان دولتي درباره لايحه بودجه بر آن تاكيد دارند، حفظ شاكله بودجه است. دولتي‌ها به‌خوبي مي‌دانند كه با افزايش تغييرات نمايندگان در بودجه، شوراي نگهبان در صورت پايبندي به قوانين و نه تفاسير و سلايق شخصي آن را تاييد نخواهد كرد و همين مساله مي‌تواند سرنوشت لايحه بودجه سال آينده ايران را با ابهامات قابل‌توجهي مواجه كند. از اين رو در اميري در اظهاراتي هشدارآميز خطاب به نمايندگان گفته است: «زماني كه تغييرات در لوايح خيلي زياد شود و در عمل به طرح تبديل مي‌شود شوراي نگهبان نيز ايراد مي‌گيرد. بنابر اين اميدوار هستيم كه نمايندگان مجلس در همكاري با نمايندگان دولت لايحه بودجه را به نحوي رسيدگي كنند كه چارچوب، شكل و نظمي كه در آن وجود دارد، كماكان باقي بماند.» اين اظهارات در شرايطي مطرح شده كه سوي ديگر ميدان مجلس با اتكا به رايزني‌هاي پشت پرده خود با نهادهاي بالاتر از مجلس و دولت و البته شوراي نگهبان، اميدوار است بتواند منويات خود در بودجه را به تاييد برساند. از اين‌رو نه تنها تغييرات را متوقف نكرده، بلكه به‌طور روزانه از جزييات تغييرات ايجاد شده در بودجه سخن به ميان مي‌آورد.