در ابتدا ازكردستان وموقعيت ويژه آن با توجه به داشتن مرزمشترك با كشور عراق بگوييد.
كردستان، استاني سردسير درغرب كشور است كه ازشمال به استان‌هاي آذربايجان غربي و زنجان، ازشرق به همدان، ازجنوب به كرمانشاه محدود مي‌شود. ويژگي خاص اين استان وجود230 كيلومترمرزمشترك با كشور عراق است.بنابراين، سردسيربودن و مرز مشترك رامي توان دو عامل مهم براي اين منطقه برشمرد؛ عواملي كه سوخت‌رساني نيز متاثر از آنهاست و از آنجا كه به نوعي با اقتصاد ومعيشت ساكنان اين استان غربي گره خورده، حساسيت بالايي را براي آن ايجاد كرده است. اين استان در انتهاي خط لوله گازقرارگرفته است و وجود جاده‌هاي سخت گذر و پيچ در پيچ به ميژه درارتفاعات آن به گونه‌اي است كه سوخت‌رساني را به ويژه درفصل زمستان با اهميت مي‌سازد. همه آنچه گفته شد براي اين است كه تامين و توزيع سوخت درچنين استاني با چنين ويژگي‌هايي، برنامه‌ريزي دقيقي رامي طلبد واين مهم با پشتيباني ستاد وتلاش همه‌جانبه همكارانم درمجموعه شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه كردستان انجام مي‌شود.
گازرساني و توسعه اين شبكه تا چه حد توانسته است ازحجم فعاليت‌هاي شما در حوزه توزيع سوخت مايع بكاهد؟
خوشبختانه با فعاليت‌هايي كه دراين حوزه انجام شده است، بخش گسترده‌اي از استان كردستان زيرپوشش گازطبيعي قرار گرفته وطبيعي است اين حجم گازرساني، توزيع سوخت را متاثر از خود مي‌سازد اما متوقف نمي‌كند. چون دراستان كردستان نقاط سخت گذري وجود دارد كه براي پخت و پز وگرمايش هنوز نيازمند سوخت مايع هستند، همچنين نيروگاه‌ها و صنايع عمده نيز به ويژه درفصول سرد سال كه تامين گازبخش خانگي دراولويت قرارمي گيرد، به سوخت مايع احتياج دارند. همچنين، باتوجه به تسهيلات مالي هم كه دولت از چند سال قبل براي توسعه گازرساني دربخش صنعتي قائل شده، حذف سوخت مايع و گازرساني در اين بخش شتاب بيشتري به خود گرفته است، بطوري كه هم اكنون 70درصد واحدهاي مرغداري استان كرستان گازطبيعي را جايگرين سوخت مايع كرده اندواين گام مثبتي درجهت آزاد سازي سوخت و صادرات آن به شمار مي‌آيد.جان كلام اينكه فعاليت‌هاي گازرساني و سوخت‌رساني مانند دو بازوعمل مي‌كنند و هريك جايگاه خود را دارند.
هم‌مرز بودن باكشورعراق را يك ويژگي عنوان كرديد. در اين مورد توضيح بيشتري مي‌دهيد؟
همانطوركه پيش تراشاره شد، استان كردستان ازسمت غرب با كشور عراق همسايه است؛ همسايه‌اي با230كيلومتر مرز مشترك كه حساسيت خود را دارد به اين معنا كه بايد مراقبت‌هاي خاصي بشود تا ازخروج خارج ازشبكه رسمي سوخت وايجاد پديده « قاچاق » پيشگيري وجلوگيري شود.
افراد سود جوهميشه مترصد فرصت هستند كه ازبرخي عوامل مثل اختلاف قيمت دراين سو وآن سوي مرز استفاده كنند وسود سرشاري را روانه جيب‌هاي خود سازند. باشماق درمريوان وسيرانبند دربانه، پايانه‌هاي عرضه سوخت شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه كردستان هستند كه عوامل سودجود درآنها تلاش مي‌كنند سوخت مايع (نفت گاز– نفت سفيد) را به آن سوي مرزهدايت كنند اما هوشياري وتعامل تنگانگ عوامل نظارتي داخل مجموعه (شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه كردستان) وبيرون ازمجموعه (هنگ مرزي، نيروي انتظامي و ...) فعاليت اين دسته ازافراد سوجود را ابتر كرده بطوري كه قاچاق فرآورده‌هاي نفتي در اين منطقه به كمترين حد سطح ممكن رسيده است. وظيفه شركت ملي پخش دراين منطقه، توزيع مطلوب و بدون وقفه سوخت است چه در داخل شهرها و روستاهايي كه نيازمند آن هستند وچه درپايانه‌هاي مرزي كه موضوع مرزمشترك با كشورهمسايه وجود دارد.اين يك تكليف است كه بايد به درستي انجام شود.
چه راهكارهايي را به كار گرفته‌ايد تا قاچاق سوخت دراستان كردستان كاهش يابد؟
اختلاف فاحش قيمت يكي ازعوامل مهم و به عبارتي جذابيت اصلي در پديده قاچاق سوخت است وقتي اين جذابيت نباشد سود آوري نيزازميان مي‌رود.براي رسيدن به اين هدف راه كارهاي مختلفي از جمله «منطقه‌اي كردن سهميه سوخت در حوزه حمل و نقل» برنامه‌ريزي شده وشركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه كردستان به عنوان نخستين منطقه در ميان سي‌وهفت منطقه آن را اجرا كرده است.
درباره «منطقه كردن سهميه سوخت» توضيح بيشتري مي‌دهيد؟
شرايط جغرافيايي استان كردستان، وجود مرز مشترك با كشور عراق و نبود سوخت در جايگاه‌هاي اين كشور (به ويژه اقليم كردستان عراق) عواملي هستند كه سيستم توزيع بنزين شهرستان‌هاي ياد شده را متاثر از خود مي‌ساخت.ازاين رو با توجه به بررسي‌هاي ميداني نحوه ميزان دريافت سوخت وسايل نقليه وافزايش غيرمنطقي مصرف بنزين درشهرستان‌هاي بانه ومريوان، طرح « منطقه‌اي كردن سهميه سوخت» درجايگاه‌هاي اين دو ناحيه اجرا و موجب شد مصرف سوخت دراين شهرهاي مرزي چرخه منطقي پيدا كند. اين مهم (سهميه بندي سوخت) درحوزه‌هاي كشاورزي وصنعت نيزانجام شد بطوري كه مثلا درحوزه صنعت باسهميه بندي سوخت ومنطقي شدن آن، دوره زماني جوجه‌ريزي از 60 روز به 51 روز كاهش يافت.
درمورد راهكارهاي كاهش قاچاق سوخت مي‌گفتيد، لطفا ادامه دهيد.
احياي صادرات نفت گازدرقالب برگزاري مزايده وفروش آن به تعاوني مرز نشينان، يكي ديگرازراهكارهايي است كه بااجراي آن تلاش شده است تاعلاوه برايجادفضاي سالم اشتغال براي مرزنشينان، جذابيت وكشش قيمتي سوخت تا آنجا كاهش يابد كه جاذبه‌اي براي قاچاق فرآورده‌هاي نفتي نباشد. مزايده فروش مرزي به تعاوني مرزنشينان براي نخستين بار، بنابر پيشنهاد شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه كردستان به كارگروه سوخت استان درمنطقه كردستان اجراشده است و اين شيوه (فروش سوخت به روش مزايده) هم‌اكنون نيزدرديگر مناطق مرزي كشور اجرا مي‌شود. نكته مهم درباره اين است كه مزايده فروش سوخت فقط منحصر به كارگزار و تعاوني مرزنشينان بومي استان است.
اين روش فروش سوخت چه نفعي براي مرزنشينان دارد؟
حسن انجام اين كاراين است كه درآمد حاصل از فروش سوخت به روش مزايده به تعاوني مرزنشيان، به حساب مرزنشينان واريز مي‌شود بطوري كه درمزايده اخير، 80ميليون ليترفرآورده نفتي به تعاوني مرز نشينان تحويل و تعاوني مرزنشينان نيزسودحاصل ازفروش آن را (يك ميليون و 118هزارتومان براي هر خانوارساكن در شعاع 20 كيلومتري مرزكردستان عراق) از طريق بانك عامل به حساب 18هزار و 103 خانوارواريز كرده است.اين روال كه ضمن كاهش چشمگيرقاچاق سوخت وافزايش امنيت نوار مرزي، به معيشت مرزنشيان نيزكمك كرده است، باشدت وحدت بيشتري ادامه خواهد يافت.
همكاري شما باديگرسازمان‌ها و متوليان مبارزه باقاچاق سوخت چگونه است؟
بدون ترديد مبارزه با چنين پديده‌اي نيازمند همكاري سازمان‌ها و دستگاه‌هاي متولي است.شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي اگرچه مسووليت مستقيمي درمبازره با قاچاق سوخت ندارد اما به لحاظ وظيفه ذاتي خود با دستگاه‌ها وسازمان‌هاي متولي، تعامل وهماهنگي خوبي دارد. انجام گشت‌هاي مشترك باهماهنگي دستگاه‌هاي ذيربط و كميسيون مبارزه باقاچاق، موجب شده است فعاليت خاطيان درمنطقه به كمترين ممكن برسد ودرسايه اين همكاري‌ها شرايط خوبي درحوزه پيشگيري از قاچاق سوخت برقرار شده است.
به تازگي يكسان‌سازي قيمت سوخت راباهدف پيشگيري از قاچاق سوخت پياده‌سازي كرده‌ايد، فرآيند اين كار چگونه است؟
كردستان، كرمانشاه، مياندوآب و اروميه، مناطقي هستند كه با كشور عراق مرز مشترك دارند وازآنجا كه وجود نرخ‌هاي مختلف فروش مرزي در پايانه‌هاي مرزي و بازارچه‌هاي مرزي آنها مشكلات عديده‌اي را در داخل وخارج مرز ايجاد مي‌كرد، يكسان سازي نرخ فروش مرزي به عنوان راهكاري براي حل اين مشكل در نظر گرفته شد. بنابراين طرح، هرچهارمنطقه به دليل همجواري بامرزعراق، فرآورده‌هاي نفتي را بانرخي يكسان (براساس اعلام و ابلاغ كارگروه نرخ فروش مرزي) عرضه خواهند كردواين راهكار مي‌تواند دركاهش تحلفات احتمالي و قاچاق سوخت تاثير بسزايي داشته باشد.
پيشنهاد ديگري هم براي كاهش قاچاق سوخت و تخلفات ناشي از آن داريد؟
دركنار فعاليت‌هايي كه هم اكنون انجام مي‌شود پيشنهاد ديگري نيز وجود دارد كه مي‌تواند به سلامت هرچه بيشتر چرخه توزيع و كاهش تخلفات دراين كمك بسزايي كند وغيرفعال كردن كارت سوخت كاميون‌هاي ايراني خروجي از مرز و فعال كردن آنها پس از بازگشت به كشور است.اين مهم مانع ازآن مي‌شود كه كارت سوخت وسيله نقليه مزبور را فرد ديگري استفاده كند. افزايش ميزان صادرات مرزي نيز مي‌تواند عامل و راهكاري ديگري باشد كه علاوه برافزايش انگيزه دركارگزاران وتعاوني مرزنشينان، سد راهي براي قاچاق سوخت باشد. يك پيشنهاد ديگر هم هست و آن اينكه در صورت صلاحديد تمهيدي در نظر گرفته شود كه بتوان به نيازسوخت شهروند آن سوي مرز، درحد متعارف و با نرخ شناور مرزي پاسخ داد.اين مهم مي‌تواند درپيشگيري از قاچاق سوخت موثر باشد كه البته نيازمند سازكار دقيقي است. پيشنهاد آخرهم اين است كه بتوان درآن سوي مرز ايران و درخاك عراق، جايگاهي داشت و سوخت را با نرخ شناورمرزي، به كاميون‌هاي ترانزيت وترانشيب عرضه كرد.اين پيشنهادها نيازمند بررسي درمديريت بازرگاني و تامين و توزيع شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي است كه در صورت صلاحديد جهت بررسي بيشتر و تصميم‌گيري به ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز انتقال داده مي‌شود.
اجازه دهيد برگرديم به موضوع تامين سوخت وتوزيع آن درمنطقه كردستان.دراين باره چه توضيحي داريد؟
بنزين، نفت سفيد، نفت كوره، نفت گاز، ( LPG) گازمايع، فرآورده‌هايي هستند كه دراين منطقه توزيع مي‌شود. وجود 230 دستگاه نفتكش جاده پيما و بهره‌گيري ازاين ناوگان موجب شده است تا 70درصد انواع فرآورده‌هاي نفتي ازاين طريق وبقيه تامين سوخت نيزبه وسيله خطوط لوله موجود متصل به انبارهاي نفت انجام شود. منطقه كردستان با بهره‌گيري ازناوگان جاده پيما وخطوط لوله موجود خود، سوخت مورد نيازبراي ذخيره سازي را ازمناطقي چون خوزستان، اراك، همدان، كرمانشاه و در برخي مواقع آذربايجان غربي، خاصه مياندوآب، دريافت وبا استفاده ازاين ظرفيت‌ها، روزانه مقاديرقابل توجهي از انواع فرآورده نفتي را توزيع مي‌كند.
سوخت‌رساني در پايانه‌هاي مرزي چگونه انجام مي‌شود؟
درمرزباشماق مريوان كه نقطه صفر مرزي است سه جايگاه عرضه سوخت كه دوباب سياراست و در مرز سيرانبند نيزيك جايگاه ثابت فعاليت مي‌كنند تاسوخت مورد نيازكاميون‌هاي عبوري (ترانزيت) و ترانشيب ازاين مرزها را به قيمت مصوب تعيين شده ازسوي شوراي نرخ گذاري استان كردستان عرضه كنند.
منظور از ترانشيب چيست؟
منظوركاميون‌هايي است كه وارد خاك ايران نمي‌شوند اماامكان سوختگيري براي آنها درمرز با نرخ مصوب اعلامي ازسوي كارگروه سوخت استان فراهم شده است.اين كاميون‌ها پشت به پشت كاميون‌هاي ايراني مي‌ايستند وباركاميون ايراني را درمرز تخليه و به سوي (عراق) حمل مي‌كنند. سوخت‌رساني به كاميون‌هاي ترازيت و ترانشيب به شيوه‌هايي همچون باك پر (فول باك) و ديپ‌زني ديجيتال (اندازه‌گيري سوخت موجود درباك بادستگاه) انجام مي‌شود. دراين روش‌ها، قيمت سوخت با توجه به درنظر گرفتن قيمت آن در سوي ديگرمرز، بنابراعلام شوراي نرخ گذاري سوخت استان، محاسبه، دريافت و به خزانه دولت واريز مي‌شود. اين روش‌هاي عرضه سوخت موجب شده است تاازقاچاق فرآورده‌هاي نفتي درپايانه‌هاي مرزي استان كردستان به نحو مطلوبي پيشگيري شود.
از محل فروش سوخت در پايانه‌هاي مرزي، چه مبلغي به خزانه دولت واريز شده است؟
به گواه آمار، دردوسال گذشته، (ازابتداي سال1395تاكنون) 292ميليارد تومان وجه دريافتي ازمحل فروش سوخت درپايانه‌هاي مرزي باشماق مريوان و سيران بند بانه، به خزانه دولت واريز شده است.
استان كردستان به لحاظ كشاورزي به ويژه كاشت گندم وتوت فرنگي زبانزد است، سوخت عدوات كشاورزي براي جلوگيري ازمصرف غير واقعي آن چگونه تامين مي‌شود؟
مصرف سوخت واقعي دراين حوزه نيز يكي ديگرازمواردي است كه مورد توجه قرار دارد.توجه ازآن جهت كه سوخت درچرخه واقعي خود قرار گيرد و ازقاچاق آن جلوگيري شود.براي آن كار نيز راهكاري در نظر گرفته شده و آن تخصيص سوخت به عدوات كشاورزي براساس سطح زمين زيركشت است. جهاد كشاورزي استان مكلف است مقدارسوخت موردنيازبخش كشاورزي را براساس فرمول يادشده به شركت ملي پخش اعلام كند تاسهميه سوخت عدوات كشاورزي بنابردرخواست وزارت جهاد كشاورزي تخصيص داده شود. اين مهم موجب شده است مصرف سوخت دربخش كشاورزي نيز واقعي باشد و ازعرضه خارج ازشبكه رسمي توزيع جلوگيري شود. آمارها نشان مي‌دهد درنيمه نخست امسال نه افزايش مصرفي درحوزه تخصيص سوخت به بخش كشاورزي ايجاد شده ونه كاهش مصرفي؛ به عبارتي مصرف سوخت واقعي وبراساس سطح زمين زيركشت انجام شده است. تجربه توزيع نفت سفيد به روش الكترونيكي (اي تي ام) را داشته ايم و موفق هم بوده است بطوري كه هم اكنون بيش از 23 هزارمشترك سهميه نفت سفيد خود را ازاين طريق طريق دريافت مي‌كنند. هم اكنون نيزبه دنبال آن هستيم كه اين تجربه موفق (توزيع الكترونيكي نفت گاز) رابه عنوان نخستين منطقه درحوزه تخصيص سوخت به عدوات كشاورزي پياده كنيم.
صحبت ازنفت سفيد و توزيع آن شد. ورود به نيمه دوم سال وسرد شدن تدريجي هوا، اهميت اين فرآورده رابه ويژه درمناطق سخت گذر و كوهستاني وبعضا فاقد گاز دوچندان مي‌سازد. دراين باره چه اقدام‌هايي انجام شده است تامردم فصول سرد سال را بدون مشكل سپري كنند؟
پيش‌تر نيزاشاره شد كه استان كردستان درانتهاي شبكه خطوط انتقال گاز قرار دارد واين موضوع مي‌طلبد تا تمهيداتي قبل از آغاز فصل سرما در نظر گرفته شود. با توجه به كوهستاني بودن منطقه كردستان و سخت گذر بودن جاده‌هاي مواصلاتي آن به ويژه درفصل زمستان، تلاش مي‌شود توزيع نفت سفيد ازطريق فروشندگي‌هاي روستايي مستقردرمناطق مرتفع وكوهستاني، پيش ازشروع دوره سرما انجام شود. بيش از60 نازل سيار آماده به كاراست تا درصورت ضرورت (افت فشار يا قطع احتمالي گاز) روي تانكرهاي سيارنصب وازآنها براي توزيع نفت سفيد استفاده شود. درمجموع بايد بگويم هيچ نگراني ازاين بابت وجود ندارد چون پيش از شروع دوره سرما، ذخيره‌سازي مناسبي دراين حوزه انجام مي‌شود.
ارايه خدمات مطلوب درجايگاه‌هاي عرضه سوخت نيز يكي ازمطالبات مهم شهروندان است. براي پاسخ گويي به اين مهم چه كرده ايد؟
مجاري عرضه بنزين، حكم ويتريني رادارند كه بايد چيدماني زيبا داشته باشند؛ درعين حال مراجعان به آن نيز بايد شاهد برخوردي مطلوب و سوخت‌رساني ايمن در آن باشند. براي ارزيابي يك جايگاه عرضه سوخت، شاخص‌هايي دربخش‌هاي مختلف ازجمله ايمني، سلامت تجهيزات، نصب دوربين مدار‌بسته، نماسازي، محوطه سازي، برخورد مطلوب كاركنان بامراجعان به جايگاه و... درنظرگرفته مي‌شود وبرهمين اساس بازديد ازآنها نيزدرمقاطع زماني مختلف به وسيله گروه‌هاي بازرسي انجام مي‌شود. شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي ضمن تامين به موقع سوخت مورد نيازجايگاه‌ها براي عرضه به مردم، پايش دقيق ومستمر آنها را نيزبا جديت پيگيري مي‌كند تا ازهرگونه تخلف احتمالي جلوگيري شود.
طبيعت زيباي كردستان وجاذبه‌هاي توريستي آن، همچنين وجود بازارچه‌هاي مرزي مثل بانه ومريوان، سوخت‌رساني رابه ويژه درموسمي مانند تعطيلات نوروز وتابستان متفاوت مي‌سازد، تامين و توزيع سوخت در چنين موسمي راچگونه مديريت مي‌كنيد؟
به نكته خوبي اشاره كرديد. استان كردستان جاذبه‌هاي گردشگري زيبايي دارد مانند تفرجگاه « آببدر» در شهرستان سنندج، « خانه كرد» درهمين شهرستان، درياچه« زريوار» درشهرستان مريوان و رودخانه‌هايي كه در نقاط مختلف اين استان جاري هستند.همچنين بازارچه‌هاي مرزي بانه و مريوان كه قطب‌هاي اقتصادي استان كردستان به شمار مي‌آيند.اين‌ها و ده‌ها جاذبه طبيعي ديگرگردشگران عاشق طبيعت رابه اين استان مي‌كشاند.بنابراين، كردستان رامي توان منطقه‌اي توريست پذير دانست كه تامين سوخت از اين منظر نيزدرآن مهم است. پيش‌تر نيز اشاره شد تامين و توزيع سوخت در چنين استاني باچنين ويژگي‌هايي، برنامه‌ريزي دقيق و تلاشي منسجم را مي‌طلبد، اين برنامه‌ريزي بنابه تجربه وتلاش مجموعه همكاران نه تنها درموسمي مانند نوروز و تابستان بلكه درتمام ايام سال انجام مي‌شود تامسافراني كه به اين ديار سفرمي كنند، دغدغه‌اي براي تامين سوخت خود نداشته باشند. اين برنامه‌ريزي درحوزه سوخت‌رساني هوايي نيزانجام مي‌شود تا مسافراني كه با هواپيما به استان كردستان سفر مي‌كنند، مشكلي از اين بابت نداشته باشند.
در آخر نكته ديگري هم هست كه بخواهيد به آن اشاره كنيد؟
مطلب خاصي نيست جز اينكه همه فعاليت‌هايي كه به آنها اشاره شد تنها با يك حميت گروهي امكان پذير است. فعاليت‌هايي كه روز و شب يا تعطيل و غيرتعطيل نمي‌شناسد و يك روحيه همدلي و بسيجي را مي‌طلبد كه خوشبختانه درشركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي منطقه كردستان همچون ديگر مناطق حاكم است.
استان كردستان جاذبه‌هاي گردشگري زيبايي دارد مانند تفرجگاه « آببدر» در شهرستان سنندج، « خانه كرد» درهمين شهرستان، درياچه« زريوار» درشهرستان مريوان و رودخانه‌هايي كه در نقاط مختلف اين استان جاري هستند.همچنين بازارچه‌هاي مرزي بانه و مريوان كه قطب‌هاي اقتصادي استان كردستان به شمار مي‌آيند.اين‌ها و ده‌ها جاذبه طبيعي ديگرگردشگران عاشق طبيعت رابه اين استان مي‌كشاند.بنابراين، كردستان رامي توان منطقه‌اي توريست پذير دانست كه تامين سوخت از اين منظر نيزدرآن مهم است.تامين و توزيع سوخت در چنين استاني باچنين ويژگي‌هايي، برنامه‌ريزي دقيق و تلاشي منسجم را مي‌طلبد، اين برنامه‌ريزي بنابه تجربه وتلاش مجموعه همكاران نه تنها درموسمي مانند نوروز و تابستان بلكه درتمام ايام سال انجام مي‌شود تامسافراني كه به اين ديار سفرمي كنند، دغدغه‌اي براي تامين سوخت خود نداشته باشند. اين برنامه‌ريزي درحوزه سوخت‌رساني هوايي نيزانجام مي‌شود تا مسافراني كه با هواپيما به استان كردستان سفر مي‌كنند، مشكلي از اين بابت نداشته باشند.