گروه اقتصادي
مهم‌ترين خبر چهارمين كنگره راهبردي نفت و نيرو، وعده عرضه نفت خام در بورس از ششم آبان بود؛ وعده‌اي كه چند بار محقق نشده اما اين‌بار جدي به نظر مي‌رسد. روز گذشته، مديرعامل شركت ملي نفت ايران با اعلام اين خبر گفت: حداقل حجم قابل خريد ۳۵ هزار بشكه است. وزير نفت نيز در حاشيه همين كنگره از مذاكرات نفتي با روسيه و اروپا و همچنين ابهامات احياي كارت سوخت و سهميه‌بندي بنزين گفت.
عرضه نفت در بورس مي‌تواند تا حدي به دور زدن تحريم‌هاي امريكا عليه كشورمان كمك كند، با اين همه، اين امر در صورتي اتفاق مي‌افتد كه ضعف‌هاي هسته معاملاتي بورس رفع شود. چندي پيش اسحاق جهانگيري معاون اول رييس‌جمهوري از عرضه نفت خام ايران در بورس خبر داد و گفت: با كشورهاي دوست خود گفت‌وگو و راه‌هاي فروش نفت خود را باز كرده‌ايم. نفت خام ايران در بورس داخلي عرضه خواهد شد تا بخش خصوصي، به طور شفاف نفت را خريداري و صادر كند؛ در نتيجه به مقدار مورد نياز، بخش خصوصي در تناژهاي مختلف وارد عرصه شده است.
موافقان بورسي شدن نفت بر اين باورند كه سبد بخش خصوصي كوچك‌تر است و اين بخش محموله‌هاي ۵۰ تا ۱۰۰ هزار بشكه‌اي را به بخش خصوصي به فروش خواهد رساند و به همين دليل امكان دور زدن تحريم‌ها وجود دارد. اما مخالفان مي‌گويند كه بورس ايران مشكلات خاص خود را دارد كه دور زدن تحريم‌هاي نفتي را دشوار مي‌كند.
چندي بعد از اين اظهارنظر شوراي عالي هماهنگي اقتصادي كه به رياست حسن روحاني برگزار شد تصويب كرد كه با هدف متنوع‌سازي روش‌هاي فروش نفت، طرح عرضه نفت خام در رينگ صادراتي بورس انرژي در داخل كشور به صورت ارزي انجام شود. بر اساس اين طرح، وزارت نفت مي‌تواند با استفاده از ظرفيت بخش خصوصي براي صادرات، نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي را به قيمت رقابتي، در بورس داخل كشور به فروش برساند.
شروع نفت بورسي
علي كاردر روز گذشته در چهارمين كنگره راهبردي نفت و نيرو با اشاره به رويكردهاي محوري شركت ملي نفت ايران شامل حركت از حاكميت به سمت كارفرمايي، تغيير ساختار كارفرمايي و برون‌سپاري و خصوصي‌سازي گفت: اطلاعيه عرضه در ۲۳ مهرماه منتشر شد و عرضه در ششم آبان‌ماه صورت مي‌گيرد. ميزان عرضه يك ميليون بشكه نفت خام سبك در رينگ بين‌المللي بورس انرژي است. تسويه معامله به‌صورت ۲۰ درصد ريالي (نقدي) و ۸۰ درصد ارزي (اعتباري) است و قيمت پايه براساس قيمت‌هاي معاملاتي امور بين‌الملل شركت ملي نفت ايران در اطلاعيه عرضه اعلام شده و متقاضيان روي قيمت نفت خام رقابت مي‌كنند. مديرعامل شركت ملي نفت ايران ادامه داد: قيمت نهايي فروش، براساس نوسان قيمت نفت خام تا زمان تحريم تعديل شده و مبناي تسويه قرار مي‌گيرد. براي بخش ۸۰ درصد ارزي اعتباري خريدار بايد ضمانتنامه ريالي معادل ۱۲۵ درصد بخش ارزي ارايه كند كه پس از تسويه كامل آزاد مي‌شود. حداقل حجم قابل خريد ۳۵ هزار بشكه بوده و شرط شركت در معامله صرفا پرداخت معادل ريالي ۱۰ درصد ارزش سفارش به صورت نقدي قبل از شروع عرضه است. مديرعامل شركت ملي نفت ايران خاطرنشان كرد: عرضه نفت در بورس تا 13 آبان‌ماه كه همان 4نوامبر زمان اعلامي ترامپ (براي تحريم‌ها) است ادامه مي‌يابد و ما در آن زمان نتايج عرضه نفت در بورس را جمع‌بندي كرده و مورد ارزيابي مجدد قرار مي‌دهيم و تصميمات جديد در اين خصوص اتخاذ خواهد شد.
بيژن زنگنه وزير نفت نيز در كنگره دوشنبه به موضوع عرضه نفت در بورس پرداخت. وزير نفت در اين باره گفت: بايد بررسي كرد كه بورس چگونه با صنعت نفت كار خواهد كرد. اينكه نفت خام را در بورس عرضه كنيم، حرف خوبي است، اما صدها مساله كوچك دارد كه بايد حل شود كه كسي اگر در اين معامله شركت مي‌كند، بداند در يك معامله بدون ابهام شركت كرده است. بايد به جزء جزء سوالات جواب داده شود تا بتوان اوراقي را در بورس عرضه كرد. اين بهانه‌گيري نيست، بلكه بايد تكليف مردم روشن شود.
حرفهاي جالب وزير
بيژن زنگنه، گفته‌هاي ديگري نيز در حاشيه كنگره راهبردي و نمايشگاه نفت و نيرو داشت. يكي از مهم‌ترين گفته‌هاي وزير مربوط به مذاكرات با روسيه بود. زنگنه با اشاره به سفر به روسيه، در اين رابطه اظهار كرد: با وزير انرژي روسيه درباره مسائل عمومي بازار و شرايط تحريم صبحت كرديم. امريكا شرايطي را به بازار نفت تحميل مي‌كند، درواقع سوزني به خودشان مي‌زنند و بعد آخ آخ مي‌كنند و مي‌گويند بياييد مشكل ما را حل كنيد. بايد به آنها گفت لازم نيست به خودتان سوزن بزنيد. تحريم‌ها را‌برداريد تا قيمت‌ها درست شود و بازار از حالت بي‌تعادلي خود خارج شود. او با تاكيد بر اينكه در بازار كمبود عرضه وجود دارد، افزود: هيچ‌كدام از توليدكنندگان توان توليد بيشتري ندارند. عربستان از ذخاير خود استفاده مي‌كند و در حال حاضر هم دچار چالش سياسي با يكديگر شده‌اند.وزير نفت با بيان اينكه نمي‌توان كمبود عرضه در بازار را با گردن‌كلفتي حل كرد، گفت: ترامپ فكر مي‌كند مي‌تواند با گردن كلفتي قيمت نفت را كاهش دهد.
زنگنه با تاكيد بر اينكه ترامپ مي‌خواهد هر كاري كه دوست دارد انجام دهد، اظهاركرد: بايد عكس‌العمل‌هاي بازار را بررسي كرد. بازار در حال حاضر ملتهب و به‌شدت نگران است و نگراني بازار براي اين روزها نيست، بلكه براي آينده است. كشورهاي توليدكننده نفت يكي پس از ديگري تحريم مي‌شوند اما اين شرايط تا كي مي‌تواند ادامه پيدا كند. آينده بازار چه خواهد شد؟وي با تاكيد بر اينكه بازار يك ساز و كار هوشمند دارد، گفت: همه در حال حاضر نگران هستند و ترامپ نتوانسته آنها را قانع كند، به همين دليل بازار مدام دچار مشكل مي‌شود. ما هم جزو بازار هستيم.
وي با اشاره به همكاري اوپك و غيراوپك در تعهد كاهش توليد گفت: ايران مشكلي با اين موضوع ندارد، اما اوپك يك موضوع است و غيراوپك يك موضوع؛ بايد از مسووليت‌هاي اعضاي اوپك و غيراوپك كه اين ناهمكاري‌ها از آن ناشي مي‌شود، چشم‌پوشي كنيم.
بلاتكليفي كارت سوخت
در حالي كه در دو هفته گذشته، اخبار بسياري نشان از آن داشت كه دولت و مجلس براي بازگرداندن سهميه‌بندي بنزين تلاش مي‌كنند، زنگنه روز گذشته گفت كه هنوز تصميم قطعي در اين رابطه گرفته نشده است. وزير نفت با اشاره به مباحثي كه درباره احياي كارت سوخت مطرح مي‌شود، تاكيد كرد: كارت سوخت امر پيچيده‌اي است و سهميه‌بندي يكي از روش‌هايي است كه فوايد و مشكلاتي دارد. اين موضوع در دولت در حال بررسي است تا ببينيم به چه تصميمي مي‌رسيم. وزير نفت در ادامه با تاكيد بر اينكه توليد بنزين در كشور در سال‌هاي قبل ركورد زده است، گفت: در سال ۹۱ ميزان توليد بنزين در كشور به‌طور متوسط ۵۲ ميليون ليتر در روز بود كه اين ميزان در شهريورماه سال جاري به ۹۰ ميليون ليتر در روز رسيده است. بنزين ما را در شرايطي قرار داد كه ترامپ در تحريم‌هاي خود از منع فروش بنزين به ايران حرفي نزد.
عليه ايالات متحده
بيژن زنگنه گفت: من درباره تحريم يك كلمه هم حرف نمي‌زنم، قرار نيست براي خوشحالي مردم حرف‌هايي بزنم و كارهايي كه در اين حوزه انجام مي‌دهم را لو بدهم. امروز در بازار به‌صورت مرتب شاهد تغييرات مهم هستيم. امريكا، بازار را با تناقض روبه‌رو كرده است و از طرف ديگر نمي‌خواهد قيمت نفت بالا باشد، البته چين و اروپا هم به‌دليل فشار اقتصادي مايل نيستند قيمت بالا برود. وي افزود: از طرف ديگر امريكا به كشورهاي توليدكننده نفت مانند ايران، ونزوئلا و روسيه هجوم مي‌آورد و روسيه را براي تحريم سرمايه‌گذاري تهديد كرده است. اين به معني اين است كه بازار در سه سال آينده با كمبود مواجه خواهد شد. وزير نفت با تاكيد بر اينكه بازار هوشمند است، اظهار كرد: اين اتفاقات روي قيمت تاثيرگذار است. زماني كه آقاي رييس‌جمهور در نيويورك حضور داشت، ترامپ در سخنراني خود اعلام كرد اوپك بايد قيمت‌ها را كاهش دهد. من به آقاي روحاني يادداشتي نوشتم و ذكر كردم كه در سخنراني خود اعلام كنند، امريكا مسوول قيمت‌هاست و براي كاهش قيمت بايد تحريم‌ها را بردارد، البته آقاي مكرون قبل از رييس‌جمهور اين موضوع را اعلام كردند. وي با تاكيد بر اينكه ترامپ بازار را نامتعادل كرده است، افزود: هر روز يك بمب خبري در بازار ايجاد مي‌شود. ايران هميشه امنيت عرضه را براي بازار جهاني تضمين كرده است و الان هم همين‌طور است. ايران دنبال قيمت بي‌ربط و بالا نبوده و هميشه معتقد است كه قيمت بالا براي مصرف‌كننده و توليدكننده مضر است، اما زماني كه قيمت بالا مي‌رود، ما مسووليتي نداريم. وزير نفت با اشاره به برخي اظهارات ترامپ در مورد عربستان، گفت: من واقعا افسوس مي‌خورم كه اين همه توهين به ملت و دولت منطقه مي‌شود.
كار زيادي نمانده است
زنگنه با كنايه درباره افزاش قاچاق سوخت در كشور گفت: وضع قاچاق بنزين الحمدلله خوب است و از همه مرزها با موفقيت انجام مي‌شود! اين موضوع هم شامل گازوييل و هم شامل بنزين مي‌شود. وزير نفت در ادامه با تاكيد بر اينكه نبايد شرايط سخت را انكار كرد، گفت: بايد با فكر و انديشه در همه زمينه‌ها، چه سياست داخلي و چه سياست خارجي دست به دست هم دهيم و مشكلات را حل كنيم. وي ادامه داد: برخي با انديشه بد هستند، ما هم با آنها بد هستيم. اين داستان هم تازه نيست، اگر مي‌خواهيم از شرايط سخت عبور كنيم، با زور بازو امكان‌پذير نيست، فقط بايد با عقل و تدبير و دوري از احساسات از اين شرايط بگذريم. بيژن زنگنه همچنين با اشاره به نزديك شدن موعد اعمال تحريم‌هاي نفتي امريكا عليه ايران اظهار كرد: اكثر كارهايي كه امريكا در اين زمينه بايد انجام مي‌داد، انجام داده است و كار زيادي نمانده كه عليه ايران انجام دهد.
قيمت نفت در بورس؛ 79.15 دلار
كنگره نفت و نيرو به عنوان بزرگ‌ترين گردهمايي متخصصان حرفهاي داخلي و خارجي از بخش‌هاي دولتي، عمومي و خصوصي روز دوشنبه آغاز شد و تا ۲۶ مهرماه ادامه مي‌يابد. در اين دوره از كنگره، شش نشست تخصصي شامل نقش CSR در تغيير فضاي كسب و كار شركت‌هاي فعال در حوزه صنعت، بررسي پارادايمهاي جديد در بالادستي صنعت نفت و گاز، راهبردهاي پيشنهادي براي اصلاح سياستها، ساختار و مقررات بازار برق ايران، آخرين پيشرفتهاي مديريت پروژه در صنعت نفت و گاز، هلدينگداري در صنعت پتروشيمي، نگاهي بر الزام‌ها و چالشها و آسيبشناسي توسعه متكي بر صندوقهاي بازنشستگي، دورنماي توليد و مصرف گاز و ارتباط آن با شدت مصرف انرژي و تخصيص گاز مازاد برگزار مي‌شود. مهم‌ترين خبر اين كنگره شروع عرضه نفت در بورس از هفته اول آبان بود. عرضه نفت خام سبك ايران در بورس انرژي به قيمت پايه هر بشكه 79 دلار و 15 سنت از ششم آبان‌ماه 1397 آغاز مي‌شود. به گزارش سازمان بورس و اوراق بهادار، حجم عرضه نفت در بورس يك ميليون بشكه در روز است و همه خريداران نفت مي‌توانند در داد و ستد طلاي سياه مشاركت كنند.
بيژن زنگنه:
من در مورد تحريم يك كلمه هم حرف نمي‌زنم، من قرار نيست به خاطر اينكه مردم را خوشحال كنم حرف‌هايي بزنم و كارهايي كه انجام مي‌دهم را لو بدهم. سعي مي‌كنند از ما اطلاعات بگيرند. بايد سعي كنيم از اين شرايط با تدبير عبور كنيم.
علي كاردر:
عرضه نفت در بورس تا 13 آبان ماه كه همان 4 نوامبر زمان اعلامي ترامپ (براي تحريم ها) است ادامه مي‌يابد و ما در آن زمان نتايج عرضه نفت در بورس را جمع‌بندي كرده و مورد ارزيابي مجدد قرار مي‌دهيم و تصميمات جديد در اين خصوص اتخاذ خواهد شد.