جامعه‌شناس مردم‌مدار شويم
هربرت جي گانز*
ترجمه: فريده وكيلي
روشنفكران مردم‌مدار يعني پژوهشگران، منتقدان، و كساني كه با عموم مردم درباره موضوعات جاري كه شايد مورد علاقه آنها باشد صحبت مي‌كنند، نقش تعين‌كننده‌اي در جامعه مدرن ايفا مي‌كنند. آنها نه تنها پلي بين روشنفكران، دانشگاهيان و باقي جامعه هستند، بلكه دست‌كم گوشه‌اي از تفسيرهاي روشنفكرانه از موضوعات روز را به مردم نيز ارايه مي‌دهند. روشنفكران مردم‌مدار اغلب از دل دانشگاهياني بيرون مي‌آيند كه اعتباري از طريق انتشار مطالب پر مخاطب براي خود كسب كرده‌اند. علاوه بر اين، آنها بايد قادر و علاقه‌مند به برقراري ارتباط با توده مردم (بخوانيد مردم تحصيلكرده) بوده، عقايد و نقطه نظراتي داشته باشند كه بخواهند به اشتراك بگذارند و اين كار را شفاف و به دور از واژگان تخصصي انجام دهند. گرچه هر كسي مي‌تواند خود را يك روشنفكر مردم‌مدار بنامد، ولي آنها غالبا توسط سردبيران، خبرگزاري‌ها و افراد تصميم‌گيرنده ساير رسانه‌هاي جمعي، در جلسات سخنراني‌هاي مهم و مشابه آن تعين مي‌شوند. از آنجايي‌كه دريافت‌كنندگان نهايي مخاطبين هستند، به همين جهت روشنفكر مردم‌مدار بايد در چارچوب ارزش‌ها به موضوعاتي بپردازد كه براي آنها قابل درك و پذيرش باشد. روشنفكر مردم‌مدار در چندين رتبه تعين مي‌شود. بسياري از روشنفكران مردم‌مدار احتمالا در حد بيان‌كننده نقل قول‌ها، ارايه‌دهنده نقطه‌نظرات مختصر و مفيد براي روزنامه‌نگاراني هستند كه براي اعتبار بخشيدن به نوشته خود نياز به افزودن يك صداي متخصص دارند. در رتبه بعدي افرادي قرار دارند كه به طور منظم در صفحه آخر روزنامه‌هاي سراسري مطالبي چاپ مي‌كنند. از آنها ممكن است براي حضور در تلويزيون و يا راديو سراسري دعوت به عمل آيد و براي اين سطح از رسانه‌ها مانند «نيويوركر» يا «آتلانتيك ماهانه»، مقالاتي بنويسند. بعضي از آنها نيز به صورت منظم به عنوان اخبار نويس تلگرامي تعيين مي‌شوند و يا داراي ستون روزنامه هستند و كتاب‌هاي خود را به عنوان پر فروش‌ترين در ليست «نيويورك تايمز» مي‌يابند. كسي هرگز عنوان روشنفكري را دريافت نمي‌كند، زيرا عده بسيار قليلي هستند كه بتوانند درباره هر موضوع تازه‌اي نظرات مرتبط و موثق داشته باشند. جامعه‌شناسان به‌ندرت به عنوان روشنفكر مردم‌مدار محسوب مي‌شوند. فهرست روشنفكران مردم‌مدار به همان اندازه غيرقابل پيش‌بيني است كه انتخاب بهترين فيلم يا شرط‌بندي در مسابقه اسب‌سواري، اما فهرست اخير متشكل از 550 نفر روشنفكر مردم‌مدار (در قيد حيات يا در گذشته) تنها حدود 30 نفر جامعه‌شناس را شامل مي‌شود. (فهرست روشنفكران مردم‌مدار در سال 2001 توسط «ريچارد پونسر» گردآوري شد و توسط نشر دانشگاه هاروارد به چاپ رسيد.) با توجه به تعداد كم جامعه‌شناسان در جهان، اين نسبت به لحاظ منطقي قابل تحسين است و اين فهرست دربر‌گيرنده جامعه‌شناسان با نفوذي همچون «دانيل بل»، «رابرت بلا»، «ويليام جوليوس ويلسون» و البته «ماكس وبر» مي‌باشد.ليست ديگري از «پونسر»، شامل 100 روشنفكر مردم‌مدار برتر (محاسبه شده بر اساس حضور آنها در رسانه‌هاي خبري) نگران كننده بود، زيرا در آن تنها يك جامعه‌شناس، «آلن وولف»، در رتبه 97 قرار داشت. نگه‌دارندگان عنوان روشنفكران مردم‌مدار، ما جامعه‌شناسان را ناديده مي‌گيرند و ما بايد تحقيقات لازم را براي يافتن چرايي آن انجام دهيم.گزاره‌ها آسان هستند. بيشتر روشنفكران مردم‌مدار افراد معمولي و يا تاريخداناني هستند كه آموخته‌اند در محدوده وسيعي از نظام (آموزشي) حركت كنند. روشنفكران مردم‌مدار احتمالا بايد موضوعات سياسي و اقتصادي را بيشتر از ساير موضوعات هدف قرار دهند و جامعه‌شناسان در اين زمينه امتياز از دست مي‌دهند. آنها به دليل آنكه يا عقايدشان به اندازه كافي متمايز از نظرات روزنامه‌نگاران و متخصصين عمومي نبود يا بيش از اندازه نسبي‌گرايانه و بنيادگرايانه است، قافيه را مي‌بازند. متاسفانه، به نظر مي‌رسد چنين عقايدي هنوز موجب وحشت روزنامه‌نگاران و افراد مخاطب مي‌شود. جامعه‌شناسان در مجموع ليبرال‌تر از ساير دانشگاهيان هستند، اما رسانه‌هاي خبري به طور غيرمنصفانه‌اي تمايل به صداهاي ميانه‌رو و محافظه‌كار دارند. در هر حال، غالبا كمتر از ما خواسته مي‌شود كه به عنوان روشنفكر مردم‌مدار معرفي شويم. هرچه كمتر ديده شويم، كمتر از ما درخواست خواهد شد.جامعه‌شناسي مردم‌مدار به هر شكل آن مورد نياز است. اين مي‌تواند اثبات كند كه جامعه‌شناسي بينش و يافته‌هاي متمايزي را افزايش مي‌دهد و با هدايت آن به سمت تحليل مسائل و موضوعات جاري، ارتباط بيشتري برقرار مي‌كند. اين امر موجب بيشتر ديده شدن جامعه‌شناسي مي‌شود. مهم‌تر آنكه، جامعه‌شناسي مردم‌مدار روشي است تا به مردم بگوييم ما چه مي‌كنيم و چگونه پول مردم را خرج مي‌كنيم. اگر اين كار را به درستي انجام دهيم، جامعه‌شناسي مردم‌مدار ممكن است كمك كند شاگردان بيشتر و بهتري را جذب كنيم، بودجه تحقيقات را افزايش دهيم و هنگامي كه جامعه‌شناسي از سوي دشمنان عقيدتي و نهادهاي سياسي مورد حمله قرار مي‌گيرد، براي ما حمايت مردمي را به همراه مي‌آورد. جامعه‌شناسان مردمي، شايد يك روز، حتي به درستي در ميان 100 نفر برتر روشنفكران مردمي حاضر در صحنه معرفي شوند.
*استاد جامعه‌شناسي در دانشگاه كلمبيا و رييس سابق آ اس آ . او جايزه آ اس آ را در سال 1999 براي درك عمومي از جامعه‌شناسي دريافت كرد.