امريكا براي پايان حضور نظامي در افغانستان با طالبان مذاكره مي‌كند
آتش، راي و مذاكره
شهاب شهسواري
كمتر از يك هفته مانده به انتخابات پارلماني در افغانستان، خشونت‌هاي گروه‌هاي شبه‌نظامي براي ايجاد اخلال در امنيت عمومي به شكل چشمگيري افزايش يافته است. روز شنبه ده‌ها نفر در حملات انتحاري به تجمع‌هاي انتخاباتي در تخار و هرات كشته‌شدند و ده‌ها نيروي امنيتي نيز در حملات طالبان به پايگاه‌هاي پليس در ولايت‌هاي زابل، فراه و غزني كشته و اسير شدند. اين در حالي است كه نمايندگان سياسي گروه طالبان در دوحه قطر اعلام كرده‌اند در تازه‌ترين دور مذاكرات‌شان با نماينده جديد امريكا در امور افغانستان، زلماي خليل‌زاد، توافق كرده‌اند تا در مورد عقب‌نشيني نيروهاي امريكايي از افغانستان گفت‌وگو كنند. اما همزمان با چانه‌زني طالبان با واشنگتن، روند دموكراتيك در افغانستان زير آتش انفجار، ترور و ناامني قرار دارد. از نيمه تابستان سال جاري تاكنون، به گزارش كميسيون مستقل انتخابات افغانستان دست‌كم 9نامزد انتخابات پارلماني افغانستان و ده‌ها غيرنظامي هوادار آنها در چندين حمله انتحاري و تيراندازي به تجمع‌هاي انتخاباتي يا دفاتر نامزدهاي انتخابات كشته شده‌اند.
ديدار در دوحه
طالبان تاييد كرده است كه در سفر فرستاده ويژه امريكا به قطر، هياتي از نمايندگان طالبان با او مذاكره كرده‌اند. زلماي خليل‌زاد كه به تازگي به عنوان نماينده ويژه امريكا در آشتي افغانستان به تيم وزارت خارجه ايالات متحده امريكا پيوسته است، از 10 روز پيش تور خود را براي مذاكره با طرف‌هاي درگير در افغانستان آغاز كرده است. او ابتدا به كابل و پس از آن به پاكستان، امارات متحده عربي، قطر و عربستان سعودي سفر كرد و نهايتا دوباره به افغانستان بازگشت. او در بازگشت به كابل گزارشي از ديدار و مذاكراتش با طالبان را در اختيار رييس‌جمهور افغانستان و معاونانش داد. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي گروه طالبان روز شنبه با صدور بيانيه‌اي تاييد كرد كه مذاكرات ميان هيات طالبان و زلماي خليل‌زاد روز جمعه در دوحه برگزار شده است. در اين بيانيه آمده است: «نمايندگان امارت اسلامي حضور نيروهاي خارجي را مانع جدي در راستاي حل مشكلات و آرامش واقعي خواندند و افزودند كه افغانستان يك كشور اسلامي است و ارزش‌ها و ثقافت اسلامي دارد، با توجه به آن بايد براي حل واقعي و افغان شمول تلاش شود. اخيرا، هر دو طرف موافقت كردند كه نشست‌هاي خود را در آينده ادامه مي‌دهند.» به گزارش راديو آزاد اروپا يك مقام ديگر طالبان هم گفته است كه در اين نشست طرف امريكايي پيشنهاد يك آتش‌بس 6ماهه در افغانستان داده است. به گفته اين مقام طالبان، دو طرف در مورد آينده حضور نيروهاي امريكايي در خاك افغانستان گفت‌وگو كرده‌اند و هيچ يك از طرفين مذاكره حاضر به پذيرش فوري خواسته‌هاي طرف مقابل نشده‌اند، اما نهايتا براي ادامه مذاكرات به توافق رسيدند. امريكا رسما اين ديدار را تاييد نكرده است، اما بر اساس بيانيه سفارت امريكا در كابل، روز شنبه زلماي خليل‌زاد و سفير امريكا با شركت در جلسه‌اي با حضور اشرف غني رييس‌جمهور، عبدالله عبدالله معاون اجرايي و سرور دانش، معاون دوم رييس‌جمهور، گزارشي از مذاكرات خود در دوحه، رياض، ابوظبي و اسلام‌آباد در اختيار دولت افغانستان داده‌اند. بر اساس بيانيه سفارت ايالات متحده امريكا در كابل، خليل‌زاد گفته است: «ايالات متحده با آرزوي همه مردم افغان براي افغانستان سرشار از صلح و شامل همه افغان‌ها همراه است. همه شهروندان افغانستان بايد در فرآيند آشتي حاضر باشند.»
حمله به انتخابات
اما با وجود برگزاري مذاكرات در قطر، درست در آستانه برگزاري انتخابات، خبري از آتش‌بس در افغانستان نيست، بلكه تعداد حملات گروه‌هاي مسلح به تجمع‌هاي انتخاباتي، دفاتر نامزدها و ايست‌هاي بازرسي پليس و ارتش افغانستان افزايش يافته است. در طول دو روز گذشته گروه طالبان مسووليت چندين حمله در استان‌هاي مختلف افغانستان به مراكز نظامي و امنيتي را برعهده گرفته است. به گزارش رسانه‌هاي افغانستان در حملات روز شنبه طالبان به مراكز پليس در ولايت‌هاي زابل و فراه چندين نيروي امنيتي افغانستان و ازجمله رييس پليس ولسوالي ميزان در ولايت زابل كشته‌شده‌اند. همزمان يك بمب‌گذار انتحاري در ولايت تخار با حمله به تجمع انتخاباتي باعث كشته شدن 22 شهروند غيرنظامي و مجروحيت 36 نفر ديگر شد. به گزارش پايگاه خبري طلوع‌نيوز افغانستان اين بمب‌گذاري در تجمع انتخاباتي يك نامزد زن انتخابات در ولسوالي رستاق رخ داد. در حمله مسلحانه ديگر در هرات، 2 نفر از جمله يك كودك در تيراندازي در دفتر يكي از نامزدهاي انتخابات كشته شدند.
شهروندان افغانستان قرار است شنبه هفته آينده در ميان حملات مسلحانه و بمب‌گذاري‌ها پاي صندوق‌هاي راي بروند تا 249 نماينده پارلمان افغانستان را انتخاب كنند، اين در شرايطي اتفاق مي‌افتد كه نزديك به يك‌سوم از حوزه‌هاي انتخاباتي به دليل اينكه در مناطق تحت كنترل طالبان قرار گرفته‌اند شامل راي‌گيري روز شنبه نخواهند بود. بر اساس بيانيه كميسيون انتخابات افغانستان از 7384 حوزه انتخاباتي، 2384 صندوق در مناطق تحت كنترل طالبان قرار دارند كه روز شنبه انتخاباتي در آنها برگزار نمي‌شود. قرار است 2500 نامزد در انتخابات روز شنبه بر سر 249 كرسي پارلماني رقابت كنند و 54 هزار نيروي امنيتي قرار است بر برگزاري انتخابات نظارت كنند. اين انتخابات يك سال مانده به انتخابات رياست‌جمهوري افغانستان برگزار مي‌شود و در طول ماه‌هاي گذشته مباحث زيادي در مورد امكان برگزاري آن در موعد مقرر و در همه حوزه‌هاي راي‌گيري در افغانستان جريان داشت. به گزارش خبرگزاري فرانس‌پرس روز جمعه طالبان هشدار داده كه شهروندان افغانستان بايد اين انتخابات را تحريم كنند چرا كه اين روند يك روند «جعلي» است كه فقط با هدف مشروعيت بخشيدن به حضور نيروهاي خارجي در خاك افغانستان انجام مي‌شود. طالبان از نامزدهاي انتخابات خواسته است تا نامزدي خود را پس‌بگيرند و هشدار داده است كه به صندوق‌هاي راي‌گيري و افرادي كه در اين انتخابات شركت كنند حمله خواهد كرد. داعش هم تهديد كرده است كه صندوق‌هاي انتخاباتي را هدف حملات خود قرار مي‌دهد.
استراتژي شكست‌خورده
مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده امريكا كمتر از يك ماه پيش زلماي خليل‌زاد، سفير پيشين اين كشور در افغانستان و عراق در دوران جورج بوش را به عنوان فرستاده ويژه امريكا در فرآيند آشتي افغانستان معرفي كرد. خليل‌زاد كه يك افغان‌تبار شهروند امريكاست، قرار است به عنوان بخشي از استراتژي جديد دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا براي صلح افغانستان، مذاكرات با طرف‌هاي درگير را پيش ببرد. يك سال پيش رييس‌جمهور امريكا استراتژي جديد خود در افغانستان را با افزايش شمار نيروهاي امريكايي در خاك اين كشور براي فشار بيشتر به گروه‌هاي مسلح براي پذيرش صلح اعلام كرد. با گذشت 17 سال از آغاز جنگ افغانستان، اين جنگ به طولاني‌ترين فرامرزي تاريخ امريكا بدل شده است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد طي 9 ماه اول سال جاري ميلادي تعداد حملات هوايي امريكا در خاك افغانستان افزايش يافته است و تلفات غيرنظامي در اين حملات هم 39درصد نسبت به 9 ماه ابتدايي سال گذشته بيشتر شده است. 60درصد از 649 كشته غيرنظامي حملات هوايي امريكا در خاك افغانستان زنان و كودكان بوده‌اند. طي اين مدت سرزمين‌هاي تحت تسلط طالبان نيز بدون تغيير باقي مانده و تعداد حملات اين گروه به مراكز نظامي و غيرنظامي در مناطق تحت كنترل دولت افزايش يافته است. همزمان حضور داعش در افغانستان نيز طي ماه‌هاي گذشته به شكل چشمگيري افزايش يافته است و حملات انتحاري اين گروه به افراد غيرنظامي در مناطق شمال شرقي و مركز افغانستان نسبت به گذشته بسيار بيشتر شده است.