احياي هويت نارنجي تهران
نيوشا طبيبي
لندن را به تاكسي‌هاي سياه با شكل و شمايل خاص‌شان مي‌شناسند، رنگ تاكسي‌هاي نيويورك هم معروف است: زرد با حاشيه شطرنجي سياه در پهلوهاي ماشين. تهران هم به رنگ نارنجي تاكسي‌هايش معروف بود. سال‌هاي سال اين رنگ تاكسي‌ها، پيكان‌هايي با سقف سفيد و بدنه نارنجي جزيي از هويت شهري تهران شده بودند. سال‌هاي پيش از انقلاب يك‌بار تاكسي‌ها از فيات‌هاي كوچك و زيباي سياه رنگ به پيكان‌هاي نارنجي تغيير يافته بودند. اين‌بار پيكان‌هاي نارنجي را از بين بردند و اول به همه آنها رنگ سفيد زدند، بعد تاكسي‌هاي پژو و پرايد زرد وارد و اندكي كه گذشت تاكسي‌هاي سبز رنگ هم اضافه شدند. احتمالا مسوولان هيچ شهر ديگري مانند تهران چنين اهتمام ويژه‌اي براي تغيير رنگ تاكسي‌ها نداشته و ندارند.تاكسي‌ها مي‌توانند تبديل به بخشي از هويت شهر و از جاذبه‌هاي گردشگري آنها باشند. چنانكه در هند و انگلستان و برخي از شهرهاي ديگر دنيا چنين هستند. از آنجا كه پيكان در زندگي ايراني و حيات تهران چيزي بيش از يك خودرو بوده، نگه داشتن تاكسي‌هاي نارنجي پيكان لااقل در بافت تاريخي مي‌توانست بخشي از هويت شهر را حفظ كند. گردشگران فراواني از داخل و خارج دوست دارند تا تجربه سوار شدن بر پيكان نارنجي‌رنگ با صندلي سه نفره جلو و تاكسي‌متر مكانيكي را از سر بگذرانند.اما به نظر لازم مي‌آيد بررسي شود، چه كساني و بر اساس چه منطق و فهمي از مديريت شهري به اين نتيجه رسيدند كه رنگ تاكسي‌هاي تهران را از نارنجي- رنگي منحصر به فرد براي تاكسي- به رنگ زرد (آن هم رنگ زردي كدر و افسرده‌كننده) با حاشيه‌هاي شطرنجي نيويوركي تبديل كنند؟اين نمونه‌اي از مديريت بي‌منطق و سليقه‌اي و باري به هر جهت است كه اگر منافع خاص اقتصادي- عوض كردن رنگ تاكسي‌ها هزينه دارد!- پشت آن نباشد، بدفهمي و نابلدي و تقليد كوركورانه سبب‌ساز آن است.لندن پس از دهه‌هاي متمادي كه از تاكسي‌هاي سياه رنگ خاص خود استفاده مي‌كند در مدرنيزاسيون ناوگان خود ظاهر و رنگ را حفظ كرده و فقط مدلي مجهزتر و پاكيزه‌تر از قبلي را جايگزين مي‌كند، چون اين تاكسي‌ها بخشي از هويت شهر لندن هستند. چند سال پيش مديران جزيره كيش با تكرار كج‌سليقگي، تعدادي از همين تاكسي‌هاي لندني را به جزيره كيش وارد كردند؛ تاكسي‌هايي كه هيچ سنخيتي با جزيره نداشتند. نه رنگ سياه آنها مناسب آفتاب گرم آنجا بود و نه حس نوستالژيك و علاقه‌مندي را در كسي بر مي‌انگيختند. اين تاكسي‌ها هرگز به سوددهي نرسيدند و فقط پولي از جيب ملت به جيب دلالان ريخته شد.حالا كه تاكسي‌هاي پيكان تهران جملگي منهدم و معدوم شده‌اند، حداقل رنگ نارنجي را جايگزين رنگ زشت زرد نيويوركي و سبز كدر تاكسي‌ها كنيد تا شهر دوباره رنگ بگيرد. مي‌توانستيم بسياري از تاكسي‌هاي تهران را به جاي انهدام، نوسازي و از اتلاف سرمايه‌هاي ملي جلوگيري كنيم .