سنت‌شكني حياتي فرانس فوتبال
توپ طلا اين‌بار براي زنان
علي ولي‌اللهي
شايد اوايل طبيعي به نظر مي‌رسيد، اينكه بهترين بازيكن سال جهان از بين مردان انتخاب شود و توپ طلا به او اهدا شود. مثل يك كليشه كه كسي در مورد ماهيتش سوال نمي‌كند. به اين خاطر كه سال‌هاي سال همه توپ طلا را در دستان يك فوتباليست مرد ديده بودند. حتي بدون اينكه قيد «مرد» در دنباله نام جايزه باشد، همه مي‌دانستند كه اين جايزه به چه جنسيتي تعلق دارد. همه مي‌دانستند كه «توپ طلا» براي مردان است. نه اينكه بهترين بازيكن سال زنان انتخاب نشود، انتخاب مي‌شد اما جايزه‌اش يك جور ديگر بود. بعد از اينكه فرانس فوتبال با فيفا همكاري خود را شروع كرد، برخلاف رويه سابقش مي‌شود گفت به نوعي مجبور شد در انتخاب بهترين بازيكن زن نيز حضور داشته باشد. اما همان‌طور كه گفته شد Ballon d’Or به فوتباليست‌هاي زن تعلق نمي‌گرفت. فرانس فوتبال تا قبل از ادغام با فيفا، هيچ‌گاه چيزي به اسم بهترين بازيكن زن نداشت. بعد از تفكيك دوباره اين دو نهاد نيز فيفا طبق سنت خودش انتخاب بهترين بازيكن زن سال را در دستور كار قرار داد و فرانس فوتبال هم به همان سياق سابق فقط به دادن جايزه بهترين بازيكن مرد اكتفا كرد. اما امسال اوضاع تغيير كرده. شايد به خاطر جنبه تبليغاتي، شايد به خاطر عقب نيفتادن از فيفا، شايد به خاطر انتقادات برابري خواهان جنسيتي و شايد به خاطر تحول فكري مديران رده بالاي فرانس فوتبال، اين نهاد تصميم گرفته از امسال توپ طلاي زنان را نيز اهدا كند. خود نشريه فرانس فوتبال هنگام اعلام نامزدهاي زن نوشت: «هنگام اعلام اين حركت جديد، زماني كه جايگاه زنان باعث بحث و جدل در جامعه شده، اهداي اين جايزه فرصت‌طلبانه نيست.» احتمالا اين جمله در پاسخ به كساني گفته شده كه فرانس فوتبال را متهم به سوءاستفاده از زنان كرده‌اند و جايزه را تبليغاتي دانسته‌اند. اين نشريه در ادامه مي‌گويد: «اين تنها يك تكامل منطقي براي رشته‌اي است كه به سرعت در حال گسترش است. اين مربوط به افزايش رونق اقتصادي باشگاه‌هايي است كه روزبه‌روز بيشتر مي‌شوند و ساختار بهتري پيدا مي‌كنند و مي‌توانند مخاطبان و برنامه‌هاي تلويزيوني را به خود معطوف كنند.» بسياري از بازيكنان زن معروف فوتبال از اين اقدام فرانس فوتبال حمايت كرده‌اند و آن را قدمي رو به جلو دانسته‌اند. مثلا وندي رنار، ستاره تيم ليون در اين باره گفته: اين يك قدم رو به جلوست. فوتبال زنان پيشرفت مي‌كند و نابرابري‌ها كاهش مي‌يابد، حتي اگر هنوز چيزهاي زيادي براي پيشرفت وجود داشته باشد. همچنين مارتا، بهترين بازيكن فيفا در سال جاري نيز در اين باره اظهارنظر كرده. من هميشه دوست داشتم، زنان را ببينم كه چنين جايزه متشخصانه‌اي را برنده شده‌اند. اين جايزه نيز همچون جايزه مردان با راي روزنامه‌نگاران تخصصي فوتبال اهدا خواهد شد، البته در حوزه زنان. فعلا تنها تفاوتي كه جايزه مردان با جايزه زنان دارد، در معرفي تعداد نامزدهاي نهايي است. در بخش مردان 30 نامزد نهايي به عنوان شانس‌هاي كسب توپ طلا معرفي شده‌اند و در بخش زنان اين تعداد به نصف كاهش پيدا كرده، يعني 15 نفر. برخي كارشناسان كمتر بودن تعداد نامزدهاي زن را به خاطر كمبود كلي بازيكن با كيفيت در حوزه زنان مي‌دانند. به بيان ساده‌تر، فوتبال زنان هنوز آن قدر بازيكن باكيفيت ندارد كه بتوان 30 نفر لايق برنده شدن توپ طلا از آن استخراج كرد. در حالي كه اين حرف منطقي به نظر مي‌رسد، اما عده‌اي ديگر از كارشناسان با بيان اين نكته كه بهترين بودن صرفا يك مقوله كيفي است و در مقايسه با بقيه صورت مي‌گيرد، نه در مقام مقايسه با يك واحد آماري مشخص؛ نتيجه گرفتند كه مي‌شد 30 بازيكن زن كه از بقيه زنان بهتر هستند را برگزيد و نيازي به كاهش نفرات نبوده. از همين امسال مي‌توانيم شاهد باشيم كه بهترين بازيكن زن جهان نيز با توپ طلاي فرانس فوتبال به دوربين‌ها لبخند مي‌زند؛ اتفاقي كه مي‌تواند به رشد بيش از پيش فوتبال زنان كمك بكند.