«جمال خاشقجي نويسنده و روزنامه‌نگار سعودي است و ستون‌نويس بخش نظرات بين‌الملل روزنامه واشنگتن پست. كلمات خاشقجي بايد در ستون بالا منتشر مي‌شد اما از بعدازظهر سه‌شنبه كه براي طي يك روال اداري عادي پا به درون كنسولگري عربستان در استانبول گذاشت ديگر خبري از او در دست نيست.» اين توضيح تيم سردبيري روزنامه واشنگتن پست بود كه روز پنجشنبه 4 اكتبر (12 مهر) در زير يك ستون سفيد و خالي روزنامه به چاپ رسيد. ستوني كه تا پيش از آن هميشه توسط يادداشت‌هاي روزنامه‌نگار عربستاني پر مي‌شد.
5 روز از ناپديد شدن اين روزنامه‌نگار گذشته است و حالا همكاران خاشقجي ديگر چندان هم از او بي‌خبر نيستند. اخباري به نقل از برخي مقامات تركيه درز كرده است مبني بر اينكه اين روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌اي پس از ورود به كنسولگري عربستان در استانبول، به دست تيم 15 نفره‌اي كه با نقشه قبلي مقدمات خاموش كردن او را فراهم كرده بودند به قتل رسيده است. ماجرا هنوز در تب و تاب تكذيب‌هاي مقامات عربستان سعودي و اظهارات مقامات تركيه است اما يكي از دوستان اين روزنامه‌نگار به واشنگتن‌پست گفته: «فكر نمي‌كنم ديگر هرگز او را ببينم. جمال مرده.»
از زماني كه احتمال مرگ خاشقجي مطرح شده است، همكاران او در رسانه‌هاي مختلف امريكايي در بهت و ناباوري آرزو مي‌كنند تا تكذيب خبر به دست‌شان برسد. كريستين امان‌پور خبرنگار سي‌ان‌ان در توييتر خود نوشته است: «تركيه گفته كه به نتيجه وحشتناكي در مورد سرنوشت دوست ما جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار سعودي رسيده است. به درگاه خدا دعا مي‌كنم كه اين خبر درست نباشد.»
فرد هيات، دبير بخش مقالات روزنامه واشنگتن‌پست در آخرين اظهارنظر رسمي از سوي اين روزنامه گفته است: «اگر گزارش‌ها در مورد قتل جمال حقيقت داشته باشد، اين اقدام هيولاوار و غيرقابل درك است. جمال يك روزنامه‌نگار متعهد و شجاع بود (يا آرزو مي‌كنم كه بگوييم هست). او از روي عشق به كشورش و باور كامل به آزادي و كرامت انساني مي‌نويسد. او در اين كشور، در خاورميانه و در دنيا محترم شمرده مي‌شود. انتشار نوشته‌هاي او در روزنامه باعث افتخار ما بوده است.»
جويس كرم، خبرنگار روزنامه اماراتي «نشنال» نوشته است: «جمال را از سال 2000 و زماني كه ستون‌نويس نشريه الحيات بود مي‌شناختم. وي بسيار روشنفكر، واقع‌بين و آماده بحث است و منطقه را از ابعاد مختلف مي‌بيند. دعا مي‌كنم كه ماجراهايي كه مي‌خوانيم درست نباشند و او هنوز در ميان‌مان باشد.»
بن هوبارد، سردبير دفتر بيروت روزنامه نيويورك‌تايمز هم سوالات متعددي را در توييت خود مطرح كرده است: «حالا همه چشم‌ها متوجه تركيه است. پس از اينكه اطلاعاتي از سوي برخي از مقامات تركيه به بيرون درز كرد كه از نظر آنها جمال خاشقجي در كنسولگري عربستان كشته شده است، آيا حاضرند اين خبر را به صورت رسمي اعلام كنند؟ چه مداركي را براي اين ادعا ارايه مي‌دهند؟ آيا دولت‌هاي ديگر حاضرند اين نتيجه را تاييد كنند؟»
توماس فريدمن نويسنده برنده جايزه پوليتزر و ستون‌نويس نشريه واشنگتن پس در توييتر خود نوشته است: «ترامپ بايد از عربستان بخواهد كه شرح كامل و موثقي از آنچه در كنسولگري آنها در استانبول بر سر جمال خاشقجي آمده است ارايه دهد و خودش هم به ما بگويد كه در اين مورد چه مي‌داند.»
متولد مدينه، گم‌شده در استانبول
جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار 59 ساله عرب در شهر مدينه به دنيا آمد و براي گذراندن تحصيلات عاليه به دانشگاه ايندياناي امريكا رفت. جمال كارش را با مديريت يك كتابفروشي آغاز كرد و در دهه 80 ميلادي به عنوان خبرنگار روزنامه سعودي گزت، روزنامه انگليسي‌زبان چاپ عربستان مشغول به كار شد و بعدتر حرفه خبرنگاري را با همكاري با چندين نشريه روزانه و هفتگي عرب زبان ادامه داد: الشرق‌الاوسط، المجله و المسلمون و بعد از سال 1991 تا 1999 سردبيري روزنامه المدينه را بر عهده گرفت. او به عنوان خبرنگار اعزامي در كشورهاي افغانستان، الجزيره، كويت و سودان هم بود. خاشقجي در سال 2003 كمتر از دو ماه سردبيري روزنامه الوطن را هم بر عهده داشت و پس از انتشار چندين مطلب در مورد تاثير موسسات مذهبي در عربستان سعودي از سوي وزارت اطلاعات اين كشور از كار بركنار شد. يكي از دلايل شهرت اين روزنامه‌نگار به خاطر چندين مصاحبه‌اي بود كه در زمان‌هاي مختلف با اسامه بن‌لادن، رهبر سابق القاعده انجام داده بود.
جمال خاشقجي از سال گذشته نوشتن ستون ثابتش در روزنامه واشنگتن پست را آغاز كرد. دبير بخش نظرات بين‌الملل اين روزنامه مي‌گويد كه خاشقجي پس از افزايش فشارها بر او تصميم گرفته وطنش را ترك كند و در واشنگتن ساكن شود. نيكلاس كريستوف، ستون‌نويس روزنامه نيويورك تايمز معتقد است كه حالا صداي نوشته‌هاي خاشقجي رساتر به گوش مخاطبانش مي‌رسد: «اعتقاد بر اين است كه عربستان سعودي جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار شجاع سعودي را به قتل رسانده و مثله كرده. نگاهي به نوشته‌هاي او در واشنگتن پست بيندازيد كه به نظر مي‌رسد سبب شده تا وليعهد عربستان او را به قتل برساند. اميد است كه اين قتل مخاطبان جمال را بيشتر كند.»
نشريه واشنگتن‌پست در نسخه الكترونيكي خود مجموعه‌اي از يادداشت‌هاي روزنامه‌نگار عربستاني را جمع كرده تا مخاطبان با آنچه او نوشته و انديشيده است بهتر آشنا شوند.
«عربستان سعودي هيچ‌وقت تا اين اندازه سركوبگر نبوده اما حالا غيرقابل تحمل است» اين تيتر مطلبي از خاشقجي است كه در تاريخ 18سپتامبر سال جاري در ستون او در واشنگتن‌پست به چاپ رسيد. او در اين مطلب نوشته است: «وقتي در مورد ترس، تهديد، دستگيري و بي‌آبرو كردن عمومي روشنفكران و رهبران مذهبي كه جرات مي‌كنند آنچه در سر دارند را بيان كنند حرف مي‌زنم و بعد به شما مي‌گويم كه من هم اهل عربستان سعودي هستم غافلگير مي‌شويد؟ وقتي وليعهد جوان، شاهزاده محمد بن سلمان به قدرت رسيد، وعده شكوفايي در حوزه اصلاحات اجتماعي و اقتصادي داد. او در مورد بازتر شدن فضاي كشور و مداراي بيشتر حرف زد و قول داد كه به موضوعاتي كه جلوي پيشرفت ما را گرفته بودند بپردازد، موضوعاتي مانند ممنوعيت رانندگي زنان. اما حالا آنچه من مشاهده مي‌كنم موج دستگيري‌هاي اخير است....»
«وليعهد عربستان مي‌خواهد افراط‌گرايان را نابود كند اما مشغول تنبيه كردن آدم‌هاي اشتباهي است» اين عنوان يادداشتي است كه خاشقجي در تاريخ 31 اكتبر سال 2017 در اين روزنامه منتشر كرد. در بخش از اين مطلب آمده است: «شاهزاده محمد حق دارد كه به سراغ افراط‌گرايان برود اما او به سراغ آدم‌هاي اشتباهي رفته است. ده‌ها روشنفكر، رهبر مذهبي، روزنامه‌نگار و فعال شبكه‌هاي اجتماعي ظرف دو ماه گذشته دستگير شده‌اند كه اغلب آنها در بدترين حالت انتقادات خفيفي به حاكميت داشته‌اند. در حالي كه بسياري از اعضاي شوراي علما ايده‌هاي افراطي دارند. شيخ صالح الفوزان كه مورد توجه ويژه شاهزاده محمد است در تلويزيون سعودي گفته است كه شيعه‌ها مسلمان نيستند...ما چگونه مي‌توانيم مدرن شويم در حالي كه چنان ايده‌هاي افراطي را تحمل مي‌كنيم؟ چطور مي‌توانيم به عنوان يك ملت پيشرفت كنيم وقتي آنهايي را كه واكنش‌هاي سازنده (و در بسياري موارد در قالب طنز) و متفاوت ارائه مي‌دهند، تبعيد مي‌شوند؟»
او در 5 نوامبر 2017 يادداشتي نوشت با عنوان «وليعهد عربستان مانند پوتين رفتار مي‌كند» و در اين مطلب منتشر شده در واشنگتن پست، در مورد فساد در دستگاه حكومتي اين كشور نوشت: «فساد در عربستان سعودي، كاملا با فساد در اغلب كشورهاي ديگر متفاوت است. در اين كشور فساد تنها به دريافت رشوه در قبال گرفتن يك قرارداد، خريد هداياي گران‌قيمت براي اعضاي خانواده مقامات حكومتي يا وليعهد و استفاده از جت خصوصي خريداري شده از محل درآمدهاي دولتي براي فرستادن خانواده به تعطيلات محدود نمي‌شود. به جاي اين موارد، بالاترين مقامات عربستان سعودي و وليعهد تبديل به ميلياردر شده‌اند و دليل اين ثروت قراردادهايي است كه يا بسيار بالاتر از آنچه كه بايد قيمت‌گذاري مي‌شوند يا (در بدترين حالت) وجود خارجي ندارند. سال 2004 لارنس رايت در نشريه نيويوركر در مطلبي با عنوان «پادشاهي سكوت» در مورد يك پروژه بزرگ فاضلاب در شهر جده نوشت كه در واقع مجموعه‌اي بود از سوراخ‌ها و چاله‌هايي كه روي زمين و در سراسر شهر حفر شده بودند، بدون اينكه در زير آنها لوله‌اي كار گذاشته شده باشد. آن موقع من سردبير يك روزنامه بزرگ بودم و همه ما از اين موضوع اطلاع داشتيم اما هيچ‌كدام نمي‌توانستم آن را گزارش كنيم.»
«با مرگ علي عبدالله صالح، عربستان سعودي دارد تاوان خيانت به بهار عربي را مي‌پردازد» روزنامه‌نگار سعودي در ماه دسامبر سال 2017 در ستونش نوشت: «انتخاب درگير شدن در جنگ‌هاي بيشتر براي آن دسته از كساني كه در رياض خواستار شكست قطعي حوثي‌ها و بيرون راندن آنها از بازي سياست هستند بسيار وسوسه‌كننده است اما اين كار نه تنها براي پادشاهي بلكه براي مردم يمن كه همين حالا هم در رنج بسيار هستند هزينه بالايي دارد. اين درگيري نتيجه ممانعت كردن از رسيدن مردم يمن به خواسته‌شان يعني آزادي است. حالا حوثي‌ها تبديل به قدرت عظيمي شده‌اند و ارزش‌هاي بهار عربي كه بر مبناي تقسيم قدرت شكل گرفته بود را هم قبول ندارند. دنيا در حال تماشاي يمن است؛ عربستان سعودي نه تنها بايد جنگ را متوقف كند بلكه بايد فشار بياورد تا ايراني‌ها هم دست از حمايت از حوثي‌ها بردارند. هر دو طرف بايد فرمول تقسيم قدرت در يمن را بپذيرند.شايد مرگ صالح، ديكتاتور يمن فرصتي براي ايجاد صلح در اين كشور باشد.»
يكي از آخرين يادداشت‌هاي جمال خاشقجي در تاريخ يازدهم سپتامبر سال جاري در واشنگتن‌پست به چاپ رسيد، يادداشتي كه روزنامه‌نگار سعودي در آن به مساله وضعيت زندگي مردم يمن و ضرورت پايان دادن جنگ از سوي عربستان اشاره كرده بود. عنوان يادداشت اين بود: «وليعهد عربستان بايد با پايان دادن به جنگ بي‌رحمانه يمن، عزت را به كشورش برگرداند» خاشقجي در اين متن آورده بود: «هرچه اين جنگ بي‌رحمانه در يمن طولاني‌تر شود، خسارت وارده هم ماندگارتر مي‌شود و مردم يمن درگير جنگ با فقر، وبا، كمبود آب و بازسازي كشورشان خواهند بود. وليعهد عربستان بايد به اين خشونت پايان دهد و عزت محل تولد دين اسلام را به آن بازگرداند.»
روزنامه واشنگتن‌پست صفحه زير را در غيبت «جمال الخاشقجي» منتشر كرد كه به طور معمول ستون ثابت او در اين صفحه بود. اين در حالي است كه شامگاه ديشب خبرهايي از خانواده اين روزنامه‌نگار منتشر شد كه غيبتش را موجه مي‌كردند و از حال مساعد او خبر مي‌دادند. با اين حال مرور مجموعه كارهاي او در اين مطلب خود گوياي علت غيبت اين روزنامه‌نگار است.